بیان تقریرهای متفاوت از دین و تحولات زمانه

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد، حجت‌الاسلام احمد رهدار، عضو شورای علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی قم در مناظره دین و تحولات زمانه عصر امروز 19 اردیبشهت در دانشکده الهیات دانشگاه فردوسی مشهد به تحلیل موضوع دین و تحولات زمانه در سه دسته جریان روشنفکری دینی در شیعه، جریان حوزویان و جریان اهل سنت پرداخت.

وی با بیان این که قدیمی ترین و مؤثرترین تقریر از این مسأله، تقریری بود که دکتر سروش بیش از دو دهه قبل آن را مطرح کرد، گفت: بر اساس نظریه دکتر سروش دین مثل یک جامعه در دوران کودکی است و گویی این که دینداران روزی کودکان 10 ساله بودند و بعدها این کودک 10 ساله بزرگ شد و آن جامعه قبلی دیگر به تنش شایسته نبود.

عضو شورای علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی قم اظهار کرد: در این حالت این فرد بزرگ شده و دو راه حل بیشتر ندارد یکی این که باید عریان شود و یا این که جامعه بسط پیدا کند.

وی با بیان این که سروش و دیگر کسانی که متأثر از او به عنوان روشنفکران دینی هستند بر این باور شدند که باید تحولات زمانه را اصل گرفت، بیان کرد: در واقع براساس این نظریه باید دین را به عنوان یک متغیر وابسته در نظر گرفت.

حجت‌الاسلام رهدار افزود: در این حالت تحولات زمانه دست ما نیست و اگر این دین توانست خودش را با تحولات همسان کند می تواند بقاء و توسعه خودش را تضمین کند در غیر این صورت تضمینی برای بقایش نیست.

عضو شورای علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی قم اظهار کرد: در واقع مهم ترین دغدغه این بود که همه می خواستند هم دیندار و هم فرزند زمانه خودشان باشند و برای همین گفتند که دین یک گوهر و صدف دارد.

وی ادامه داد: اصل دین گوهر آن است نه صدف و باید التزام عملی به گوهر دین داشته باشیم نه صدف و در عین حال آن چیزی که در تاریخ دینداران غلبه پیدا کرد صدف است که اشکال ظاهری دارد.

حجت‌الاسلام رهدار با بیان این که در این حالت وقتی پرسیدیم که گوهر دین چیست؟ ادبیات متضاد و در مقابل هم قرار گرفتند، تصریح کرد: در این وضعیت معرکه آرای اختلاف قرار گرفت و می گفتند ما احکام ثابت و مقطعی داریم و نباید، باید این احکام خلط شود.

وی افزود: احکام ثابت غیر قابل تغییر است و احکام مقطعی این گونه نیست و از طرفی از آنجا که قرآن به عرب حجازی نازل شد، ساختار زیباشناسی آن متناسب با مردم آن قوم آمده است که اگر قرار بود برای مردم آسیای جنوب شرقی نازل شود ساختار زیباشناسی دیگری پیدا می کرد.

حجت‌الاسلام رهدار در ادامه بیان دیگر تقریرها از دین و تحولات زمانه اظهار کرد: تقریر دیگر آنست که یک اسلام مکی و مدنی داریم که اسلام مدنی فقه است و اسلام مکی اعتقادات که اسلام در مکه بر پیامبر(ص) از سوی خدا فرستاده شده است.

عضو شورای علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی قم ادامه داد: در اسلام مدنی تغییر سبک های شهری اصل اسلام نیست و اصل اسلام همان آیات مکی است و این همان تقریر روشنفکری دینی است.

وی افزود: تقریر دیگر جریان حوزوی است و صورت مسأله برای فقیه و عالم دینی با آن چه که برای روشنفکر دینی شکل گرفته است، تفاوت چندانی ندارد، اما ادبیات عالم دینی متفاوت است.

این مدرس حوزه و دانشگاه با بیان این که عالم دینی تعبد به خود ادبیات دین دارد، تصریح کرد: اندیشمندان و قرآن گرایان سیاسی معتقدند که برخلاف آن چه که در حوزه های علمیه گفته شده است که قرآن آیات محکم و متشابه دارد آنها بر این باورند که قرآن یا آیات متشابه ندارد و یا اگر دارد خیلی کم است.

عضو شورای علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی قم ادامه داد: حروف مقطعه و بقیه آیات محکم است و متشابه ندارد./202/934/ب1