دانش فقه دانشی در حال تحول است

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد، حجت الاسلام علی شفیعی، مدیر گروه فقه و حقوق دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی، امروز در نشست تبیین علمی افق های پژوهشی های فقهی و اصولی که در مدرسه عالی خواهران جامعه المصطفی مشهد برگزار شد به اهمیت و جایگاه فقه و ضرورت تغییر رویکردهای موجود در فقه پرداخت.
 

وی افزود: شکل گیری اندیشه شیعه حاصل تلاش های چهار امام، حضرت علی، امام حسن، امام حسین و امام سجاد(ع) است و از دوران امام باقر(ع) حرکت دوم اندیشه های شیعی شروع می شود که در حقیقت این بزرگواران در مقام تثبیت و تبین اندیشه های شیعی هستند.
 

حجت الاسلام شفیعی اظهار کرد: ارزش عقل را امام موسی کاظم(ع) برای هشام تبیین می فرمایند: «یَا هِشَامَ بْنَ الْحَکَمِ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ أَکْمَلَ لِلنَّاسِ‏ الْحُجَجَ بِالْعُقُولِ وَ أَفْضَى إِلَیْهِمْ بِالْبَیَانِ وَ دَلَّهُمْ عَلَى رُبُوبِیَّتِهِ بِالْأَدِلَّاءِ؛ اى هشام بن حکم به راستى خداوند عزیز و جلیل به وسیله عقلها حجت‏ها را بر مردم تمام کرد و بیان حجت‏ها را به آنان رسانید و با برهان، آنان را به پروردگارى خویش راهنمایى کرد.»

این استاد حوزه علمیه مشهد گفت: امام(ع) ارزش و اهمیت عقل را بیان  و جایگاه عقل، فهم و اندیشیدن را تبیین می فرماید که باید گفت این مهم حداقل در بعضی فضاهای علمی مورد بی مهری و کم توجهی قرار می گیرد.  
 

وی افزود: حضرت از ثمرات عقلانیت و از ثمرات جامعه عقلانی نکات بسیاری را بیان می کنند.
 

عاقل ترین انسان ها، متواضع ترین انسان ها هستند
مدیر گروه فقه و حقوق دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی با اشاره به این که عاقل ترین انسان ها متواضع ترین انسان ها هستند، افزود: هر اندازه عقلانیت انسان بالاترمی رود، هر اندازه فهم او از جهان هستی بالاتر می رود، متوجه می شود که جهلش نسبت به دستاوردهای بشری بسیار بیشتر از علمش است، بدین علت متواضع تر می شود.  
 

حجت الاسلام شفیعی به محوریت دانش فقه در حوزه های علمیه اشاره کرد و افزود: تحقیقا دانش فقه از دانش های سرآمد حوزوی است و حوزه های علمیه با فقه گره خورده است و این مسأله مهم و بررسی آن جای بحث و مطالعه دارد.
 

دانش فقه، محور دانش های دیگر است
وی افزود: خود فقه دانش مصرف کننده است، اما اهمیت آن به اندازه ای بوده است که نه تنها محور دانش های دیگر قرار گرفته؛ بلکه دانش هایی برای تبیین، توسعه و تکامل آن متولد شده است که از جمله این دانش ها، دانش اصول است.  
 

مدیر گروه فقه و حقوق دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی ابراز کرد: محوریت دانش فقه در نظام حوزه علمیه، محصول عواملی از جمله ماهیت دانش فقه است. دانش فقه ماهیتی دارد که بر خلاف دیگر دانش های حوزوی باعث شد تا محوریت دانش فقه تثبیت شود.
 

حجت الاسلام شفیعی اظهار کرد: فقه، دانشی است که ادعا می کند، می تواند از صدر تا ذیل زندگی را مدیریت کند و هیچ دانشی چنین ادعایی ندارد، یعنی نه دانش کلام و نه دانش فلسفه و دیگر دانش ها چنین ادعایی دارند، اما ادعای دانش فقه این است که من آمده ام تا زندگی شما را از تولد تا مرگ مدیریت کنم.
 

دانش فقه، خود را با تحولات روز به روز رسانی کرده است
مدیر گروه فقه و حقوق دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی ابراز کرد: واقعیت است که دانش فقه، دانشی است در حال تحول. ساختارهای فقه و دیگر دانش ها را ببینید، هیچ دانشی به اندازه دانش فقه ساختارهای متفاوت ندارد.
 

