استقرار بانکداری اسلامی، بستر اشتغال و تولید ملی

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در خرم آباد، توسعه و استقرار بانکداری اسلامی زمینه ساز تحول و رونق به وضعیت اقتصادی کشور است، فعالیت اسلامی بانک ها بستر اشتغال، افزایش و رونق تولید ملی را فراهم می آورد در این راستا اقدامات بانکها باید به دور از ربا باشد تا بتوان در وضعیت اقتصادی کشور ایفای نقش کرد.

در ادامه گفت و گویی با حجت الاسلام نبی الله جلالی نژاد، مشاور فرهنگی شعب بانک مهر اقتصاد در لرستان، در رابطه با بانکداری اسلامی و وظایف این بانک ها در جهت اشتغال زایی و تولید ملی ارائه می شود.

امروزه مسائل مالی و اقتصادی یکی از ضروریات زندگی بوده و کمتر کسی را می توان یافت که با این مسائل ارتباط نداشته باشد، بانکها به عنوان مهم ترین بخش اقتصاد هر کشوربیشترین ارتباط را با اقشار مختلف مردم دارند، طبق آمارهای موجود مجموعحساب های در حال جریان بانکهای کشور حدود 300 میلیون حساب می باشد، بر این اساس می توان گفت به طور متوسط هر ایرانی چهار حساب بانکی دارد.

همچنین روزانه حدود 10 میلیون تراکنش در عملیات بانکی صورت می گیرد که از دیدگاه فقه و حقوق، هر کدام از این تراکنش ها یک معامله محسوب می شود که مباحق فقیه و حقوق بانکی در هر کدام جریان دارد.

بانک ها جزء عناصر اقتصاد هرجامعه ای به حساب می آیند و نقش مهمی در پیشرفت و توسعه اقتصادی دارند، به گونه ای که روز به روز از جهت کمی و کیفی بر حجم فعالیت آنان افزوده می شود و بستر مناسبی برای رشد و توسعه اقتصادی و رفاه آحاد جامعه را فراهم می سازد.

تازیخچه شکل گیری ایده بانکداری اسلامی

بانکداری و تأمین مالی اسلامی پدیده جدیدی است که از حدود 60 سال پیش آغاز شده است، با توجه به اینکه صنعت بانکداری ابتدا در کشورهای غیر اسلامی شکل گرفته است، عمده فعالیت آن ربوی و با تعالیم اسلامی سازگاری ندارد، با پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی قانون عملیات بانکی بدون ربا در سال 1362 تصویب و از نظر شرعی مورد تأیید فقهای شورای نگهبان قانون اساسی قرار گرفت.

مطابق قانون، بانک بدون ربا مؤسسه ای انتفاعی است که با رعایت اصول شریعت و با استفاده از سرمایه سهامداران و سپرده های سرمایه گذاری مشتریان اقدام به اعطای تسهیلات و اعتبارات و ارائه خدمات بانکی کرده است و از محل سودهای حاصله پس از کسر هزینه ها، سود سپرده گذاران را بپردازد، بیش از 90 درصد منابع بانکی را سپرده های سرمایه گذاری مردم تشکیل می دهدو بانک وکیل مردم می شود که با پول آنها فعالیت اقتصادی سودآور در قالب تسهیلات انجام داده و سود حاصل کند.

نقش های اقتصادی بانک

با توجه به نقش بانک ها به عنوان واسطه مالی، نقش و جایگاه بانک ها عبارت است از: رونق مبادلات تجاری، تجهیز و تخصیص بهینه منابع؛ یعنی بانکها با داشتن شعب متعدد به آسانی پس اندازهای راکد را جمع آوری و در اختیار صاحبان صنایع، کشاورزان و بازرگانان قرار می دهند و نقش قابل توجهی در رشد و توسعه اقتصادی ایفا می کند.

کاهش هزینه های داد و ستد، افزایش تولید و نرخ رشد اقتصادی، کنترل تورم، اجرای بهینه سیاست های پولی و افزایش سرمایه گذاری و ایجاد فرصت های شغلی جدید به منظور اینکه بانک ها با جمع آوری وجوه و تخصیص بهینه منابع، موجب افزایش سرمایه گذاری و ایجاد فرصت های شغلی جدید در اقتصاد می کردند.

اهمیت اسلامی شدن معاملات در سیستم اقتصادی و بانکی

خدای متعال در آیه 279 سوره بقره می فرماید اگر از ربا دوری نمی کنید، پس با خدا و رسولش اعلان جنگ نمایید، امیرالمؤمنین(ع) نیز می فرمایند: «ای مردم ابتدا احکام را یاد بگیرید سپس تجارت کنید، به خدا قسم که ربا در میان این امت ناپیداتر از حرکت مورچه سیاه بر روی تخته سنگ سیاه در شب ظلمانی است».

