نشست علمی و تخصصی فاجعه منا برگزار شد

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، نشست علمی تخصصی فاجعه مصیبت‌بار منا امروز یک‌شنبه 24 آبان با حضور حجت‌الاسلام والمسلمین سید علی قاضی‌عسگر نماینده ولی فقیه در امور حج و زیارت، ابراهیمی ترکمان رییس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران برگزار شد.

در ابتدای این نشست مجید معارف، رییس دانشکده الهیات ومعارف دانشگاه تهران، گفت: حجاج زائران خانه خدا و رسول او بودند همه جا گفته می‌شود جانباختگان فاجعه منا اما با توجه به آموزه‌های آیات و روایات این جانباختگان به مقام شهدا نائل شدند ای کاش می‌شد این بزرگواران به عنوان شهدای حادثه منا یاد شود.

وی با اشاره آیه 19 سوره حدید، افزود: ذیل این آن روایاتی وجود دارد که مومن شهید است، و در روایات دیگری مفهوم شهید و مصداق آن به  کسانی که در دریا غرق شده، زیر آوار زلزله، در راه کسب علم یا در دفاع از مظلومی در برابر ستم جان دهد توسعه پیدا می‌کند.

رییس دانشکده الهیات ومعارف دانشگاه تهران، با اشاره به اینکه زائران خانه خدا از نظر سمبلیک نماد مبارزه مستقیم با شیطان هستند، عنوان کرد: کسانی که در رمی جمرات دچار این حادثه شدند به طور قطع از مصادیق شهید هستند.

معارف با اشاره به بیان رهبر معظم انقلاب مبنی بر اینکه زنده نگه داشتن یاد و نام شهدا لازم است، اظهار داشت: هر کس به قدر توان در زنده نگه داشتن خاطرات یا احقاق حقوق مظلومان فاجعه منا باید کار کند و در این ماموریت نباید تحت تاثیر هجمه‌های تبلیغاتی گرفت که ایران می‌خواهد این موضوع را سیاسی کند.

وی اظهار داشت: حادثه‌ای اتفاق افتاده که باید ریشه‌یابی شود حوادث 14 قرن پیش اسلام ریشه‌یابی می‌شود اما مساله‌ای در زمان ما رخ داده و از ما خواسته می‌شود سکوت کرده و به قضا و قدر منتسب کنیم و پیگیر آن نباشیم.

رییس دانشکده الهیات و معارف با طرح این سوال که آیا در غرب اتفاقی می‌افتد پیگیری و ریشه‌یابی نمی‌کنند، بیان داشت: آیا اگر در غرب چنین اتفاقی رخ می‌داد احقاق حق نمی‌کردند در حالیکه این حادثه از نظر عظمت کیفی و کمی در نوع خود بسیار عظیم و فاجعه‌بار بوده است بر اساس آیات و روایات وارده در این حرم اگر یک نفر کشته شود قبح آن به اندازه صد نفر در جاهای دیگر است.

معارف در پایان خاطرنشان کرد: ما با بعثه رهبر معظم انقلاب در پاسخگویی به شبهات مطرح شده در این زمینه آماده همکاری هستیم.

در ادامه حجت‌الاسلام سید علی قاضی عسگر نماینده ولی فقیه در سازمان حج و زیارت، گفت: در بحث حقوقی باید مسائل زیادی را مورد بحث قرار دهیم  زیرا این حادثه به صورت طبیعی رخ نداده است، باید از نظر دینی، شرعی و حقوق بین‌الملل باید مشخص کنیم که در حادثه مقصر کیست و چه کسی مسئوول است.

همچنین در این مراسم محمد حسن شجاعی فرد، استاد دانشگاه علم و صنعت ایران که یکی از حجاج حاضر در فاجعه منا سال جاری بوده است، با اشاره به خاطرات خود در فاجعه منا، گفت: من و آقای رکن‌آبادی باهم راهی رجمی جمرات بودیم که بعد از 20 دقیقه متوجه کند شدن حرکت مردم سپس توقف و ازدحام آنها شدیم.

وی افزود: بسیاری از زائران در حالیکه هنوز غذا نخورده بودند بی‌رمق زیر هوای 45 درجه به یکدیگر چسبیده بودند در اثر گرما و خستگی افراد یکی یکی شروع به افتادن کردند زمانیکه یکی از افراد می‌افتاد به علت سنگینی چند نفر دیگر را نیز با خود می‌انداخت و اینگونه کسی توان بلند شدن نداشت.

این استاد دانشگاه عنوان کرد: اما مصیبت از وقتی شروع شد که مسیر خیابان 223 به سمت خیابان 204 باز شد و پلیس به زائران می‌گفت که برگردند در حالیکه نمی‌دانست این خیابان صرفا محل رفت است.

