پدیده حج زمینه را برای آگاهی حج گذار از هویت تمدنی فراهم کند
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، نشست علمی تخصصی «حج شط همیشه جاری» با موضوع حج، فرهنگ هنر و رسانه با حضور جمعی از اساتید حوزه در سالن جلسات سازمان حج و زیارت استان قم برگزار شد.
حجت الاسلام محمدرضا احمدی در این نشست با اشاره به مسأله حج و هویت اسلامی اظهار داشت: حج از زوایای گوناگون فقهی و اقتصادی اجتماعی و سیاسی همه اندیشمندان از زوایای مختلف نگاه کرده اند و نگاهی به این موضوع یعنی حج داشته باشند؛ یک نگاه جامعه شناسانه و روان شناسانه است که کمتر به آن پرداخته می شود که جامع این دو متغیر هویت اسلامی است که رابطه آن با حج قابل بررسی است.
ابعاد شش گانه هویت
عضو هیأت علمی مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره) افزود: می خواهیم ببنیم مناسک حج در شکل گیری هویت تمدنی چه تأثیری دارد و چگونگی رابطه بین این دو متغیر در منابع اسلامی را کشف کنیم؛ هویت مسأله ای روان شناسانه است که روان شناسان سطوحی برای آن ارائه می کنند که از جمله آن هویت فردی، خانوادگی، ملی، دینی، اجتماعی و تمدنی است که از مورد آخر وارد نگاه جامعه شناسان می شوند.
وی افزود: هویت فردی را نخستین بار یک روان شناس اروپایی مطرح کرد که عبارت از احساس و نگرش درونی خود فرد است و یکی از شاخص های سلامت دوره نوجوانی است که فرد در این دوره به خودشناسی می پردازد و از قابلیت ها و استعدادهای درونی خود آگاهی پیدا کرده و برای دوره بزرگسالی آماده می شود.
حجت الاسلام احمدی با بیان این که هویت خانوادگی بیشتر به تعیین نسبت فرد و خانواده می پردازد، ابراز داشت: خاستگاه این هویت خانواده است و هویت سوم ملی است که به درک صفات ممیزه یک ملت می پردازد و درک آن لازمه شناخت نقش ها و وظایف است، هویت چهارم دینی است که احساس تعلق فرد به باورها و ارزش های دینی را نشان می دهد ولی مهم در بحث ما هویت تمدنی اسلامی است که ضروت آگاهی و معرفت عمیق به تمدنی که به آن منسوب است را یادآور می شود.
فایده فهم هویت تمدنی
وی ابراز کرد: فایده فهم هویت تمدنی این است که به فرد این امکان را می دهد که در جایی زندگی کند که در آن قدمتی تا اعماق تاریخ وجود دارد و در ادامه به آن محل تعلق پیدا می کند؛ هویت تمدنی بسان داربستی است که انسان به آن تکیه می کند و در برابر هجمه تمدن ها می تواند مقابله کند که اگر نباشد زمینه برای اثر پذیری منفعلانه از دیگر تمدن ها فراهم می شود و در کل نظام معرفتی نسبت به فرهنگ تمدن لازم است.
عضو هیأت علمی مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره) با تأکید بر این که پدیده حج می تواند زمینه را برای آگاهی حج گذار به هویت تمدنی فراهم کند، خاطرنشان ساخت: مناسک حج می تواند هویت اسلامی را تقویت کند، چراکه انجام مناسک در سرزمین وحی و همچنین مشاهده مشاهد مشرفه به شناخت هویت تمدنی کمک می کند؛ این که فرد بفهمد شخصیت های تمدن سازی همچون ابراهیم پایه گذاران حج بوده اند و از رهاورد آن جایگاه تمدن اسلامی را با غیر آن مشاهده کند؛ خیلی اوقات مشاهده می شود در سفر دانشجویی کسانی که اهل مطالعه بودند با تفکر در نمادها و نشانه ها کم کم به ریشه های خود برمی گردند و از طرفی نمادهایی هم در حج وجود دارد که ما را به ریشه های فرهنگی برمی گرداند.
وی ادامه داد: نمادهای حج همچون هجر اسماعیل، سعی صفا و مروه و وقوف در مشاعر همگی نوعی بازگشت و توجهی به ریشه های ما است، پس هم اعمال حج و هم نماد هایی که در حج وجود دارد که همگی واقعی است و هستی وجودی بیرونی دارد و تغییر پذیر نیست که این ها بازگشتی به هویت تمدنی می دهد./1330/ت302/ی