امام خمینی(ره) نیز در اهمیت موضوع اسلامی شدن بانک ها می فرماید: «اصلاح بانک یکی از امور بسیار مهم است»، همچنین رهبر معظم انقلاب نیز اسلامی کردن بانک ها را فتحی عظیم می دانند.

واقعیت این است که تحقق عملی و اجرای قانون عملیات بانکی بدون ربا نیازمند عزم جدی است و مختص متولیان نظام بانکی کشور نمی باشد بلکه هم متولیان نظام بانکی کشور و آحاد مسؤولان و مردم متدین به سهم خود وظایفی را بر عهده دارند که به برخی اشاره می کنیم.

وظایف متولیان نظام بانکی کشور

استقرار نظام ارزیابی عملکرد و نظارت شرعی مستمر بر فعالیت های تخصصی و نحوه اجرای قوانین بانکداری اسلامی، فراهم ساختن انواع زیرساخت های مدیریتی، دانشی، نرم افزاری، سخت افزاری در جهت هم افزایی و ایجاد زنجیره به هم پیوسته و مکمل صحنه اجرا است.

وظایف مسؤولان، مردم و دلسوزان نظام

با توجه به اهمیت مسائل شرعی و نهادینه سازی کارکردهای بانکداری اسلامی برای توسعه کسب و کار حلال در سطح جامعه، امام حسین(ع) خطاب به دشمنان خود در روز عاشورا فرمودند: شکمهای شما از حرام پر شده است خداوند بر قلب شما مهر زده است، و حرف های من در شما اثر نمی گذارد.

اهمیت حلال خوری از منظر امام حسین(ع) به وضوح روشن است، چراکه اگر جامعه ای کسب و کار حرام داشته باشند کارشان به جایی می رسد که ولی خدا و مولای خود را به شهادت می رسانند.

نقش آفرینی محوری مراکز فرهنگی و حوزوی کشور در جهت تبیین، اطلاع رسانی و مشاوره فقهی بانکداری اسلامی در سطح جامعه

باید توجه داشت که هر یک از قراردادهای بانکی یک معامله محسوب می شود که ذیل یک یا چند عقد شرعی صورت می گیرد و طرفین معامله یعنی بانک و مشتری باید قصد معامله کنند یعنی اراده و نیت انجام معامله داشته باشند، اگر طرفین به نوع عقد و احکام شرعی آن آگاهی کافی نداشته باشند عقد قرار داد به صورت صحیح انجام نخواهد شد زیرا احکام معاملات از دقت و ظرافت خاصی برخوردار بوده و با مقداری پیچیدگی همراه است، امام علی(ع) در این زمینه می فرمایند: «هر کسی بدون یادگیری احکام معاملات اقدام به تجارت و خرید و فروش نماید بی شک دچار ربا خواهد شد.»

شناخت و آگاهی از واقعیت ها و محدودیت های نظام بانکی

نگاه عمومی جامعه نسبت به ماهیت بانکها باید واقع بینانه باشد، بانک یک مؤسسه غیرانتفاعی یا بنگاه خیریه نیست که بتواند از محل آورده های خیرین و با بودجه اختصاصی دولت به متقاضیان وام یا تسهیلات ارزان قیمت و یا بلاعوض بپردازد، بلکه یک بنگاه اقتصادی است که مردم سپرده های خود را در چارچوب قانون عملیات بانکی بدون ربا در قالب تسهیلات به متقاضیان پرداخت کنند و این عملیات به صورت  شرعی صحیح می باشد، بنا بر این الزامأ نباید بانک ها وام قرض الحسنه با تسهیلات ارزان قیمت پرداخت نمایند تا مؤید اسلامی بودن آنان باشد.

اقدامات عملی بانک در راستای تحقق اقتصاد مقاومتی

پرداخت وام قرض الحسنه با رویکرد ترویج سنت نبوی قرض، سیاستگذاری و تخصیص هدفمند اعتبارات بانک به سمت شبکه های تولیدی و حوزه های تأثیرگذار اقتصادی ازجمله حمایت از اشتغال مولد و صنعت خودرویی، صنعت صنایع غذایی و دارویی، صنایع نفت و گاز و پتروشیمی، صنعت هواپیمایی و تجهیز ناوگان هوایی کشور و سایر فعالیت های مولد( صنعت مسکن، بازرگانی داخلی، صادرات و واردات و..).

طراحی و اجرای طرح کارت اعتباری خرید کالای ایرانی در راستای کمک به تحقق اقتصاد مقاومتی و برای حمایت از تولیدکنندگان لوازم خانگی داخل کشور از دیگر این اقدامات در جهت تحقق اقتصاد مقاومتی است./9459/گ404/ب1