شجاعی فرد، با اشاره ضعف مدیریت و رخ داد جنایت، اظهار داشت: زائران آفریقایی با گوش دادن به پلیس‌ها شروع به بازگشت کردند که همین بازگشت سبب شد مردم بر روی هم بریزند که در این میان مردم به ناچار از روی یکدیگر راه می‌رفتند.

وی افزود: اطراف مسیر چادرهای زائران عرب بود که تخته‌هایی بر روی آنها کوبیده شده بود که زائران تلاش کردند این تخته‌ها را کنده و از میله‌ها بالا بروند به این ترتیب تعدادی نجات پیدا کردند.

این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه رکن‌آبادی در کنار من بر زمین افتاده اما زنده بود، عنوان کرد: مساله فاجعه منا باید توسط نخبگان و دانشگاهیان در دنیا مطرح شود زیرا که حرف دانشگاهیان تأثیر بیشتری دارد.

در ادامه مراسم دکتر غلامعلی افروز استاد دانشگاه،  با اشاره به سه نکته مهم در رابطه با فاجعه منا، گفت: در ابتدا آنچه باید در رابطه با فاجعه منا به آن توجه شود سوءتدبیر دولت عربستان است اینکه دولت عربستان این مساله را به قضا و قدر الهی نسبت می‌دهند کاملا اشتباه است.

وی افزود: ما باید یک تحلیل درون‌سازمانی در این زمینه انجام دهیم و نوع عملکرد زائران و کاروان‌های ایرانی را مدنظر قرار دهیم.

این استاد دانشگاه عنوان کرد: ما باید یک بازنگری جدی در رابطه با برخی از مستحبات حج داشته باشیم همچنین با توجه به شرایط کنونی و تراکم جمعیتی در ایام حج لازم است که در رابطه با ابعاد فقهی حج بررسی‌های چندجانبه انجام شود و درباره واجبات حج فقه پویایی را به جامعه اسلامی ارائه دهیم.

افروز در ادامه اظهار داشت: با توجه به وضعیت امروز نمی‌توان بسیاری از مستحبات حج را انجام داد، فقه حج ما باید پویا، منطقی، عقلانی و جهان شمول باشد، بسیاری از عبادات و مناسک ما در حج جزء مستحبات است.

وی بیان داشت: امروز نماز و روزه به عنوان دو عمل عبادی جهان‌شمول مطرح است که تاریخ و جغرافیا ندارند، نماز در هر زمان و منطقه جغرافیایی قابلیت اقامه دارد، روزه نیز با اینکه که تاریخ دارد از نظر جغرافیایی محدودیتی برای انجام آن وجود ندارد اما در حج باید زمان و منطقه جغرافیایی رعایت شود.

این استاد دانشگاه ابراز کرد: فلسفه بسیاری از اعمال حج در راستای بالا بردن ظرفیت انسان و دوری از خودبینی، خودپسندی و خودبرتربینی است.

افروز در پایان خاطرنشان کرد: آموزه های دینی ما هماهنگ و موید عقل است بنابراین ما باید فقهی جهان شمول و عقلانی در رابطه با حج به جهان ارایه کنیم.

در ادامه مراسم دکتر طوبی کرمانی مبلغه بعثه رهبر معظم انقلاب و از شاهدان عینی فاجعه منا، گفت: امروز وضعیت حاکمان عربستان نسبت به حرمین شرفین بر اساس مدیریت نییست بلکه براساس مالکیت تجاری است.

وی افزود: بر اساس آیات قرآن زائران خانه خدا مهاجران الی‌الله هستند باید در رابطه با فاجعه منا وظیفه مسئولان عربستان مورد بررسی قرار گیرد.

این مبلغه بعثه رهبر معظم انقلاب، عنوان کرد: درباره مدیریت عربستان در بحران فاجعه منا سوالات زیادی وجود دارد از جمله اینکه چرا با وجود شهود تراکم جمعیت توسط بالگردها پیش‌بینی لازم در راستای جلوگیری از این حادثه انجام نگرفت.

کرمانی افزود: چرا پلیس عربستان با وجود تراکم جمعیت همچنان آنها را به یک مسیر هدایت می‌کردند، یا اینکه چرا مجروحان و مصدومان را هلی بورد نکرده و به نیروهای امدادی اجازه کمک رسانی به مصدومان داده نمی شد.

وی در ادامه بیان داشت: با توجه به شواهد موجود آنچه برداشت می‌شود این است که گویا قرار به رسیدگی و کنترل این بحران نبوده است بلکه دستورات به شکل دیگری بوده است.

این مبلغه بعثه رهبر معظم انقلاب، افزود: امروز به صورت شفاف می‌شود ادعا کرد که مفتی‌های عربستانی بر اساس آیات قرآن مصداق انسان‌های کر، گنگ و بدون فهم هستند.

کرمانی با طرح این سوال که عملکرد دولت عربستان با کدام مولفه پنج‌گانه مدیریت جمعیتی قابل تجزیه و تحلیل است، عنوان کرد: از جمله مولفه‌های پنج‌گانه مدیریت جمعیتی برنامه ریزی، سازماندهی، فرماندهی، هماهنگی و کنترل است اما گویا عربستان نه تنها مدیریت نمی‌کند بلکه به نوعی مالکیت تجاری راه انداخته است.

