هدف فرعون از تاکید صِرف به ابزار حسی برای درک پرودگار، فریب امت زمان خود بود

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد، حجت الاسلام مهدی عدالتیان، استاد حوزه علمیه خراسان، عصر امروز در تالار نور مشهد در ادامه سلسله جلسات تفسیری موسسه راه روشن گفت: خداوند متعال در قرآن کریم تاکید ویژه تری به دو اعضای بدن یعنی چشم و گوش داشته و توجه خاصی به دو حس بینایی و شنوایی در آیات نورانی قرآن شده است.

وی با بیان این که در قرآن کریم خدوند متعال این چنین بیان کرده که ما انسان را شنوا و بینا قرار دادیم، تصریح کرد: دو عضو چشم و گوش بنا بر آیات قرآن ویژگی و خصیصه هایی دارند که در سایر اعضا و جوارح بدن نیست و آن این است که اگر بدن را به سپاهی تشبیه کنیم هر یک از نیروهای آن، رسالتی را بر دوش دارند.

سعادت قلب انسان در گرو حس بینایی و شنوایی است

استاد حوزه علمیه خراسان با بیان این که قلب به عنوان فرمانده بدن اگر صالح باشد، به تبع آن سایر اعضا و جوارح بدن نیز صالح می شوند، خاطر نشان کرد: شخصیت و قلب انسان به عنوان فرمانده در صورتی صالح می شود، به خوبی ها گرایش پیدا می کند و بدور از فساد قرار می گیرد که راه تغذیه آن یعنی قلب و چشم بدرستی خوبی و بدی را از یکدیگر تفکیک کند.

حجت الاسلام عدالتیان  با بیان این که مجموعه کلی دیدنی ها و شنیدنی هاست که شخصیت افراد را از درون شکل می دهد، ابراز کرد: بنابراین این دو عضو یعنی چشم و گوش در گرایش انسان به خوبی و خیر نقش بسزا و اثرگذاری دارند.

محدودیت ابزار حسی در شناخت حقیقت وجودی جهان

وی با بیان این که حواس چشم، گوش و لامسه محدود بوده و تنها در شرایط خاصی توان درک و فهم محیط و شرائط اطراف را دارند، بیان کرد: اگر بشر بخواهد فقط از ابزار حس در شناخت و معرفت استفاده کند سرانجام به مشکل می خورد چراکه این ابزار ناقص است و کسانی که فقط حس را بدون بهره گیری از عقل به عنوان ابزار به کار گرفتند به خطا رفتند.

استاد حوزه علمیه خراسان ادامه داد: در آیه 38 سوره مبارکه قصص آمده که فرعون برای به فریب دادن مردم عصر خود از همین مساله سوء استفاده کرد و اینطور گفت که اگر موسی ادعای وجود خداوند در جهان را دارد، من باید خودم به شخصه بروم و این خدایی که اوصاف او را بیان می کند از نزدیک ببینم که این نشان از همان ابزار حس و تجربه دارد.

حجت الاسلام عدالتیان با بیان این که در زمان فرعون اینطور وانمود کردند که اگر خدایی هست حتما باید با چشم ظاهری دیده شود والا آن را تایید نمی کنیم، یادآور شد: فرعون برای فریب مردم این چنین گفت که اگر خدایی باشد باید حتما دیده شود، بنابراین برای من برجی آماده کنید تا من از آن بالا ببینیم آیا در حقیقت خداوندی وجود دارد یا نه.

هدف فرعون از تاکید صِرف به ابزار حسی برای درک پرودگار، فریب امت زمان خود بود

وی با بیان این که این روایت فرعون در نقض خداوند متعال، نشان دهنده این است که ابزار حسی انسان محدودیت از درک حقیقت وجودی پروردگار دارد، گفت: همه چیز را نمی توان با حس دید و درک کرد اما فرعون قائل به این بود که اگر خداوندی هست حتما باید در با چشم ظاهری دیده شود که این طرز تفکر به خوبی بیانگر کاستی حس و جهالت فرعون است.

استاد حوزه علمیه خراسان با اشاره به دومین کاستی در ابزار حس انسان، بیان کرد: دومین کاستی این است که با ابزار حس پنجگانه تنها جزییات افراد را می توان درک کرد اما ابزار حس عملا از درک قوانین کلی ناتوان است؛ در حقیقت درک قوانین کلی بر عهده  قوه عقل و اندیشه است که باید این نیرو و توان در اختیار ابزار حس توام با یکدیگر قرار بگیرند.

بر خلاف ابزار حسی، در عقل سلیم انسان خطایی راه ندارد

حجت الاسلام عدالتیان با بیان این که گاهی انسان ها در درک دچار خطا و اشتباه می شوند مثلا از دور چیزی را می بینند و رصد می کنند که از نزدیک واقعیت ندارد، تصریح کرد: امیر المومنین(ع) نیز در حکمت 21 نهج البلاغه به این اشاره می کنند که تفکر و اندیشه با ابزار حسی و دیدن صِرف با چشم ظاهری متفاوت است چه بسا که بسته به شرایطی که در آن قرار دارد در درک پدیده و یا هر چیزی ابزار حسی به خطا برود اما در عقل سلیم انسان خطایی راه ندارد.

وی با بیان این که عقل اگر عقل قطعی باشد در آن تخلفی راه ندارد، اظهار کرد: حس و تجربه تنها به امور شدنی اختصاص پیدا می کند اما برخی از امور محال و ناشدنی هستند و اصلا وجود پیدا نمی کنند که بخواهیم با حواس آن را درک کنیم.

استاد حوزه علمیه با بیان این که این ابزار حس و تجربه را باید در راه خیر به کار بگیریم و با استفاده بایسته دینی آن به انحراف نرویم، خاطر نشان کرد: ابزار حس و تجربه ابزار شناخت خوب و شایسته ای است که در وجود انسان ها قرار گرفته اما کاستی هایی دارد و کاملا بدون خطا و اشتباه نیست که باید در راه دستیابی به حقایق توام با آن از ابزارهای دیگری نیز بهره برد./864/پ202/ب1