برای اسلامی سازی علوم انسانی باید آستانه تحمل خود را بالا ببریم

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در اصفهان، دکتر محمدجواد صافیان، پیش از ظهر امروز در نشست نقد و بررسی کتاب تاریخ تحول فلسفه، اثر دکتر موسی نجفی، در خانه بیداری اسلامی اصفهان، با بیان اینکه کتاب تاریخ تحول فلسفه برخوردار از دیدگاه‌های مختلف اساتید و بزرگان و صاحب نظران فلسفه است، گفت: شهید مطهری یکی از صاحب نظرانی است که در این کتاب از ایشان استفاده شده است، شهید مطهری یک اندیشمند و فیلسوفی است که در دورانی که اندیشه‌های ضد دینی رواج بسیاری داشتند و به سادگی پذیرفته می‌شدند ایشان با تیزبینی به نقد و بررسی این تفکرات ضد دینی پرداختند.

وی ادامه داد: شهید مطهری با استفاده از مبانی دینی و اندیشه صدرایی تفکراتی که در زمان ایشان به سادگی مورد پذیرش واقع شده بود را به چالش کشیدند و هم تفکرات مارکسیستی را مورد نقد قرار دادند هم این‌که به سراغ تفکرات لیبرالیستی رفتند و هر دو جناح فکری را به چالش کشیدند و البته در این میان نیز اتهاماتی به ایشان وارد شد که این اتهامات حاصل داوری‌های بی غرض و صادقانه ایشان بوده است.

استاد فلسفه دانشگاه اصفهان، کتاب تاریخ تحول فلسفه را دارای نظم و دسته بندی‌های دقیق دانست و یکی از مزیت‌های این کتاب دقت در بررسی نظریات شهید مطهری ذکر کرد و گفت: یکی از نقاط قوت این کتاب بحث علوم انسانی دینی است، در این کتاب پیرامون این مسأله احتیاط خوبی صورت گرفته است، حقیقت این است که نمی‌توان مطالب را به صورت مکانیکی از جایی آورد و به آن رنگ و لعاب اسلامی زد و خوشحال بود که علوم انسانی اسلامی تولید کردیم.

صافیان خاطرنشان کرد: اگر بخواهیم که در زمینه علوم انسانی ورود جدی به اسلامی سازی پیدا کنیم باید آستانه تحمل خود را طی چند نسل بالا ببریم و پس از آن به نقد و بررسی آثار و تفکرات خود بپردازیم تا رفته رفته بتوانیم به سمت نگرش صحیح اسلامی پیرامون اسلام و تولید علوم انسانی اسلامی بپردازیم، برای دست یابی به علوم انسانی اسلامی باید دیدگاه‌های متفکرین غربی را از گذشته تا حال به خوبی مطالعه و بررسی کنیم.

وی ضمن تأکید بر لزوم پرهیز از شتاب‌زدگی در زمینه بررسی علوم انسانی غربی و اسلامی سازی علوم انسانی اظهار کرد: وقتی پیرامون چیزی می‌خواهیم نگاه فلسفی داشته باشیم یعنی باید هویت و ماهیت آن را بررسی کنیم، فلسفه تاریخ یعنی پرسش از ذات و حقیقت و ماهیت تاریخ که این پرسش ذاتا مدرن است و ما در متفکران خود در گذشته چنین پرسشی را نداریم، البته این پرسش وجود داشته است ولی به صورت خاص و مفصل فکر تاریخی بودن در دوره جدید به وجود می‌آید.

استاد عضو هیأت علمی دانشگاه فرهنگ و هنر ابراز کرد: از نقاط ضعف کتاب تاریخ تحول فلسفه عدم وجود بررسی نسبت تاریخ و فلسفه است، در میان متفکرین معاصر ما مرحوم دکتر فردید و دکتر داوری به این پرسش بسیار نزدیک شدند، حال و هوای کتاب بیشتر نزدیک به دهه پنجاه است تا ما بعد آن همانطور که فضای تفکرات شهید مطهری در فضای دهه‌های چهل و پنجاه بوده است.

صافیان با بیان این‌که هر دوره تاریخی با یک تحول چشم‌گیر و یک بنیان‌گذاری همراه با یک تفکر قوی و ظرفیت زیاد شکل می‌گیرد، تصریح کرد: این تحولات با یک تفکر عمیق شکل می‌گیرد و رفته رفته گسترش پیدا می‌کند ولی از آنجایی که انسان دچار نسیان و فراموشی می‌شود این تفکر رو به انحراف می‌رود ولی با گذر زمان و بررسی انحرافات و انحطاط‌ها با توجه به وجود ظرفیت‌های موجود برای بازسازی مسیر دوباره نشاط و سرزندگی در آن مسیر ایجاد می‌شود و این دوری بودن تاریخ است، یعنی یک مبنا و اساس گاهی اوج می‌گیرد و گاهی دوری از آن اساس انحراف ایجاد می‌کند.

وی با اشاره به نظرات مختلف در مقاطع مختلف تاریخی اظهار کرد: تاریخ تابع نظرات افراد نیست، مارکس معتقد است تاریخ را انسان‌ها به دست خودشان می‌سازند اما نه آنطور که می‌خواهند و این نکته‌ای است بسیار عمیق و باید به آن توجه داشت.

استاد فلسفه دانشگاه اصفهان کتاب تاریخ تحول فلسفه را کتابی دارای جمع بندی قوی دانست و افزود: این کتاب می‌تواند زمینه ساز تحولات بسیاری در این زمینه باشیم./1304/202/ب1