ملاحظات اخلاقی در مهندسی ژنتیک حیوانات

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، سید عباس محمدحسینی عصر امروز در نشست تخصصی ملاحظات اخلاقی در روش های تولید و کاربرد حیوانات تراریخته که در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه قم برگزار شد، ابراز داشت: فناوری مهندسی ژنتیک امروزه به عنوان قدرتمندترین ابزار دست بشر معرفی می شود و کاربردهای زیادی در شاخه های مختلف علوم دارد.

وی با بیان این که مهندسی ژنتیک در سه دسته حیوانات، میکرو اُرگانیست ها و گیاهان کاربرد دارد، افزود: اخلاق در دو ساحت قابل ملاحظه است که ساحت اول در تمام محصولات تراریخته است که عدم آگاهی از آنها موج منفی ایجاد کرده است و دوم بحث حقوق حیوانات است زیرا حیوانات دارای سطحی از ادراک و شعور هستند و درد و رنج را حس می کنند.

حسینی با بیان این که مهندسی ژنتیک در رابطه با حیوانات به مثابه تولید یک حیوان جدید است، گفت: حیوان تراریخته به موجود زنده ای گفته می شود که صفات دلخواه انسان در ژنوم او جایگزین می شود و حیوان صفات دلخواه انسان را پیدا می کند.

وی به سه دیدگاه در رابطه با استفاده از حیوانات تراریخته اشاره کرد و افزود: برخی به خاطر مقدس دانستن نظام آفرینش و یا طبیعت گرایی بهره برداری از حیوانات را مطلقا ممنوع می دانند؛ رویکرد دوم جواز مطلق است مانند پیروان دکارت که حیوانات را به مثابه شیء می دانند و رویکرد سوم هم نه جواز مطلق و نه منع مطلق است بلکه توازنی میان استفاده عاقلانه از حیوانات با ملاحظات اخلاقی است.

پژوهشگر و محقق محصولات تراریخته با بیان این که در اسلام استفاده از حیوانات اجازه داده شده است ولی ایذاء و اتلاف حیوانات ممنوع است، خاطرنشان کرد: در بحث ایذاء که شامل آزار رساندن جسمی و روانی به حیوان است هم ایذائات ناشی از قصور ملاک است و هم ایذائات ناشی از تغییر ژنتیک و در بحث اتلاف هم اتلاف عامدانه و هم غیر عاندانه در ملاحظات اخلاقی مد نظر ما است.

وی با بیان این که طرفداران افراطی حقوق حیوانات از هر گونه تغییر در حیوانات منع می کنند، گفت: در مهندسی ژنتیک راه های مختلفی برای تغییر ژنتیکی وجود دارد که برخی از آن ها مانند تخمک گیری از حیوان و یا تخمک گذاری ایذائی است و برخی هم مانند انتقال اسپرم ایذا محسوب نمی شود.

حسینی با بیان این که سه نوع تغییر در حیوانات قابل انجام است، ابراز داشت: نوع اول تغییر فیزیکی ایجاد نمی شود و رنجی هم برای حیوان ندارد؛ نوع دوم تغییر ایجاد می شود ولی درد ایجاد نمی کند و نوع سوم هم تغییر فیزیکی است و هم درد و رنج ایجاد می کند که در این مورد اگر درد و رنج را نتوان کاهش داد اخلاق حکم می کند که باید آنها را به روش هایی معدوم کرد که حداقل درد را داشته باشند.

وی اظهار داشت: اصل بهره وری از حیوانات به خاطر ضرورت مهندسی ژنتیک باید باقی بماند ولی باید تلاش حداکثری شود که آثار آن که ایذاء و اتلاف است کاهش یابد./843/پ202/ج