دانش افزایی و اعتلای فرهنگ؛ اولویت اول جامعه زمینه ساز

به گزارش خبرگزاری رسا به نقل از شبستان، تحلیل جایگاه فرهنگ و اندیشه در مسیر تحقق و دستیابی به جامعه آرمانی عصر ظهور و تبیین چارچوب و مختصات صحیح اسلامی در مسئله علم ورزی و دانش پژوهی در کنار بررسی چالش های موجود برای ساخت تمدن نوین اسلامی در عصر غیبت امام معصوم(ع)، ما را بر آن داشت تا با حجت الاسلام والمسلمین دکتر محمدمهدی لطفی، مدیر گروه ادیان مرکز تخصصی مهدویت حوزه علمیه قم گفت وگویی ترتیب دهیم. آنچه درا دامه می خوانید بخش نخست این گپ و گفت است:

فرهنگ و دانش و علم ورزی در مسیر اعتلاء و پیشرفت جامعه اسلامی در دوران غیبت امام عصر(عج) چه نقشی دارد؟ اصولاً رویکرد جامعه منتظر در باب تحقق جامعه مدنی و علمی اسلامی چگونه ترسیم شده است؟

فرهنگ و علم و دانش مباحثی بسیار مهمی هستند که بی گمان یکی از تأثیرگذارترین پایه های تحقق جامعه اسلامی و مهدوی خواهند بود؛ تأثیر این گزاره ها در استقلال و پیشرفت و اعتلای هر جامعه ای بسیار محسوس است؛ چنان که بحث فرهنگ در آموزه های مهدوی و در مسیر اعتلای جامعه آرمانی عصر ظهور، بسیار مورد تأکید و سفارش واقع شده است.

فرهنگ و اندیشه، چارچوب و بنیان همه رفتارهای فردی و اجتماعی انسان است. در تمامی عرصه ها و در تمامی جوامع، تمام افعال و مناسبات، اعم از مناسبات اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و حتی نظامی، در گروی فرهنگ و اندیشه آن جامعه خواهند بود؛ در مناسبات مهدوی، اولین رویکرد امام عصر(عج) در مواجهه با جوامع انسانی، اعتلای فرهنگ و اندیشه آن جامعه، در چارچوب مختصات الهی و اسلامی خواهد بود؛ ایشان فرهنگ ها را همسو با فرهنگ و اندیشه اسلامی کرده و از کج روی های آنان، جلوگیری می کنند. فرهنگ ها و هنجارها در زمان غیبت امام عصر(عج) و بنا به تغییرات فراوانی که بر آنها وارد شده است، از چارچوب و مختصات های اصولی خود بسیار فاصله اند و امام عصر(عج) در اولین قدم، هم راستایی و هماهنگی این فرهنگ ها را با موازین الهی و دینی دنبال می کنند.

کسانی که داعیه علم و دانش و فرهنگ را داشته اند و در طی سالیان متمادی نتوانستند که جوامع خود را در مسیر اعتلای صحیح اندیشه ای قرار دهند و از رسیدن به ایده آل های بشری عاجز مانده اند، در مسیر اصلاحات فرهنگی امام عصر(عج) قرار می گیرند و به ناچار و با توجه به پذیرش و درخواست عمومی مردم، به اصلاح رفتار و فرهنگ خود خواهند پرداخت؛ بنابراین اصلاح فرهنگ و اندیشه، اولین گام تحقق جامعه آرمانی اسلامی و مهدوی، خواهد بود.

رویکرد جامعه امروزی و شرایط عصر غیبت برای تحقق اندیشه های علم خواه و دانش پژوه عصر ظهور چگونه باید باشد؟ راه و مشی صحیح این عصر، چه مختصاتی دارد؟

در حال حاضر و شرایط کنونی جامعه ایران، متأسفانه شاهد هجوم بسیاری از آداب و رسوم و به عبارتی فرهنگ های وارداتی هستیم و باز متأسفانه این اندیشه های وارداتی، معضلاتی را نیز برای جامعه اسلامی ایران به دنبال داشته اند؛ این اندیشه ها، در سبک زندگی و نوع رفتار و کردار ما وارد شده و شکل و فرم زندگی و زیست جامعه ایران را دچار آسیب و آفت کرده اند؛ این آسیب ها و آفات می بایست از بستر جامعه رخت بربندد تا بتوان به اعتلای فرهنگ و اندیشه اسلامی و دینی امیدوار بود. رویکردهای معارض و ناهمگون در زمان غیبت تا به آنجا خواهند رسید که در عصر ظهور، مردم ادعا می کنند که امام عصر(عج)، دین و آیین تازه ای را آورده اند؛ در صورتی که ایشان تعالیم ناب الهی و اسلامی را مجدداً احیاء می کنند.

