گزاشی از یادواره علمی «مهاجر الی الله، ناصر قربان نیا»

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت الاسلام والمسلمین علی­اکبر رشاد، رییس شورای مدیریت حوزه‌ علمیه‌ استان تهران امروز در یادواره علمی «مهاجر الی الله، ناصر قربان­نیا» خاطرنشان کرد: مرحوم قربان­نیا نوعاً در قلمرویی که غالبا به بررسی نسبت و رابطه اخلاق و ارزش­ها با حقوق و احیانا فقه می­پرداختند و در این زمینه­ها مطالعه داشته و بیشتر آثار ایشان مربوط به این قلمروی بحثی می­شد.

حجت‌الاسلام والمسلمین ابوالقاسم علیدوست، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم از دیگر سخنرانان این یادواره علمی با اشاره به ویژگی­های اخلاقی دکتر ناصر قربان­نیا گفت: این مهاجر الی­الله نگاهی مطلع، مشرف، غیرتمندانه و مدافعانه به تراث گذشتگان داشت؛ یعنی آنچه در اختیار داریم، یک میراث کهن مشمول مرور زمان شده ناپاسخگو نمی­دانست و این را گنجِ رنجِ هزاران دانشمند می­دانست که باید غیرتمندانه از آن دفاع کرد؛ حتی گاهی از یک استاد سنتی حوزه، از این تراث مدافع­تر و غیرتمندانه­تر به ویژه در فقه و حقوق بود؛ در عین حال نگاه مطلعانه‌اش و حامیانه­اش از این تراث عظیم، او را از تولید باز نمی­داشت.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم افزود: این مهاجر الی­الله نمی­گفت ما دیر به دنیا آمده­ایم و مسیر دانش تمام شده و حرف­های حقوقی، فقهی و معارف بیان شده و این تفکر و اندیشه را داشت و چون اینطور می­اندیشید، می‌گفت اگر ما زود به دنیا نیامده باشیم، دیر به دنیا نیامدیم؛ او زیبا فکر نمی­کرد، بلکه زیبا زندگی می­کرد.

در ادامه این یادواره علمی، حجت­الاسلام والمسلمین احمد مبلغی، رییس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی درباره ویژگی علمی و شخصیتی دکتر قربان نیا اظهار داشت: این مهاجر الی­الله که شخصیت محبوب حوزوی ـ دانشگاهی بود، دست کم در چهار محور از این محورها حضور پررنگ داشت؛ او قدرت تحلیل اخلاقی از تعالیم دینی را در سطح بالایی داشت که در سخنرانی­های او تک مِضراب­های اخلاقی ایشان و رویکرد انسانی اخلاقی­اش در نگاه به دین موج می­زند و هر وقت صحبت می­کرد، مواظب بود از این مسأله خارج نشود و در این مسیر پیش برود.

رییس دانشگاه مذاهب اسلامی افزود: در انتخاب و گزینش موضوعات به سراغ موضوعات کهنه نمی­رفت؛ به رغم اینکه ایشان به بسیاری از مراکز توجه نمی­کرد، اما و هر کجا احساس می‌کرد مرکزی به دنبال یک موضوع عصریِ مفیدِ به حال دین و جامعه و نظام است، می‌آمد و حضور پیدا می‌کرد.

حجت­الاسلام سعید رهایی، استاد دانشگاه مفید قم در این مراسم با بیان سؤالی مبنی بر اینکه چطور می­توان فقه را برای کسانی که معتقد به فقه از باب تعبد نیستند، به صحنه بین‌المللی آورد، خاطرنشان کرد: در این مسأله دکتر قربان نیا به سراغ بحث اخلاق می‌رود و به اخلاق جهانی تعبیر می‌کند؛ او اخلاق جهانی را راهکاری می‌داند که فقه را از زبان اخلاق جهانی به عرصه حقوق بین‌المللی بیاورد.

