اهمیت واعظ نفسانی در انسان
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد، مریم پورحسینی، استاد مکتب نرجس، امروز در این مکتب با اشاره به این روایت از امام علی(ع) که می فرماید: «مَنْ كَانَ لَهُ مِنْ نَفْسِهِ وَاعِظٌ كَانَ عَلَيْهِ مِنَ اللَّهِ حَافِظٌ» تبیین واعظ درونی در فرد با اشاره به آیات و روایت هایی از اهل بیت(ع)، پراخت.
وی به روایتی دیگر از امام علی(ع) در خصوص واعاظ دورن در فرد، اشاره و اظهار کرد: حضرت در سخني ديگر مي‌فرمايند: « آگاه باشيد آن كس كه به خويش كمك نكند و واعظ و مانعي از درون جانش براي او فراهم نگردد از ديگران واعظ و مانعي نخواهد يافت.»
پورحسینی با بیان این که وعاظ دورن، گناهان را به فرد هشدار می دهد، گفت: كسي كه واعظ نفساني داشته باشد يعني وجدان بيداري دارد كه در برابر گناهان به او هشدار دهد.
تعابیر واعظ دورن از نظر علما و بزرگان دینی
این استاد حوزه علمیه به تعابیری که علما از واعظ درون داشته اند اشاره و ابراز کرد: برخی از علما و بزرگان آن را نفس لوامه يا وجدان اخلاقي مي دانند، گروهي آن را عقل و برخي آن را فطرت سالم خوانده اند.
وی «نفس ملهمه» را از تعابیر دیگر واعظ درون خواند و اظهار کرد: نفس ملهمه به اين معنا است كه در جان آدمي نشاني از حضرت سبحان وجود دارد كه او را به سمت نور هدايت می کند، از آلودگي‌ها باز می دارد و پيوسته از حضرت حق ملهم مي‌شود.
پیامد واعظ درونی در فرد
پورحسینی به پیامد واعظ درونی در فرد اشاره و ابراز کرد: کسی که واعظ درونی داشته باشد، لطف پروردگار بر او سايه خواهد افكند و او را از گزند حوادث محفوظ مي‌دارد، همچنین این شخص با این ندای دورنی از امور خطرناك مي‌پرهيزد بنابراین از گزند حوادث محفوظ خواهد بود.
این استاد مکتب نرجس با اشاره به این سخن امام صادق (ع) كه فرمودند: «مَنْ لَمْ يَجْعَلِ اللَّهُ لَهُ مِنْ نَفْسِهِ وَاعِظاً فَإِنَّ مَوَاعِظَ النَّاسِ لَنْ تُغْنِيَ عَنْهُ شَيْئاً»، گفت: نفس انسان از پذیرش موعظه نفرت دارد و اگر نیروی درنی به وی هشدار ندهد از وعظ بيرون استفاده نمي‌كند.
ويژگي هاي واعظ درون
وي به ويژگي هاي واعظ درون اشاره و اظهار کرد: وعظ دورن هميشه با انسان همراه است، از اسرار درونش باخبر است، همواره او را تحت مراقبت خود قرار مي‌دهد، در نخستین فرصت هشدار مي‌دهد و آدمي را از سقوط در پرتگاه ها حفظ مي‌كند.
پورحسيني با اشاره به تأکید امام علی(ع) در مراقبت از خوایشتن، گفت: امام علي (ع) مي‌فرمايند: «اِجْعَلْ مِنْ نَفْسِکَ عَلی نَفْسِکَ رَقیباً» که ایشان در این سخن به مراقبت از خویشتن دعوت می کند.
این استاد حوزه علمیه خواهران خاطرنشان کرد: واعظ نفسانی قدرت ويژه‌اي است كه به صورت خودجوش در اصلاح جان مؤثر است، دل را از هرگونه شك و ترديد تطهير مي‌كند و به استقامت و قاطعيت وامي‌دارد.
وی واعظ نفساني را یکی از بهترین روزی های انسان بیان و اظهار کرد: واعظ درون يكي از بهترين خيرهايي است كه روزي انسان مي‌شود و در روایت نیز آمده است: « إِذَا أَرَادَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ بِعَبْدٍ خَيْرًا ، جَعَلَ لَهُ وَاعِظًا مِنْ نَفسِهِ يَأْمُرُهُ وَيَنْهَاهُ» و يا در نقل ديگري مي‌خوانيم«إِذَا أَرَادَ اللَّهُ تَعَالَى بِعَبْدٍ خَيْرًا ، جَعَلَ لَهُ وَاعِظًا مِنْ قَلْبِهِ».
اهمیت واعظ دورن
پورحسینی در ادامه به اهمیت واعظ دورن اشاره و ابراز کرد: گاهي باید و نباید ها براي فردي روشن است اما وسوسه نفس اماره فرد را به بی راهه هدایت می کند حال آن شخصی که از واعظ دروني برخوردار است به قوه‌ي بازدارنده‌اي مجهز است و از ارتکاب عمل ناشایست پرهیز می کند.
استاد مکتب نرجس به تأکید امام جواد (ع) در داشتن واعظ دورن برای مومن اشاره و خاطرنشان کرد: ایشان مي‌فرمايند: «الْمُؤمِنُ یَحْتاجُ إلی ثَلاثِ خِصال: تَوْفیق مِنَ اللهِ عَزَّوَجَلَّ، وَ واعِظ مِنْ نَفْسِهِ، وَ قَبُول مِمَّنْ یَنْصَحُهُ».
نشانه های افراد دارای واعظ دورن
وی نشانه‌هايي براي افرادي كه داراي واعظ دورنی هستند برشمرد و گفت: این افراد محاسبه نفس دارند، اهل تفكرند، شهوات را بر زمين زده‌اند، مراقب زبان خود هستند، خوف ممدوح دارد و به دنیا ترجیحی ندارند.
پورحسینی به اهمیت محاسبه خود اشاره و ابراز کرد: امام علي (ع) مي‌فرمايند: «فَحاسِب نَفسَکَ لِنَفسِکَ» و در جايي ديگر آمده است: «حاسِبُوا اَنْفُسَکُم قبلَ اَن تُحاسَبُوا».
این استاد حوزه به روایتی در تأکید به تفکر اشاره و اظهار کرد:در روایت آمده است که « وأطِلِ التَّفَكُّرَ في مَلَكوتِ السَّماواتِ وَالأَرضِ وَالجِبالِ وما خَلَقَ اللّه ُ ؛ فَكَفى بِهذا واعِظا لِقَلبِكَ»
وی به خطبه 109 نهج البلاغه در خصوص دنیا پرستان عدم پذیرش نحصییت و موعظه توسط ان ها اشاره و ابراز کرد: دلهايي كه عشق دنيا و بندگي دنياي فريبكار وجودشان را پر كرده است با چشماني معيوب مي‌بينند و با گوشهايي غيرشنوا گوش مي‌دهند و از هيچ موعظه كننده‌اي پند و نصيحت دريافت نمي‌كنند بنابراین شخص دارای واعظ درونی شهوت های خود را کنترل کرده اند.
پورحسینی به حدیثی در خصوص حفظ زیان اشاره و بیان کرد: در حدیثی آمده است: «يَنْبَغِي أَنْ يَكُونَ الرَّجُلُ مُهَيْمِناً عَلَي نَفْسِهِ مُرَاقِباً قَلْبَهُ حَافِظاً لِسَانَه»، شايسته است كه انسان بر نفس خويش مسلط باشد، قلب خود را مراقبت و زبان خود را حفظ نمايد./1310/202/ب3