حجت الاسلام شفیعی اظهار کرد: ظرفیت تحول و به روز رسانی در دانش فقه، بر خلاف دانش های دیگر فراهم تر و فراوان تر است. دانش فقه، دانشی است که توانسته خود را با تحولات روز و جهان پیرامون به روز رسانی کند.
 

وی افزود: تاریخچه دانش های دیگر را نگاه کنید، می بینید کمتر دانشی است که توانسته باشد، مانند دانش فقه خود را به روز رسانی کند
 

حجت الاسلام شفیعی اظهار کرد: درست است که فقه این ظرفیت را دارد که خودش را به روز رسانی کند، اما جهان جدید سنخ تحولاتش یک چیز دیگر است. فقه جدید باید درهایی را بگشاید که در فقه گذشته و سنتی ما با توجه به تحولاتی که در آن اتفاق افتاده است، آن دریچه ها کماکان بسته است.
 

دانش اصول در حوزه های علمیه شیعی دانشی بسیار عظیم، پر اهمیت و پر ارزش است

مدیر گروه فقه و حقوق دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی ابراز کرد: دانش اصول در حوزه های علمیه شیعی دانشی بسیار عظیم، پر اهمیت و پر ارزش است. اصول، همپای دانش فقه بعد از تولد در نظام آموزشی پژوهشی حوزه اهمیت بسیار داشت.
 

وی افزود: اصول، روش کشف احکام شرعی را یاد می دهد، در واقع به فقه کمک می کند که به این شیوه به سراغ منابع دینی بروید و اصول این ظرفیت را دارد که از زیر سایه فقه خود را بیرون بکشد و تبدیل به دانشی شود که دیگر دانش ها از او تغذیه کنند.
 

ضرورت تغییر رویکردهای موجود در فقه
وی به ضرورت تغییر رویکردهای موجود در فقه اشاره کرد و افزود: فقه رویکردهای متفاوتی داشته است و می تواند رویکردهای متفاوتی داشته باشد، به طور نمونه یکی از نکاتی که گفته می شود این است که رویکرد فقه موجود، مسأله محوری است.
 

حجت الاسلام شفیعی خطاب به طلاب پژوهشگر ادامه داد: این یک بحثی است که شما می توانید این را به عنوان یک کلان پروژه پژوهشی بگیرید و روی مسآله محوری فقه بحث کنید که مسأله محوری فقه چه فواید و چه آسیب هایی داشته است؟ اکنون پاسخ گو است یا خیر؟ مبانی مسأله محوری چه بوده است؟ می بینیم که همین یک عنوان پژوهش می تواند افق های فراوانی برای شما باز کند.
 

مدیر گروه فقه و حقوق دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی ابراز کرد: رویکرد بعدی نظریه محوری است. باید آسیب شناسی کنید که این نظریه محوری چه آسیب هایی دارد و فوائد آن را تبیین کنید.

این استاد حوزه علمیه مشهد گفت: باید حواسمان باشد که خلوص فقه و ناب گرایی در فقه حفظ شود، اما این به معنای تسلب در معانی نیست.

فقه دانشی است که با بسیاری از دانش ها ارتباط دارد
وی افزود: فقه دانشی است که با بسیاری از دانش ها ارتباط دارد و مصرف کننده است که از اصول، کلام، جامعه شناسی، روان شناسی و همچنین از اقتصاد تغذیه می کند.
 

مدیر گروه فقه و حقوق دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی ابراز کرد: یک بحثی در فقه شهر و شهر نشینی داریم به نام بلند مرتبه ساز ای. آیا اجازه دارید خانه خودتان را هر اندازه خواستید بلند مرتبه بسازید، فقه شما دراین زمینه چه می گوید؟ فقه شهر و شهر نشینی حوزه پژوهشی گسترده ای است، که لازم است ما در این مباحث ورود پیدا کنیم.
 

حجت الاسلام شفیعی اظهار کرد: فقه باید مبانی خود را به روز رسانی کند و به تحولات توجه کند. مبانی کلامی در فقه تأثیرگذار است و فقها باید مبانی کلامی خود را به روز رسانی کنند./1309/201/ب1