دلیل زائد بودن استصحاب کلی و تعلیقی و مسأله تجری در علم اصول

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، ششمین نشست بررسی زوائد علم اصول جهت بررسی زائد بودن مباحثی از مسأله استصحاب کلی، تعلیقی و تجری ظهر امروز در مسجد ارگ خیابان ارم قم برگزار شد.

حجت الاسلام محمدتقی اکبرنژاد رییس مؤسسه فقاهت و تمدن سازی اسلامی در این نشست به نقد و بررسی برخی تنبیهات استصحاب پرداخت و گفت: از مسائلی که هیچ ثمره ای ندارد، استصحاب «امور اعتقادیه» است؛ ادله اثبات حقانیت اسلام، جای هیچ شک و شبهه ای را باقی نمی گذارد و اگر مسلمانی در حقانیت اسلام شک کند و برگردد، حکمش ارتداد است و اگر غیر مسلمان باشد، فتوا و مبنای عالم شیعی به کار او نمی آید تا شریعت سابقه را استصحاب کند.

وی پیرامون «استصحاب کلی» گفت: استصحاب کلی نوع اول و سوم شبهه موضوعیه هستند و نباید در اصول طرح شوند و استصحاب کلی نوع دوم هم مصداق واقعی ندارد و جواب مثال های ادعایی شده هم در منابع روایی تصریح شده اند، بنابراین نیازی به این بحث نیست.

استاد حوزه علمیه قم در رد «استصحاب تعلیقی» خاطر نشان کرد: موضوع این نوع استصحاب احکام مشروط هستند و نمونه هایی که برای ثمرات آن ذکر می کنند، جوابش به طور واضح در روایات آمده و اصلا علمای سابق برای کشف حکم الهی در این مثال ها، به این نوع استصحاب استناد نکرده اند؛ مانند عصیر زبیب که در «وسائل الشیعه» روایات متعدد دارد یا حیوان مذکی که تمام حالات آن در متون روایی ذکر شده اند و جای ابهامی باقی نمی ماند که به استصحاب تعلیقی مراجعه کنیم.

وی در بخش دیگری از سخنان خود در نقد «تجری» و زائد بودن آن در علم اصول یادآور شد: پیرامون اصولی یا فقهی یا کلامی بودن تجری بین علما اختلاف است، برخی از جهات مختلفی آن را مساله هر سه علم می دانند، اما بسیاری از علما مانند آیات عظام مکارم و سبحانی معتقدند این مساله فقهی است و ربطی به علم اصول ندارد چون بحث بر سر حرام بودن و نبودن است.

حجت الاسلام اکبر نژاد ادامه داد: اینطور نیست که ثمره قول در تجری کبرایی باشد برای استنباط احکام تا ما آن را مسأله اصولی بدانیم و کسانی که تجری را اصولی می دانند، معتقدند چون تجری به حسن و قبح برمی گردد، بناراین اصولی است، در حالی که حضرت آیت الله سبحانی در جواب آنها بیان می دارد: حسن و قبح دلیل تجری است که اصولی است ولی خود تجری که مساله اصولی نمی شود.

گفتنی است، در ادامه سلسله نشست های بررسی زوائد علم اصول، نشست  نقد و بررسی مباحث مطرح شده تا این جلسه با ارائه حجت الاسلام سیدصدرا هاشمی روز دوشنبه 29 آذرماه و حجت الاسلام مصطفی دری از اساتید سطح عالی حوزه علمیه قم روز سه شنبه 30 آذرماه از ساعت 9:45 تا 11:15 برگزار می شود./1330/202/ب3