آیت‌الله معرفت از یگانه‌های حوزه‌های علمیه عالم تشیع بود
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت الاسلام والمسلمین حسن رمضانی، ارائه دهنده موضوع «تداعی معانی در قرآن کریم از منظر آیت‌الله معرفت»، روز پنج‌شنبه در کرسی ترویجی عرضه و نقد ایده علمی «تداعی معانی در قرآن کریم از منظر آیت‌الله معرفت» که در سالن جلسات پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن برگزار شد، ضمن تقدیر از برگزار کنندگان این نشست علمی، آیت‌الله معرفت را از یگانه‌های حوزه علمیه نجف، قم و حوزه‌های علمیه عالم تشیع برشمرد.
حجت الاسلام والمسلمین رمضانی ابراز داشت: آیت‌الله معرفت برخلاف عرف رسمی حوزه‌ها که خود را در فقه و اصول ممحض می‌کنند و متأسفانه از قرآن که کتاب هدایت و مأخذ همه علوم و معارف اسلامی و انسانی است غافل می‌شوند، عمل کرد.
وی خاطرنشان کرد: آیت‌الله معرفت پس از تبیین و فراهم آوردن مقدمات تحقیق و کار بر روی قرآن، همچون فقه، اصول، ادبیات و سایر علوم و فنون مربوطه که در فهم و برداشت از قرآن دخیل هستند، به اصل و هدف پرداخته‌اند.
عضو هیأت علمی پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن اهتمام آیت‌الله معرفت در فراگیری علوم قرآنی را ستودنی خواند و تصریح کرد: کاری که آیت‌الله معرفت انجام داده است، ارزش فوق‌العاده‌ای دارد که شایسته تقدیر و سزاوار الگوگیری و سرمشق گرفتن است.
وی در ادامه گفت: به هر میزانی که سؤالات و پرسش‌های ما از قرآن بیشتر، ذهنمان ورزیده‌تر، دستمان پُرتر، قابلیت‌ها و ظرفیت‌ها رفیع‌تر و گسترده‌تر باشد، به همان اندازه از این مائده آسمانی و سفره الهی بهره بیشتری خواهیم برد و به هر میزانی که امر را معمولی‌تر و عرفی‌تر قرار داده و بدون تمهیدات و مقدمات لازم به سراغ قرآن برویم، حظ ما از قرآن به همان اندازه کمتر خواهد بود.
ارائه دهنده موضوع با اشاره به شهید رضای پاکنژاد، صاحب کتاب اولین دانشگاه و اولین پیامبر، اظهار داشت: پاکنژاد با تخصص پزشکی، طبابت و تحقیقاتی که در این زمنیه داشت، به سراغ قرآن کریم و روایات رفت و برداشت‌های دقیقی از آیات و روایات به دست آورد.
وی ادامه داد: بدون تردید موفقیت‌هایی که پاکنژاد به دست آورده بود به جهت تخصصی بود که در زمینه پزشکی داشته است، از این رو هر چه انسان تخصص‌های بیشتری در زمینه‌های مختلفی داشته باشد، سوالاتِ عمیق‌تر و دقیق‌تری برایش پیش خواهد آمد و هنگامی که سؤالات خود را به قرآن عرضه کند، پاسخ‌های عمیق‌تر و دقیق‌تری از قرآن دریافت خواهد کرد.
حجت الاسلام والمسلمین رمضانی با اشاره به تخصص زمخشری در فن ادبیات عرب، تأکید کرد: کسی همچون زمخشری که ادبیات را خوب دانسته و مجتهد در فن ادبیات است، بی‌شک برداشت‌های وی از ظرایف آیات قرآن برداشت کرده است، متفاوت است.
وی با گلایه از برخی علما تصریح کرد: متأسفانه برخی از علما بر این عقیده‌اند که مفسران قرآن، آیات و الفاظ قرآن را تفسیر نمی‌کنند بلکه مفسران حرف‌های خود را بر قرآن بار می‌کنند و حرف خود را از زبان آیات قرآن می‌زنند، لذا ضروری است تا تمام تفاسیر و حتی رساله‌‌های عملیه دور ریخته شود.
عضو هیأت علمی پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن با اشاره به معانی الفاظ لو، إن و اذا در ادبیات عرب، خاطرنشان کرد: این سه لفظ در ظاهر به معنای «اگر» است اما در واقع معانی مختلفی با یکدیگر دارند و کسی که مفسر نباشد، این کار را امری لازم می‌دانند.
وی با بیان این که همه نکات، همه ظرایف، همه لایه‌‌ها و همه حقایق در قرآن پیاده شده است، اظهار داشت: خداوند خود را در این قرآن به ما نشان داده است و این ما هستیم که بر اساس قابلیت‌ها و ظرفیت‌های خود از قرآن بهره خواهیم گرفت.
ارائه دهنده موضوع ابراز داشت: از جمله کار‌های بسیار خوب آیت‌الله معرفت، نگاشتن تفاسیر مختلفی است که در وادی فهم حقایق و معارف قرآنی از ناحیه اهل معرفت، عرفا و اهل تَصَوُف اصیل قدم برداشته شده است.
وی تصریح کرد: آیت‌الله معرفت در آثار خود به معرفی تفسیری که از ناحیه عرفا و اهل معرفت صورت گرفته است، پرداخته‌اند و در ارزیابی خود قطعا اگر تخصصی را که در علم فقه و علم اصول زحمت کشیده‌اند را در مسأله تفسیر قرآن نیز استفاده کرده بودند، به این نتیجه نمی‌رسیدند و قطعاً ارزیابی وی نسبت به تفاسیر و تأویل‌های عرفانی، دقیق‌تر، شفاف‌تر و دور از آفات و آسیب بود.
این استاد حوزه با بیان این که تفاوت عمیقی میان کتاب التفسیر و المفسرون و کتاب التفسیر الاثری الجامع وجود دارد، عنوان کرد: کسی که هر دو کتاب را مطالعه کند، تفاوت عمیقی را ملاحظه خواهد کرد.
حجت الاسلام والمسلمین رمضانی یادآور شد: آیت‌الله معرفت در کتاب التفسیر و مفسرون، نظر خوشی نسبت به کار‌های اهل معرفت نداشتند لذا صرف نظر از استثناهایی که دارند، عمدتاً تفسیر قرآن کریم را تفسیر به رأی و تحمیل بر قرآن دانسته‌اند.
وی خاطرنشان کرد: با توجه به تعریف و تحلیلی که از تفسیر به رأی می‌شود، تفسیر به رأی به معنای یک حقیقت و یک امری است که ماهیتاً و حقیقتاً جدای از کار اهل معرفت باشد به گونه‌ای که قرآن کریم در راستای اهداف منفی و شخصی به خدمت گرفته شود.
عضو هیأت علمی پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن با بیان این که توحید، انسان کامل، ولایت، معاد، امامت، نبوت و... روح قرآن است، افزود: تفسیر به رأی پیاده سازی اهداف به بهانه تمسک به قرآن و تأویل به قرآن است یعنی آن که کاری بکنیم که با روح قرآن مخالف باشد.
وی با تأکید بر تفاوت میان تفسیر به رأی و تفسیر اشتباه، گفت: چه بسا کسی معصوم نباشد اما تخصص داشته باشد و قرآن کریم را تفسیر کند اما به فهم اشتباهی برسد، لذا از آنجایی که هدفش به خدمت گرفتن قرآن و استفاده ابزاری از قرآن نیست، به آن تفسیر به رأی گفته نمی‌شود./878/پ201/ی