شهید چهارم و مظلوم اول
به گزارش خبرگزاری رسا به نقل از صبح نو، انقلاب اسلامی و مردمی ایران به رهبری امام راحل از طریق گروهی از روحانیون و طلاب آگاه و پرشور شکل گرفت که اکثراً از یاران خاص و نزدیک یا شاگردان امام (ره) بودند و به نگاه و رویکرد انقلابی ایشان باور داشتند.
مجموعه‌ای از آیات شهید غفاری و سعیدی و بزرگانی نظیر شهدای بزرگوار دکتر بهشتی و استاد مطهری تا رهبر بزرگوار انقلاب و مرحوم هاشمی رفسنجانی که البته همان زمان نیز در فضای عمومی حوزه گاه با غربت و مهجوریت مواجه بودند.
واقعیتی که نمی‌توان انکار کرد این است که جریان انقلابی روحانیت در حوزه شبکه‌ای گسترده و فراگیر نداشت و به دلایل گوناگون از اختلاف نظری و مبنایی برخی فقها تا مسائل شخصی و خصوصیات فردی برخی دیگر از علمای برجسته حوزه بعضاً در اقلیتی - هرچند قدرتمند و برجسته - قرار داشتند.
با پیروزی انقلاب اسلامی همان حداقل موجود نیز در کوران حوادث و ترورها و نیز در زمان دفاع مقدس از بین رفت، یا به کهولت سن رسید و به مرور و به شکل ناخواسته جای خود را به جریانی داد که پیش از آن در خوش‌بینانه‌ترین حالت همراهش نبود و بدین ترتیب شبکه سنتی حوزه قدرت وسیطره یافت.
گرچه امام راحل بارها به شکل تلخ و گزنده‌ای از برخی ابعاد این جریان -که البته دارای سطوح و لایه‌های کاملاً متفاوت است - در نوشته‌ها و پیام‌هایی مانند منشور روحانیت یاد کرده بودند، اما در سال‌های گذشته این موضوع معمولاً به دلایل قابل درک مسکوت گذاشته می‌شد تا این که در ماه‌های اخیر به صورت علنی و صریح مورد توجه رهبر انقلاب قرار گرفته و بار دیگر برجسته شد.
حساسیت رهبر انقلاب به این موضوع بدون تردید بسیار به جاست، زیرا غفلت از این مسأله بنیادین می‌تواند مسیر انقلاب اسلامی را که هم شکل‌گیری و هم استمرارش ریشه در نهاد حوزه دارد، در آینده دچار انحراف اساسی کند.
برای رسیدن به یک حوزه انقلابی البته مسیری دشوار نیز در پیش است و علاوه بر تبیین فقهی و علمی اصول و مبانی حاکمیت سیاسی اسلام، باید عملاً نیز بدون افراط و تفریط، شرایط برای ترویج نگاهی عملگرا به مقوله پیوستگی دین و سیاست فراهم شود. راه حل هم قطعاً برخورد حاکمیتی و قهرآمیز و حذفی، یا سرکوب دیدگاه‌های مخالف، یا سری‌دوزی به شیوه خط تولید صنعتی و راه‌اندازی مدرسه‌های علمیه توسط برخی نهادهای انقلابی نیست.
این آرمان باید از مسیر طبیعی حوزه و در متن رویش‌های عادی طلاب فاضل محقق شود و در بافت فضای سنتی با دگرگونی‌های قابل قبول و اقناع کننده بر اساس تغییر نگاه و تحول دریافت و فهم متون اصیل دینی و ترویج نهج البلاغه و مجامیع روایی مهجور و مظلوم اتفاق بیافتد.
شاید یکی از مهمترین راه‌های رسیدن به این افق، تقویت جایگاه چهره‌هایی چون شهید بزرگوار علامه سیدمحمد باقر صدر است که به جرأت می‌توان او را بارزترین جلوه و تجسم حوزه انقلابی دانست.
متأسفانه قدر و ارزش شخصیت و جایگاه این چهره استثنایی و متفاوت حوزه به درستی شناخته نمی‌شود و حق او تاکنون ادا نشده و شاید بتوان او را که به شهید چهارم حوزه‌های علمیه مشهور است، از این جهت مظلوم اول دانست.
حوزه انقلابی به چهره‌هایی جوان و تحولگرا چون او نیاز دارد که هم در منزلت علمی و فقهی سرآمد شوند، هم در فضایل معنوی و خصوصیات اخلاقی زبانزد گردند، هم درفهم و درک شرایط و نیازهای روز بی‌بدیل باشند و هم در شجاعت و جسارت و ظلم ستیزی و مقاومت اسوه به شمار آیند. تنها این گونه می‌توان به سوی تحقق حوزه‌ای انقلابی قدم برداشت./1325//102/خ