در دوره نوجوانی و جوانی دوست بیشتر از خانواده اثر گذار است

یزدان رضوانی کارشناس مسائل اعتقادی و خانواده و مسؤول بخش کتبی مرکز ملی پاسخگویی به پرسش های دینی نمایندگی اصفهان در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری رسا در اصفهان، گفت: شاید بعضی‌ها فکر کنند که نوجوان و جوان ها از دین دور شده اند، امّا برای خود من جالب بود که در جلسات پرسش و پاسخ و همچنین سؤال های ارسالی برای مرکز ملی پاسخگویی، همیشه یکی از موضوعات اصلی نماز بوده است.

وی تأکید کرد: این سؤال ها نشان دهنده آن است که بحث نماز یکی از موضوعاتی است که مورد توجه و دغدغه نسل نوجوان و جوان می باشد.

رضوانی در ادامه با بیان این که نمونه برخی از این سؤال ها، چه‌کار کنیم که از نماز خواندن لذت ببریم؟ چه‌کار کنیم در نماز به یاد خدا باشیم؟ چه‌کار کنیم که نمازهایمان، یک خط در میان نشود؟ و آنهارا مرتب بخوانیم؟ است، اظهار داشت: بعضی‌ها نوشته بودند: ما دوست داریم نمازخوان باشیم، اما نمی‌شود. علاقه و حس و حالش نیست. و هزار جور سؤال‌های مختلف دیگر.

وی اظهار داشت: به همین دلیل تصمیم گرفته شد که موضوع نماز جزو اولویت های اوّل ما در مجموعه کتاب های پرسمان دانش آموزی باشد، که کتابی با عنوان «از من تا او» منتشر شد.

کارشناس مسائل اعتقادی و خانواده با بیان این که مخاطب این کتاب دانش آموزان نوجوان انتخاب شده است افزود: تلاش ما بر این بوده است که ادبیات و حتی نحوه بیان و سطح مطالب اختصاص به این گروه سنی داشته باشد.

وی یکی از مباحث این کتاب را سستی و کم توجهی به نماز عنوان کرد و تصریح کرد: دلایل مختلفی برای این مسأله وجود دارد، که آن را می توان در ریشه های تربیتی مانند خانواده، مدرسه، دوستان بی نماز  جستجو کرد.

نویسنده کتاب از من تا او افزود: گاهی مشکل ریشه معرفتی و شناختی است، مانند نشناختن ارزش و جایگاه نماز، انسان و خدا و گاهی هم ریشه اخلاقی است مانند آلوده شدن به برخی گناهان و لذت ها که یکی از اثرات گناه، بی رغبتی به عبادت است.

وی در ادامه به راه کارهای پیشنهاد شده در این کتاب برای تشویق به نماز خواندن پرداخت و گفت: بر اساس همان ریشه هایی که برای سستی در نماز گفته شد باید اقدام شود. هم خانواده ها باید برای نماز فرزندان توجیه شوند و هم مدرسه، چرا که در برخی مدارس کاری به بحث نماز دانش آموز ندارند و در برخی مدارس برخوردهای سختگیرانه و تنبیهی وجود دارد، که هر دو اشتباه است، محیط نمازخانه های مدارس، رفتار مسؤولین مرتبط  در امر نماز همه اثر گذار هستند.

مسؤول بخش کتبی مرکز ملی پاسخگویی به پرسش های دینی نمایندگی اصفهان با تأکید بر این که نماز یکی از میوه های درخت دین و ایمان انسان است اظهار داشت: اگر ریشه که همان روحیه بندگی و ایمان است ضعیف باشد میوه خوبی به نام نماز نخواهد داشت.

وی اولین و اصلی ترین پایگاه تربیت را پایگاه خانواده معرفی کرد و افزود: بنابراین مشکل در نحوه تربیت و برخورد والدین نسبت به نماز است. که گاهی بی توجهی خانواده نسبت به نماز و این که تا فرزند به سن تکلیف نرسیده، کاری به نماز او ندارند و در نقطه مقابل  گاهی برخورد نادرست و حساسیت بیش از حد خانواده نسبت به نماز، مشکل ساز می شود.

رضوانی تصریح کرد: در دوره نوجوانی و جوانی دوستان حتی بیشتر از خانواده اثر گذار هستند. خیلی از نوجوان ها در اثر معاشرت با دوستان بی نماز یا کاهل به نماز کم کم نسبت به نماز سست می شوند. به همین دلیل خانواده باید به طور غیر مستقیم زمینه را برای حضور فرزند خود در محیط های سالم مانند مساجد، کانون های فرهنگی فراهم کنند تا از این گذر نوجوان و جوان با دوستان مسجدی و اهل نماز ارتباط داشته باشد.