وی ابراز کرد: امروز در حالی اطراف خانه خدا از برج‌های مقامات سعودی پر شده است که در هیچ جای دنیا اجازه داده نمی‌شود خانه‌ای از کلیسا بلندتر باشد در حالیکه کلیسا خانه خدا نیست.

این مبلغه بعثه رهبر معظم انقلاب، عنوان کرد: امروز امروز آل سعود به عنوان عروسک‌های خیمه‌شب‌بازی استکبار و صرفا به دنبال کسب منافع اقتصادی خود در رابطه با حج است.

کرمانی در پایان خاطرنشان کرد: این مجمع علمی وظیفه دارد تا در رابطه با بیان این سوالات پاسخ‌های صحیح با تجزیه و تحلیل به همراه پیگیری صحیح این رویداد اقدام کند.

در ادامه مراسم خانم ایران رکن‌آبادی خواهر رکن‌آبادی سفیر سابق ایران در گفت: بر اساس فرمایش رهبر معظم انقلاب فاجعه منا فاجعه‌ای بود که عید را بر مسلمانان جهان عزا کرد.

وی افزود: همه متفق القول هستیم که فاجعه منا قابلیت پیگیری دارد بنابراین باید حقوق‌دانان با استفاده از ظرفیت حقوق بین‌الملل آن را پیگیری کنند درست است که عربستان عضو بسیاری از کنوانسیون‌های سازمان بین‌الملل نیست اما قوانین حقوق بشری را کشورهای غیر عضو نیز باید رعایت کنند.

رکن‌آبادی عنوان کرد: راه دررو برای عربستان وجود ندارد بحث ازدحام قاعده کلی است اما باید عربستان در هنگام بحران از کشورهای دیگر نیز کسب کمک می‌کرد اما آنها در فاجعه حتی مانع کمک‌رسانی دیگران شدند.

وی اظهار داشت: عربستان نه تنها حقوق افراد زنده بلکه حتی حقوق اجساد، مجروحان و غیره را رعایت نکرده است آنها وقتی می‌فهمیدند شخصی ایرانی است سرم را از دست آنها می‌کشیدند اینها صراحتا قاببل پیگیری هستند که باید برنامه‌ریزی لازم را داشته باشیم که در آینده از چنین اتفاقاتی جلوگیری شود.

رکن‌آبادی بیان داشت: ما باید با تشکیل محافل علمی، حقوقی و تخصصی دنبال حقیقت‌یابی باشیم بدون اینکه پیشاپیش حکم بدهیم باید کمیته حقیقت‌یابی تشکیل شود اما جای این سوال است که چرا عربستان از تشکیل کارگروه حقیقت‌یاب جلوگیری می‌کند.

وی در پایان خاطرنشان کرد: ما دنبال ابتدایی‌ترین حقوق انسان‌های جان‌باخته در فاجعه منا هستیم که  به سهو یا عمد بوده باشد حکم خود را دارد، باید قضیه جانباختگان و مفقودان به نحو قانونی و حقوقی پیگیری شود.

در پایان این مراسم ابراهیمی ترکمان رییس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، گفت: واقعا جای تعجب دارد که چرا جامعه جهانی در قرن حاضر  با رفتاری دوگانه تلاش دارد تا فاجعه منا را اتفاقی عادی جلوه دهد و حتی یک نیمچمه مسؤولیتی را برای دولت عربستان نمی‌پذیرد در دنیا این دوگانگی رفتار قابل پذیرش نیست.

وی افزود: اگر بخواهیم به دولت عربستان نگاه بدبینانه نداشته باشیم که در این مساله عمدی صورت گرفته است اما نمی‌توان به آنچه اتفاق افتاده نیز خوشبینانه نظر کرد و مورد بررسی قرار نداد.

رییس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی با اشاره به مواجه دوگانه غرب درباره فاجعه منا، اظهار داشت: واقعا جای تعجب دارد که چرا جامعه جهانی در قرن حاضر  با رفتاری دوگانه تلاش دارد تا فاجعه منا را اتفاقی عادی جلوه دهد و حتی یک نیمچمه مسؤولیتی را برای دولت عربستان نمی‌پذیرد در دنیا این دوگانگی رفتار قابل پذیرش نیست و این رفتار غرب باید ثبت تاریخی شود.

همچنین نماینده ولی فقیه در امور حج و زیارت در حاشیه این مراسم در جمع خبرنگاران، گفت: در فاجعه منا 7500 نفر از زائران از بین رفتند چرا غربی‌ها در این‌باره موضع‌گیری نکردند متاسفانه غربی‌ها در برابر این حوادث دو گانه برخورد می‌کنند که شایسته نیست./807/503/ب1