رویکرد تفسیری آیت‌الله صدر منشأ تولید علوم اسلامی
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت الاسلام محمد حسین ملک‌زاده، استاد حوزه علمیه قم و شاگرد شهید آیت الله صدر، در نشست رونمایی از کتاب «شیوه کشف پاسخ‌های قرآنی به پرسش‌های اساسی انسان معاصر»، ظهر امروز، که دارالقرآن کریم علامه طباطبایی برگزار شد، به بررسی سیره و زندگی اجتماعی، سیاسی و علمی شهید آیت الله محمد باقر صدر پرداخت و گفت: شهید آیت الله صدر یکی از نوابغ علمی تاریخ شیعه و اسلامی است، وی با نگارش کتاب‌ها و طرح اندیشه‌هایی در زمینه‌های مختلف علوم اسلامی، مکتب علمی جدیدی را در جهان اسلام بنیان نهاده است.
وی با بیان اینکه شهید آیت الله صدر نظریات و دیدگاه‌های اقتصادی نظام اسلام را برای نخستین بار به ثبت رسانده است، گفت: شهید صدر کتاب «فدک فی التاریخ» در سن 20 سالگی به نگارش در آورده است؛ و یکی از بهترین تألیفات درباره پاسخگویی به شبهات فدک است.
حجت الاسلام ملک‌زاده ابراز کرد: در دوران شهید صد ر اندیشه مارکسیستی ذهن جوانان دانشجویان جهان اسلامی اثر گذاشته است و به نظریه‌های این مکتب گرایش پیدا کرده بودند، اما شهید آیت الله صدر به درستی مفاهیم مارکسیستی را شناخته بود و در پاسخگویی به شبهات و رد این اندیشه، کتاب «فلسفتنا» را تدوین کرد و این کتاب مهم‌ترین منبع برای پاسخگویی به افکار مارکسیستی و کمونیستی در اختیار اندیشمندان اسلامی قرار گرفته است.
وی با بیان اینکه یکی از آثار شهید صدر شهرت جهانی کتاب «اقتصادنا» است، گفت: وی این کتاب را در سن 28 سالگی نگاشته است و این کتاب نخستین بار به معرفی نظام و سیستم اقتصاد اسلامی پرداخته شده است و اقتصاد اسلامی را به عنوان یک اقتصاد برتر، پاسخ‌گو کامل در مقابل نظام اقتصادی مارکسیسم و کاپیتالیسم به جهانیان معرفی کرده است.
استاد حوزه علمیه قم ابراز کرد: برخی از حکومت‌های کشورها اسلامی نظام اقتصاد شرقی را کنار گذاشته بودند و اقتصادی کشور و حکومت خویش بر اساس کتاب «اقتصادنا» تدوین کردند.
وی در ادامه سخنانش به بیان به شیوه درسی شهید آیت‌الله صدر پرداخت و گفت: وی در نجف اشرف هر روز درس خارج فقه اشتغال داشته است، اما پس از پیروزی انقلاب اسلامی، وی دو روز از هفته درس اصول تعطیل کرد و به مجموعه بحث‌هایی با عنوان تفسیر موضوعی قرآن پرداخته است.
حجت الاسلام ملک‌زاده ابراز کرد: مجموعه درس‌های تفسیری شهید آیت الله صدر برخلاف فشارها و تهدیدهای حکومت بعثی صدام، با استقبال چشمگیر مردم، دانشجویان روحانیان روبه‌رو شد؛ و این جلسات به مدت هفت هفته و تعداد آن به چهارده جلسه رسیده است.
استاد حوزه علمیه قم ابراز کرد: در دو جلسه اول و دوم شهید صدر به بیان انواع تفاسیر و مکاتب تفسیری، رویکردهای تفسیری رویکرد تجزیه‌ای و رویکرد موضوعی پرداخته است.
وی به بررسی مفهوم رویکرد تجزیه‌ای پرداخت و گفت: در این شیوه مفسر آیات را از ابتدای قرآن تا انتهای تفسیر می‌کند و تفسیر قرآن و به قرآن هم این روند را دنبال می‌کند؛ وی گفت: آیات قرآن کریم در یک موضوع جمع‌آوری کنیم و تنها تفسیر آیه به آیه بپردازم، همان تفسیر تربیتی قرآن کریم است.
حجت الاسلام محمد حسین ملک‌زاده عنوان داشت: رویکرد آیت الله شهید صدر در تفسیر موضوعی این گونه بود که تمام آیات در یک موضوع جمع‌آوری شود و تمام آیات مورد بررسی قرار گیرد و یک نظریه و دیدگاه کلی در این موضوع به دست خواهد آمد.
استاد حوزه علمیه قم ابراز کرد: شهید آیت الله صدر معتقد است با این رویکرد تفسیر موضوعی می‌توان که تمام خواسته‌های فردی و اجتماعی بشر در تمام عصرهای مختلف به قرآن عرضه شود و پاسخ آنها را از قرآن کریم دریافت کرد.
وی با بیان اینکه دیدگاه شهید صدر در تفسیر موضوعی زمینه و منشأ تولید علوم اسلامی است، گفت: برخی از نظریه پردازان معتقد است که تفسیر موضوعی به گونه مستقیم سبب تولید علوم اسلامی در زمینه‌های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی می‌شود.
حجت الاسلام ملک‌زاده افزود: برخی دیگر معتقدند که با تفسیر موضوعی دیدگاه کلی اسلام، چارچوب‌ها و مبنای اصلی علوم اسلامی به دست می‌آید، بنابراین کارهای پژوهشی و تجربه‌ای برای ارائه نظریه‌پردازی در این علوم انجام شود.
استاد حوزه علمیه قم درباره کتاب «شیوه کشف پاسخ‌های قرانی به پرسش‌های اساسی انسان معاصر» گفت: این کتاب ترجمه سه جلسه تفسیری شهید آیت الله است و در ترجمه ارائه شده در این کتاب سعی بر رعایت امانت در برگردان معانی به متن اصلی بوده است؛ و این ترجمه به شدت وفادار به متن مبدأ و ترجمه تحت الفظی است.
حجت الاسلام ملک‌زاده درباره بخش دوم این کتاب با بیان کرد: از جمله یادداشت‌ها و مقالات شهید صدر، نوشتاری با عنوان «دروس من القرآن الکریم» است که این متن با عنوان «درسی از قرآن برای مبلغان و جهادگران فرهنگی» ترجمه شده است واین متن مؤلفه‌های تبلیغی مناسبی را برای مبلغان ارائه کرده است./998/پ202/ی