اما تغییرات و تضادهای فرهنگی کار را به آنجا می رسانند که مردم، ادعای عرضه دین و فرهنگ جدیدی را به امام عصر(عج) نسبت می دهند. این در حالی است که طبق روایات وارده از حضرت رسول اکرم(ص) و حضرت امیرالمومنین(ع)، منش و کردار امام عصر(عج)، همان روش و مسلک پیامبر(ص) و ائمه معصوم(ع) خواهد بود.

این ادعاها برای این است که مردم در طول زمان و بر اثر القای فرهنگ ها و اندیشه های نامتعارف و نامعقول، نمی توانند واقعیت کلام امام عصر(عج) را که در اصل، همان مبانی حقیقی اسلام است را دریافت کنند و به ایشان لقب، آورنده دین جدید می دهند. در باب بحث علم و دانش نیز می بایست گفت: در جهان امروز به خوبی این موضوع قابل لمس و احساس است که تمامی جوامع و ملت ها خواهان پیشرفت و ترقی در مسیر علم و دانش هستند و به طبع این خواسته، خواهان اقتدار و امنیت و خودکفایی هستند.

علم و دانش به قدری در توانایی ملت ها و جوامع بشری و درعرصه بین المللی تأثیرگذار است که امروزه شاهدیم کشورها و ملت ها در مسیر دستیابی به علوم و دانش های جدید، با یکدیگر رقابت می کنند و در این مسابقه خواهان آنند که بتوانند از یکدیگر پیشی بگیرند.

در حکومت مهدوی و جامعه آرمانی عصر ظهور، طبق روایات وارده، تمامی عرصه های ناآشنا و ناآموخته علمی برای بشر مکشوف خواهد شد و آدمی به مقامات علمی و پژوهشی ای می رسد که تا آن زمان به آنها دست نیافته است؛ در روایتی شریف آمده که انسان ها تا عصر ظهور، تنها در دو مرتبه از مراتب علمی پیشروی می کنند و باقی مراتب علمی که بیست و پنج مرتبه است در دولت کریمه مهدوی، به منصه ظهور و بروز خود می رسد.

علاوه بر این و طبق روایات وارده در زمان حکومت مهدوی، جامعه بشری شاهد یک جهش عظیم علمی و آموزشی خواهد بود و مراتب فوق العاده بزرگی از شاخه های علمی و نوآوری های جدید، برایش حاصل خواهد شد که به تعبیری اصلاً این دست آوردها، قابل قیاس با دوران قبل از ظهور و عصر غبیت نخواهند بود.

اگر این نگاه حداکثری به علم و دانش در عصر ظهور، مورد توجه اندیشمندان و محققین در دوران غیبت قرار بگیرد، روش و مشی ما کاملاً مشخص خواهد شد؛ جامعه اسلامی امروز بنا به رویداد آتی و انقلاب عظیم علمی در طلیعه ظهور، می بایست تمام تلاش و همت خود را در جهت علم افزایی و دانش پژوهی و کشف عرصه های نوین علمی بکار گیرد؛ این مطلب قطعاً باعث اقتدار و پیشرفت جامعه ایران در عرصه جهانی خواهد بود، می بایست به این نکته توجه داشت که اگر می خواهیم درعرصه بین المللی اثرگذار باشیم می باید بی نهایت درعرصه علم و فن آوری، پیشرفت و توسعه پیدا کنیم و بتوانیم در این مسیر، تعاملات و تبادلات علمی بین المللی را به سمت خود گرایش دهیم./۱۳۲۵//۱۰۲/خ