اقدامات دانشگاه امام صادق در حوزه نظریه پردازی
به گزارش خبرگزاری رسا به نقل از شورای عالی انقلاب فرهنگی، دانشگاه امام صادق (ع) از جمله مراکزی علمی است که یکی از وظایف خود را تربیت محققانی تعریف کرده که در هر دو حوزه علوم اسلامی و علوم انسانی متداول صاحب نظر باشند و همین راستا از جمله اقداماتی که این دانشگاه برای تحقق این امر برای آن مبادرت ورزیده برگزاری کرسی‌های ترویجی و نظریه پردازی است.
پیرامون همین موضوع، در گفتگو با دکتر عادل پیغامی معاون پژوهشی این دانشگاه و دبیر کمیته های دستگاهی کرسی‌های نظریه پردازی، نقد و مناظره حوزه علوم انسانی و معارف دینی این دانشگاه گفتگویی انجام داده که متن آن را در ادامه می‌خوانید:
برگزاري كرسي‌هاي نظریه پردازی، نقد و مناظره در حوزه علوم انساني و معارف ديني داراي چه اهمتي است و پاسخگوي كدام خلأها مي‌تواند باشد؟
تأسيس دبيرخانه هيات حمايت از كرسي‌هاي نظريه پردازي، نقد و مناظره از سوي شوراي عالي انقلاب فرهنگي پس از نامه و امر رهبر معظم انقلاب در بهمن 1382 که با هدف حمايت از گسترش و اعتلاي كمي و كيفي كرسي‌هاي حوزه علوم انساني و معارف ديني و مساعدت مؤثر در بسط آزادانديشي و شكل‌گيري جنبش ملّي نقد و نظريه‌پردازي در جمهوري اسلامي ايران صورت گرفت، تا آزادي و آزادانديشي عقلائي، منطقي، اخلاقي و منصفانه به‌مثابه يک راهبرد (و نه يک برنامه) باعث بروز استعدادها، ورزيده شدن و رشد و ابداع، نشاط و بالندگي اساتيد و دانشجويان و فضای علمی کشور شود.
براي نيل به اين مهم، بايد شرايط و فضاي آزادانديشي در دانشگاه‌ها، مراکز علمي و جامعه ايجاد گردد، چرا که گسترش و توسعه آزادانديشي لازمه نظريه‌پردازي است و لازمه نظريه‌پردازي، ترويج روحيه نقّادي و نقدپذيري است و لازمه روحيه نقّادي، ترويج روحیه پرسش گری و توسعه ديدگاه مسئله محور است.
بنابراین توجه به این نکته ضروری است که نظريه‌پردازي به ویژه در علوم انساني با رويکرد ترکيبي پيشيني و پسيني باعث تبيين و تفسير تحولات اجتماعي و پيش‌بيني آينده و کنترل آن براي رسيدن به وضعيت مطلوب و بهينه می‌شود که این مهم می‌تواند به ايجاد جامعه فاضل اسلامي و تمدن اسلاميِ داراي ارتباط سامانمند علوم انساني و علوم پايه با ظرفيت توانايي تکامل انسان‌ها منجر شود.
در همین راستا برای پویایی کرسی‌های نظریه پردازی، لازم است پژوهشگران و صاحب‌نظرانی را شناسايی و معرفی کرد که دارای ظرفيت‌های لازم در زمینه نقد منطقي، علمی، اخلاقي و غيرهيجانی نظریه‌های علوم انساني- اسلامي و یا برخوردار از توان تولید نظریه‌های معتبر و دقیق و توانا در تحلیل تحولات اجتماعی هستند. از طرف دیگر ارج مقام نظریه پرداز یا ناقد نیز مهم است و میبایست حمایتهای مادی، معنوی، اجتماعی و فرهنگی برای آنها در نظر گرفت.
به همین دلیل برای احترام به حقوق صاحبان نظريه - حقوق معنوي- مهم‌ترین اقدام ثبت نظريه است که اثر وضعي آن را میتوان در دوري از فعاليت‌هاي علمي هم‌عرض و تکراري مشاهده کرد.