وی بیشترین تأثیر مبلغان دینی را در دو حوزه بیان کرد و گفت: یکی در حوزه اخلاق و رفتار است و همان گونه که قرآن خطاب به پیامبر می فرماید: «وَ لَوْ کُنْتَ فَظًّا غَلیظَ الْقَلْبِ لاَنْفَضُّوا مِنْ حَوْلِک»(آل عمران 159‏) و اگر خشن و سنگدل بودى، از اطراف تو، پراکنده مى‏شدند، برخورد دوستانه، جذاب و فعال با مخاطب به خصوص نوجوان و جوان بیشتر از صحبت های مبلغ اثر گذار است.

کارشناس مسائل اعتقادی و خانواده ادامه داد: حوزه دوم در نحوه تبلیغ برای نسل نوجوان و جوان است که تأکید بیشتر در امر تبلیغ برای این مخاطب توجه به شبهات و سؤوالات خود مخاطب است. سخنرانی یک طرفه و این که مخاطب فقط شنونده باشد، کارآیی لازم را ندارد. در برنامه های تبلیغی برای نوجوان و جوان حتماً باید قسمتی برای طرح سووالات و شنیدن حرف دل مخاطب قرار داده شود و گفتگوی دو طرفه جاری شود و از سوی دیگر جواب ها قانع کننده، مستدل  و متناسب با موقعیت مخاطب باشد.

وی در پاسخ به این سؤال که چرا برخی از نوجوانان در حالی که از خانواده مذهبی هستند نسبت به نماز سست هستند؟ گفت: بسیاری از نوجوان ها و جوان هایی که در بحث نماز مشکل دارند، خانواده های آنها به ظاهر اهل نماز هستند! گاهی برخورد سختگیرانه و حساسیت بیجا نسبت به نماز زمینه باعث دور شدن و حتی انزجار از نماز می شود و البته گاهی مشکل بر سر نماز نیست، بلکه اخلاق پدر و مادر به عنوان انسان های مذهبی و نمازخوان تأثیر گذار است، در واقع یک پدر یا مادر نمازخوان ولی بداخلاق، خود عاملی برای دور شدن فرزند از نماز است، پدر و مادر خصوصاً والدین متدین  هم در نماز و پایبندی به آن و هم در اخلاق و رفتار باید الگوی  مناسبی برای فرزندان خود باشد و اگر الگو نیستند لااقل باعث انزجار و زدگی فرزندان خود نشوند.

نویسنده کتاب «از من تا او» در ادامه به معرفی کتاب در دست چاپ خود پرداخت و گفت: به یاری خداوند متعال جلد چهارم مجموعه کتاب های پرسمان دانش آموزی که درباره پاسخ به شبهات خداشناسی است آماده شده و در مرحله ویراستاری قرار دارد، در این کتاب به سووالات دانش آموزان درباره هدف خدا از آفرینش انسان، شبهات عدل الهی و قضا و قدر و جبر و اختیار پرداخته شده که البته کار خیلی مشکلی بود به دلیل این که زیربنای برخی مسائل مطرح شده فلسفی بود و باید این مسائل فلسفی به زبان ساده و قابل فهم برای دانش آموز بیان می شد، امیدوارم که توانسته باشم از عهده مطالب بر بیایم و انجام وظیفه کرده باشم.

وی در پایان به معرفی چند کتاب و پایگاه های اینترنتی برای مطالعه بیشتر درباره نماز پرداخت و افزود: در زمینه نماز کتاب های زیادی نوشته شده است، اما یکی از اشکالات کتاب ها نداشتن نگاه تخصصی به مخاطب است. یعنی نویسندگان ما کمتر به این نکته توجه می کنند که این کتاب را برای کدام مخاطب می نویسند، اما کتاب های متناسب با گروه سنی نوجوان و جوان علاوه بر کتاب «از من تا او»، کتاب های «پیوند جوان با نماز» از حجت الاسلام احمد نباتی، «پرتوى از اسرار نماز» از حجت الاسلام قرائتی و «اسرار قلبی نماز» از شهید ثانی می باشد.

مسؤول بخش کتبی مرکز ملی پاسخگویی به پرسش های دینی نمایندگی اصفهان ادامه داد: پایگاه های اینترنتی مفید در این زمینه عبارتند از مرکز تخصصی نماز  www.qunoot.net ، پایگاه یاوران نماز   www.yavaranenamaz.irو ستاد اقامه نماز./939/302/ب3