عقلانیت سکولار ابزار جریان اصلاحات برای دوقطبی‌سازی جامعه
دکتر محمدجواد لاریجانی در گفت‌و‌گو با خبرنگار خبرگزاری رسا در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه چرا برخی مسؤولان دولتی در دسته بندی های سیاسی مباحثی همچون عقلانیت و خشونت را طرح می کنند، به تبیین این واژه‌ها پرداخت و گفت: عقلانیت« Rationality» مربوط به توجیه فعل یا عمل فرد است، البته استناد فعل هم به خود و هم به تجمعات عامل مانند یک شرکت، یک حزب و یا یک دولت داده می شود.
وی افزود: این اصطلاح در اواخر قرن نوزدهم در میان روشنفکران و متفکران اجتماعی غرب(اروپا) بسیار رایج شد در حالی که مفهوم عقل و عقل نظری و امثال اینها در میان فلاسفه طیف های مختلف از کانت و هگل تا سارتر و هوسرل از آن استفاده کرده اند و سابقه در ادبیات داستانی دارد و در میان حکمای اسلامی به عنوان عقل نظری در مقابل عقل عملی که بسیار نزدیک به مفهوم عقلانیت است، کاملاً جا افتاده است.
معاون بین الملل قوه قضاییه تصریح کرد: در غرب کسی که بیش از دیگران در تداول مفهوم عقلانیت نقش داشته ماکس وبر(max weber) می باشد.
لاریجانی اضافه کرد: وی در مهم‌ترین اثر خود با نام جامعه و اقتصاد، عقلانیت را به دو دسته تقسیم کرده است که عقلانیت ابزاری و عقلانیت سنتی را شامل می شود.
دبیر ستاد حقوق بشر قوه قضاییه عقلانیت ابزاری را پایه تفکر سکولار لیبرال دانست و خاطرنشان کرد: عقلانیت ابزاری همان است که پایه تفکر سکولار-لیبرال است و عقلانیت سنتی در نظر ماکس وبر عقلانیت خرافی و احساسی و بی اساس می باشد.
وی ادامه داد: به عنوان مثال در دیدگاه «وبر» عمل بر اساس وظیفه یا براساس قواعد شرعی تعهدی غیر عقلانی است که بر اساس عقلانیت سنتی است که وی آن را مردود می داند.
معاون بین الملل قوه قضاییه تأکید کرد: در دهه هفتاد هجری، جریان اصلاحات در کشور با طرح گذار از سنت به مدرنیته عملاً مبنای وبر را پذیرفته است که با توجه به اینکه مدرنیته بر اساس عقلانیت ابزاری است؛ از این رو برای مدرن شدن باید عقلانیت سنتی را رها کرد و این انحراف در سرتاسر عمل سیاسی جریان اصلاحات مشهود بوده و هست.
لاریجانی ابراز کرد: هرکس با مبانی و مواضع سکولار-لیبرال جریان اصلاحات همراه نباشد رمی به بی عقلی، ضدیت با عقل، تحجر و خشونت می شود و این گونه رفتار با عقلانیت منبعث از مکتب اسلام رابطه ای ندارد بلکه مصداق دوقطبی کردن خطرناک جامعه است.
وی در همین باره اشاره کرد: بنابراین دوقطبی کردن انتخابات یعنی آن را با رفراندوم اشتباه کنیم و باید توجه کرد که انتخابات برای تعیین مسؤول در جهت مسؤولیتی است که قانون آن را صریح تعریف کرده است؛ اما رفراندوم، تغییر یک چارچوب خصوصاً در اصول قانون اساسی یا تصمیم در امر مهمی است که مسؤولان نیاز به این مراجعه پیدا کرده باشند و البته راهکار خودش را دارد.
لاریجانی در پایان خاطرنشان کرد: مهم این است که انتخابات را با رفراندوم اشتباه نکنیم و متوجه باشیم که مسؤول منتخب قطع نظر از هر وعده ای که داده باشد، صرفاً در چارچوب قانون توان عمل دارد./۸۷۲/ت۳۰۲/س