وی درباره ایفای نقش فقه در دنیای امروز اظهار داشت: در نتیجه کتاب «تأمل در فقه و تحول در حقوق» که مجموعه مقالات دکتر قربان­نیا است، آمده که وقتی از او سؤال می­شود فقه امروز چگونه می­تواند در عرصه بین‌المللی نقش ایفا کند و می­گوید که فقهِ گرفتار شهرت و اجماعات مدرکی، قابلیت تحول ندارد و اگر فقه گرفتار تعبد به شهرت شد، دیگر پویا و پاسخگو نخواهد بود؛ بازکردن دریچه عقل به روی فقه و دریچه اخلاق هم در مقام فهم و استنباط فقه و هم در مقام تبیین و تدوین فقه، می­تواند فقه را به عرصه حقوق و حقوق بین­الملل بیاورد.

محسن اسماعیلی، عضو حقوقدان شورای نگهبان از دیگر سخنرانان این یادواره علمی بود که درباره ویژگی علمی و اخلاقی دکتر قربان نیا تصریح کرد: این مهاجر الی الله از زمره جلوداران این غافله است؛ او که فقه و حقوق را در حوزه و دانشگاه به نیکی آموخته بود، به سختی به حکم عقل و منطق پایند بود، اما اخلاق و مروت را نیز در رگ­ها و مویرگ­هایش ساری و جاری کرده بود و به همه بندگان خدا عشق می­ورزید و بی مزد و منت هر چه داشت در راه خدمت به خلق نثار می­کرد.

وی افزود: دکتر  قربان­نیا در نگاه من تجسم متانت و آرامش بود و هر گاه به یاد این مرد بزرگ می­افتادم، بی­درنگ نماد طمأنینه همراه با عقلانیت و بزرگ­منشی در آینه ذهنم مجسم می­شد.

عضو حقوقدان شورای نگهبان در پایان خاطرنشان کرد: او وقتی از خالق یاد می­کرد، برق ایمان از چشمانش نمناکش می­جَهید و هنگامی که از کرامت مخلوق سخن می­گفت، نشانه­های صدق را در صفحات وجهه مشاهده می­کردیم.

در این مراسم مستندی درباره ویژگی­های شخصیت دینی، علمی و اخلاقی ایشان پخش شد که به همت مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی تهیه شده بود.

همچنین در این یادواره علمی، وصیتنامه این مهاجر الی الله قرائت شد که فضای حاکم بر این مراسم را تحت تأثیر قرار داد.

در پایان این یادواره علمی، از اثر ارزشمند مرحوم ناصر قربان­نیا با عنوان «ملاحظاتی درباره قانون مجازات اسلامی 92» توسط آیت­الله علیدوست رونمایی شد که جزو آخرین آثار این مهاجر الی­الله به شمار می­رود.

شایان ذکر است؛ در حاشیه این مراسم، نمایشگاهی از آثار و تقدیرنامه­های ایشان در معرض دید حاضران برپا بود.

ناصر قربان نیا، متولد شهر رودسر استان گیلان، در تاریخ اول فروردین 1343 است؛ در سال 68 در دوره کارشناسی رشته فلسفه در دانشگاه تهران و دو سال بعد وارد رشته حقوق در دانشگاه مفید قم می­شود. در دوره کارشناسی ارشد و دکتری موفق به تحصیل در رشته حقوق بین­الملل دانشگاه مفید می­شود و همزمان در همان دانشگاه، در سمت­های آموزشی و مدیریتی قرار می­گیرد.

قربان نیا، در دروس حوزوی نیز مشغول به تحصیل بود. او از سال 62 و پس از اخذ مدرک دیپلم تجربی، وارد حوزه علمیه می­شود؛ کسب رتبه اول در پایه ششم حوزه علمیه قم با معدل عالى، رتبه دوم در پایه هفتم، رتبه اول در پایه هشتم و نهم در امتحان همزمان جزو سابقه استاد در حوزه علمیه است.

بنابراین وی را باید در عین یک استاد حقوق موفق، یک عالم حقوق زبده دانست که در راستای تولید علم حقوق اسلامی تلاش کرده است؛ وی سابقه تدریس در دانشگاه تهران، دانشگاه مفید و دانشگاه قم را داشته است./822/پ201/ف2