کنفرانس بین المللی «عدالت و اخلاق» آغاز به کار کرد

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد، نخستین روز از کنفرانس بین المللی «عدالت و اخلاق»، از مجموعه همایش های «مشهد 2017» با حضور میهمانانی از کشورهای مختلف جهان اسلام صبح تا عصر امروز در محل دانشکده الهیات دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد.

حجت الاسلام حمیدرضا شریعتمداری، دانشیار دانشگاه ادیان و مذاهب اسلامی قم، نخستین سخنران این همایش بود که مقاله خود را با موضوع «نظریه عدالت اخلاقی نزد متفکران مسلمان قرن چهارم هجری» ارائه داد و گفت: در اصول فقه شیعه عدل گاهی به عنوان صفتی از صفات الهی و گاهی به عنوان وسطیت در اعتقادات دینی مطرح می شود. البته معانی دیگری مانند مرجعیت قانون و یا قرار گرفتن هر چیز در جای خود نیز برای عدالت بیان شده است.

ادریس هانی، اندیشمند مراکشی، دومین سخنران این همایش بین المللی بود که ضمن انتقاد به نگاه تاریخی نسبت به مسأله عدالت، اظهار کرد: مهم ترین مسأله امروز بشریت عدالت است و ارتباط آن با کل شبکه فکری زندگی عامل ایجاد این اعتقاد است. نگاه تاریخی باعث شده مقوله های فکری فلسفی به خوبی درک نشود و از همین رو بنده به این نوع نگاه منتقد هستم و کل این شبکه باید به دور از نگاه تاریخی مورد بررسی قرار گیرد.

وی با تأکید بر ضرورت تفکر در مقوله عدالت، خاطرنشان کرد: جریان اندیشه ورزی باید از اسارت و اشغال رهایی یابد. برای نمونه پشت مدرنیسم ایدئولوژی بسیار مستحکمی است که به مغز انسان ها تحمیل شده است. آن ها کاری می کنند که انسان ها در جریان تفکر قرار گیرند اما فرآیند تفکر را به سمتی هدایت می کنند که انسان ها در عین فکر کردن به نتایج برنامه ریزی شده برسند.

ادریس هانی تأکید کرد: اشغال فکرها از اشغال سرزمین ها خطرناک تر است و باید با آن مبارزه کرد چرا که در اثر آن مفاهیم دینی بیان نخواهد شد. جریان و فرآیند تاریخ اساسا در مسأله عدالت به نتیجه روشنی نرسیده چرا که روش مطالعه تاریخی درستی وجود ندارد و روش شناختی علم تاریخ کاملا جهت دار است.

حجت الاسلام محمد شجاعیان، استادیار پژوهشگاه حوزه و دانشگاه آخرین سخنران نوبت صبح این همایش بین المللی بود که در ارائه مقاله اش با موضوع «نظریه های عدالت در فلسفه سیاسی» اظهار کرد: من عدالت را از مهم ترین موضوعات فلسفه سیاسی هم از لحاظ نظری و هم از لحاظ تاریخی می دانم و می توان آن را بخشی از فلسفه اخلاق قلمداد کرد.

وی افزود: اگر فلسفه سیاسی را پاسخگوی مسائل مربوط به اخلاق سیاسی بدانیم، در محور آن مقوله عدالت قرار می گیرد و در واقع عدالت می تواند مبنای بسیاری از ارزش های اخلاقی و سیاسی باشد.

حجت الاسلام شجاعیان یادآور شد: در باب نظریه های عدالت در فلسفه سیاسی، کتابی از آدام سوئیفت وجود دارد که ایشان عدالت اجتماعی را یکی از ابداعات مدرن می داند. این در حالی است که مقوله عدالت از زمان افلاطون وجود داشته و جای تعجب دارد که ایشان عدالت اجتماعی را یک مقوله مدرن می داند.

استادیار پژوهشگاه حوزه و دانشگاه با نقد نظریه تفکیک عدالت فردی و اجتماعی گفت: برخی معیارهای عدالت فردی را از معیارهای عدالت اجتماعی جدا می کنند. معنایش این است که می توانیم انسان های ظالمی داشته باشیم که اجتماع عادلی را تشکیل دهند و عمده این نگاه از دیدگاه «کانت» منتشر شد که او عدالت را امری بین افراد معرفی می کرد، نه موضوعی که به درون افراد هم تعلق دارد. بر اساس این دیدگاه کانت، ویژگی های فردی یک انسان از موضوعات مطرح در مقوله عدالت خارج می شود.

گفتنی است این کنفرانس دو روزه در سه نشست تخصصی به بررسی مقالات محققانی از ایران و دیگر کشورهای اسلامی می پردازد و موضوعاتی همچون «نظریه های عدالت در فلسفه سیاسی»، «اخلاق تعامل با مخالفان»، «اصل کلی حسن نیت در اجرای معاهدات بین المللی»، «عدل الهی از دیدگاه شیعه دوازده امامی و اسماعیلیه» و «عدالت اقتصادی» در نشست های سه گانه این کنفرانس در هر روز توسط محققان ارائه می شود./202/820/ب1