نکتة مهم ديگر حفظ و اعتلاي جايگاه علمي و اجتماعي صاحبان نظريه از بعد اعتباري و نه جنبة مادي است. البته دبیرخانه هیأت حمایت در آئیننامه اجرایی تمامی این اقدامات پسینی را تدوین و به دانشگاه‌ها و سایر دستگاه های دخیل نیز ابلاغ کرده است که مجموعه این اقدامات می‌تواند به دلگرمی اساتید و صاحبنظران نیز منجر شود.
جايگاه و اهمیت دانشگاه امام صادق علیه السلام در پویایی کرسی‌های نظریه پردازی و ترویجی چیست؟
با گذشت بيش از يک دهه از فعاليت دبیرخانه هيات حمايت از کرسی‌ها و حضور پررنگ دانشگاه‌هاي بزرگ و معتبر کشور شاهد به ثمر رسانده نزدیک به سی نظریه در حوزه علوم انسانی، معارف دینی، هنر و معماری بوده‌ایم. در این میان دانشگاه امام صادق که پایه و اساس آن بر مبنای نگرش تلفیقی و جمع حوزه معارف اسلامی و علوم انسانی شکل گرفته است و از طرف دیگر نقش مرجعيت علمي در علوم انساني- اسلامي را در بین دانشگاه‌های کشور برعهده دارد توانسته با استفاده از توان مضاعف اساتيد اين دانشگاه (کارشناس دروس دانشگاهي و هم دروس حوزوي) و با برگزاری کرسی‌های ترویجی با عناوین مختلف موضوعات گوناگونی را در حوزه علوم انسانی و دینی به بحث و نقد بگذارد و نشاط علمی را رونق دهد. با این حال در سال جاری در تلاشیم تا با استفاده از راهکارهای گوناگون براین پویایی و نشاط علمی بیافزاییم.
در زمینه بسط، ترویج و حمايت از کرسی‌های نظریه پردازی، نقد و مناظره در دانشگاه چه گام‌های اجرایی برداشته شد؟
یکی از اقدامات مثبتی که انجام داده‌ایم راه اندازي دفتر کرسی‌های نظريه پردازي، نقد و مناظره بوده است که این مرکز از سال 93 تاكنون بيش از50 جلسه كرسي نظريه پردازي، نقد و مناظره به همت اساتيد و اعضاي هيات علمي فعال دانشگاه برگزار کرده است که بازخورد رسانهای خوبی نیز داشته است.
از طرف دیگر از اواسط سال 94 دانشگاه امام صادق عليه السلام موفق به تشكيل كميته دستگاهي و تدوين آئين نامه داخلی و بومی كميته دستگاهي کرسی‌های نظریه پردازی نقد و مناظره شد. از زمان تشكيل این کمیته تا كنون به طور مستمر و با حضور اكثريت اعضا جلسات بسیار زیادی برگزار شد که عمدتا با هدف برنامه ريزي، سياستگذاري و نظارت بر روند اجرايي برگزاري کرسی‌ها و بررسي و تصويب موضوعات، تعیین و معرفی ناقدان و داوران کرسی‌ها اعضا بوده است.
ضمن اینکه دانشگاه امام صادق عليه السلام در مجمع و شورای راهبردی هیأت حمایت از کرسی‌های نظریه پردازی، نقد و مناظره نیز عضویت دارد و عمدتا در فرآیند تصمیم سازی و تصمیم گیری‌های این نهاد نقش موثری ایفا میکند. همچنین کمیته دستگاهی و دفتر نظریه پردازی دانشگاه اقدام به پیگیری به صدور گواهي تاييد كرسي ترويجي براي دبيران علمي کرسی‌ها، ناقدان و ارائه دهندگان مبادرت میکند.
همچنین از برنامه هاي آینده كميته دستگاهي دانشگاه امام صادق(ع) تسهيل در روند اجرايي کرسی‌های تخصصي، فعال سازي جريان دستيار پژوهشي جهت تسهيل روند اجرايي برگزاري کرسی‌ها و عقد قرارداد با ارائه دهندگان کرسی‌های تخصصي جهت چاپ و انتشار خروجي حاصل از نظريه ارائه شده در قالب كتاب مي‌باشد./998/د۱۰۲/س