نقش پررنگ عنصر مصلحت در اندیشه های امام خمینی

به گزراش خبرنگار خبرگزاری رسا، نشست تخصصی «جایگاه مصلحت در استنباط احکام فقهی حقوقی» با حضور جمعی از اساتید و دانشوران و با ارائه علی اکبر محمدزاده از سوی مرکز بین المللی توسعه صلح، فرهنگ و عقلانیت برگزار شد.

محمدزاده در ابتدا این نشست به تعریف مصلحت از دیدگاه فقه اسلامی پرداخت و مصلحت را اعم از هر چیزی دانست که برای دین و دنیای مردم و جامعه مفید باشد.

وی ادامه داد: مصلحت فقهی هم شامل امور معنوی و هم شامل امور مادی می شود.

این کارشناس حقوقی با اشاره به تاریخچه حضور عنصر مصلحت در فقه شیعه، اظهار داشت: نخستین فقیه ناموری که از این عنصر بهره برده است، شیخ مفید بوده است.

این استاد دانشگاه به تفاوتهای میان عنصر مصلحت فقهی و مصلحت غربی اشاره کرد و افزود: مصلحت فقهی همواره به سعادت اخروی توجه دارد و مصلحت اخروی را فدای مصلحت دنیوی نمی کند ولی مصلحت غربی تنها مصلحت دنیوی را در نظر دارد و اساسا اعتقاد به امور مربوط به آخرت ندارد.

وی در ادامه حضور عنصر مصلحت در اندیشه های والای حضرت امام خمینی(ره) را بسیار پر رنگ دانست و گفت: یکی از فقهای بزرگ که علاوه بر استفاده از عنصر مصلحت در مقام إفتاء در عمل، در صحنه اجرا نیز عنایت ویژه ای به عنصر مصلحت دارد، حضرت امام خمینی (ره) است.

محمدزاده یکی از ابتکارات امام راحل را تأسیس مجمع تشخیص مصلحت نظام دانست و ادامه داد: امام خمینی(ره) با درایت و تیز بینی فوق العاده ای که داشتند این نهاد را به وجود آوردند تا در صحنه عمل و اجرا حکومت اسلامی با بن بست مواجه نشود.

این کارشناس حقوقی به تاثیر مصلحت در قوانین حقوقی پرداخته و با ذکر موادی از قوانین موضوعه حضور این عنصر در قوانین ایران را بسیار پر رنگ ارزیابی کرد.

محمدزاده با اشاره به اینکه برخی به اشتباه تصور می کنند توجه به عنصر مصلحت در فقه و حقوق شیعی، عملیات استنباط را سلیقه ای و دچار بی انظباطی می کند، گفت: تاثیر مصلحت در استنباط احکام فقهی حقوقی ریشه در مبانی محکم شیعی از جمله مبنای مهم «تبعیت احکام از مصالح و مفاسد» دارد.

گفتنی است، در پایان این نشست محمدزاده به سؤالات حاضران پاسخ داد./840/پ202/ج