سیر فراز و نشیب حوزه علمیه از دیدگاه آیت‌الله مصباح یزدی
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، آیت الله محمدتقی مصباح یزدی پیش از ظهر امروز در دیدار شرکت کنندگان در دوره آموزش تکمیلی مشاوران مدارس علمیه سراسر کشور با بیان این که پدیده های فراوانی در اطراف ما یافت می شوند که وجودشان از مرحله ضعیف آغاز و تدریجا به کمال می رسند، گفت: براساس روایات جامعه تدریجا به گونه ای رشد می کند که لیاقت حکومت امام زمان(عج) را به دست خواهد آورد؛ چنین مواردی نشان می دهد خداوند مخلوقاتش را به تدریج رشد داده و به کمال می رساند که علوم تجربی نیز این مطلب را تأیید می کند.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم جامعه را دارای وجود و هویت دانست و گفت: زمانی که جامعه به صورت مجموعه در نظر گرفته شود دارای تولد، رشد و مرگ خواهد بود که این سیر جامعه از تولد تا مرگ به صورت تدریجی صورت می گیرد؛ نخستین جامعه اسلامی پس از هجرت پیامبراکرم(ص) از مکه به مدینه تشکیل می شود که در چنین جامعه ای به دلیل محدود بودن پیامبر اکرم(ص) به تنهایی مسؤولیت تمام امور را به دست داشت اما امام علی(ع) به دلیل پیوستن برخی ممالک هیأتی متشکل از خزانه دار بیت المال، قاری و قاضی را به ممالک اسلامی می فرستاد.
وی با بیان این که تحولات جوامع بشری در طول تاریخ دارای فراز و نشیب های فراوانی بوده است، اظهار کرد: سیر تحول جوامع بشری در خط مستقیم قرار ندارد بلکه دارای پیچ و خم های فراوانی است، گاهی جامعه پیشرفت کرده گاهی تنزل، گاهی به معنویت نزدیک شده وگاهی نیز از معنویت فاصله گرفته است.
آیت الله مصباح یزدی خاطرنشان کرد: در دوران قاجار به واسطه کشفیات غرب، جنگ با شمشیرها به جنگ اسلحه های گرم تبدیل می شود که این پیشرفت های علمی و نظامی پیشرفت های مادی و ثروت اندوزی را به دنبال داشت؛ در این دوران کشورهای اسلامی به دلیل احساس ضعف تسلیم غرب می شوند تا این که بار دیگر در زمان مشروطیت در جامعه اسلامی تحول ایجاد می شود.
وی افزود: در زمان پهلوی نقش روحانیت و دین در جامعه رو به ضعف می رود؛ تا پیش از دوران پهلوی طلاب، تمام علوم اعم از سیاست، طب، نجوم و موارد دیگر را فرا می گرفتند که پس از تحول مدرن و تشکیل دانشگاه ها تمام علوم مربوط به زندگی از روحانیت جدا شد و به دانشگاه ها پیوست و تنها علوم اخلاقی و معنوی در حوزه باقی ماندند.
رییس مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره) اضافه کرد: جدا شدن برخی علوم از حوزه علمیه امری طبیعی است اما مشکل در این است این تحول به دست بیگانگان با فریب کاری و غافل گیر کردن مسؤولان به جهت تضعیف روحانیت و نابودی دین صورت گرفت.
وی ادامه داد: پس از جنگ جهانی دوم بار دیگر مردم نسبت به روحانیت احساس نیاز کردند و برخی از روحانیان خوش فکر با سفر کردن به روستاها افرادی را برای تدریس و راه اندازی مجدد مدارس علمیه انتخاب کردند البته باید توجه داشت مهمترین دلیل توجه مردم به روحانیت در آن زمان روضه خوانی و مسائل شرعی بود در نتیجه فقاهت و منبر در حوزه باقی ماند و سایر علوم کنار گذاشته شد تا این که علمایی همانند علامه طباطبایی(ره) علوم دیگری را در حوزه راه اندازی کردند.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در پایان با طرح سؤالی مبنی بر جایگاه علم اخلاق در حوزه علمیه گفت: اهمیت اخلاق بیش از تعلیم است چنانچه قرآن کریم می گوید یزکیکم و یعلمکم، تزکیه کرد و کتاب آموخت نمی گوید یعلمکم و یزکیکم؛ به هر دلیل امروزه اخلاق در غربت واقع شده است و اگر از افراد نام کتاب اخلاقی را بپرسید تنها نام معراج السعاده را می دانند؛ بحث اخلاقی نیازمند قدم های جدی انقلابی است./1324/ ۲۰۲/ص