دین‌شناسی وظیفه اصلی طلاب است/ لزوم توجه حوزویان به برنامه‌های بلندمدت
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، آیت الله محمدتقی مصباح یزدی پیش از ظهر امروز چهارشنبه ۲۹ شهریور ماه در پنجمین جشنواره تقدیر از مقالات برتر حوزه علمیه امام خمینی(ره) ازگُل استان تهران، گفت: در دنیای امروز ما شاهد روابط بسیار تنیده و نزدیک در میان بشر هستیم. به نوعی که بر اساس وسایل ارتباطی موجود بسیاری از انسان‌ها در یک جامعه کوچک بشری در کنار هم قرار گرفته‌اند.
وی ادامه داد: قطعا لوازم ارتباطی موجود را می‌توان نوعی نعمت دانست، اما در نگاه دیگر همین ابزار می‌تواند زمینه‌های لغزش، سقوط و ضرر را ایجاد کند.
رئیس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، گفت: ارتباطات کنونی انسان امروزی را مواجه با انبوهی از سوالات کرده و حالت پرسشگری که در انسان تقویت می‌کند. دقیقا حالت پرسشگری پیش آمده را نیز می‌توان یک نعمت دانست.
وی با تشریح میل انسان در دریافت پاسخ پرسش‌های خود، بیان داشت: وقتی به سمت ریشه سوالات خود برویم، به مجموعه‌ای از پرسش‌های ریشه‌ای بر می‌خوریم که پاسخ آن آسان نیست.
آیت الله مصباح یزدی ادامه داد: برای مثال زمانی که از یک عالم دین می‌پرسیم چه راهی را باید برگزید، پاسخ می‌دهد راهی که در موضوع دینداری، فرد را به سعادت کامل برساند. اما سوال اینجاست که اصالت دین چیست و از کجا به وجود آمده است و باید کدام دین را انتخاب کرد؟
آیت الله مصباح یزدی با طرح مفهومی درباره اندیشه‌های جامعه‌شناختی مبتنی بر پرستش و خداباوری، گفت: امروز در محافل علمی جهان، اکثر جامعه شناسان معتقدند دین یک پدیده اجتماعی و محصول زندگی بشری است. آنها می‌گویند رابطه فرزندی و پدری در گذشته انسان‌ها را می‌ساخت و به پرسش‌های فردی پاسخ می‌داد. در نگاه عام‌تر نیز یک قبیله که در راس آن یک فرد بود پرسش‌ها از نگاه محترمانه ذیل به صدر، به پرسش‌ها پاسخ ارائه می‌کرد.
وی ادامه داد: پس از گذشت زمان، قبایل به فرد ارشد خود علاوه بر احترام، قداست قائل می‌شدند و حتی پس از مرگ وی نیز به نماد او احترام می‌گذاشتند که به نوعی این رفتار ابتدای پرستش شد. به نوعی می‌توان گفت مبدأ بشریت با شرک آغاز شد.
وی مقوله باور یکتاپرستی در گذشته از دیدگاه برخی از جامعه‌شناسان را تشریح کرد و گفت: با گسترده شدن بشریت در جهان، مجموعه نمادهای قبایل باهم تبدیل به سنبل بزرگ شدند که در نهایت خدای واحد شکل گرفت. منشاء ادیان توحیدی نیز از نظر این دیدگاه از ارتباطات بین افراد شکل گرفت.
امروز در دنیا در بین دین‌مداران نگاهی وجود دارد که به کثرت‌گرایی معتقدند
استاد برجسته حوزه‌های علمیه یادآور شد: در ابتدا وجود خداوند یک آرمان بود، اما کمک انبیاء الهی خداباوری را به یک مفهوم شاکله‌مند تبدیل کرد.
عضو برجسته جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با یادآوری برخی از دیدگاه‌های رایج در نیم قرن اخیر در کشور، اظهار داشت: این دست نظریات که از سوی جامعه شناسان درباره دین مطرح می‌شود و حتی 50 سال قبل نیز همین دیدگاه در پایتخت ایران تدریس می‌شد.
آیت الله مصباح یزدی تاکید کرد: اما نگاه دیگری نیز وجود دارد که می‌گوید ابتدا توحید وجود داشته و بعدا شرک به وجود آمده است. اینجا این سوال مطرح می‌شود که کدام دسته درست می‌گویند؟
وی گفت:، امروز در دنیا در بین دین‌مداران نگاهی وجود دارد که به کثرت‌گرایی معتقدند. به این مفهوم که هر دینی را می‌توان پذیرفت، اما باید کاملاً به آن عمل کرد. امروز حتی این گرایش در برخی از نواندیشان داخلی دیده می‌شود. در اینجا سوال دیگری مطرح می‌شود که یک فرد در ابتدا کدام دین را باید انتخاب کند؟
تاکید بر لزوم نگاه بسیط در میان حوزویان
آیت الله مصباح یزدی با تاکید بر لزوم نگاه بسیط در میان حوزویان، بیان داشت: طلبه و عالم دین باید تمام ادیان را بشناسند، به هیچ عنوان نمی‌تواند فردی که تنها یک دین را می‌شناسد خود را «دین‌شناس» معرفی کند. پس اولین وظیفه طلاب این است که دین را در جامعیت آن بشناسد و بخش‌هایی از آن را به صورت تخصصی دنبال کنند.
وی افزود: وظیفه دیگر طلاب این است که سایر افراد را نیز به سمت دین‌شناسی سوق دهند. در این بخش دوباره این سوال مطرح می‌شود که چگونه باید دین را به افراد جامعه شناساند و باید از چه راهی به این کار دست زد؟ قطعا امروز معرفت‌شناسی که به عنوان یک علم وسیع مطرح است، می‌تواند ما را یاری نماید.
استاد برجسته حوزه‌های علمیه با یادآوری گسترش ارتباطات بشری، بیان داشت: قطعا گسترش ارتباطات بشری چنین سوالاتی را ایجاد می‌کند. به همین دلیل باید رشته‌های تخصصی ایجاد شود تا در مقابل شَکاکیت در دین درست عمل کنیم.
رئیس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) گفت: بدون شک لازمه عصر ما، پذیرفتن یک سلسله قواعد علمی است تا به صورت کامل و جدی به پرسش‌های موجود در جهان کنونی پاسخ دهیم. اگر طلاب احساس کنند که چنین مسؤولیت و بار سنگینی دارند، نباید لحظه‌ای غفلت کنند و با یک برنامه جدی در این مسیر ورود کنند.
مراکز حوزوی باید حداقل برای ده سال آینده خود برنامه داشته باشند
آیت الله مصباح یزدی با مهم خواندن روزگار کنونی، اظهار داشت: در عصر تجدید حیات اسلامی، لازم ترین کار این است که از طریق عقل و مختصات دین، برنامه‌ای برای آینده اسلام تبیین شود.
وی گفت: متاسفانه عدم وجود برنامه‌ریزی آسیب‌زا شده است و حتی در روزگار کنونی به دنبال نتایج فوری رفته‌ایم که قطعا آسیب‌زا است.
رئیس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) با ارائه نقشه راه به حوزه‌های علمیه، بیان داشت: مراکز حوزوی باید حداقل برای ده سال آینده خود برنامه داشته باشند و بدانند در یک دهه آینده چه برنامه‌ها و اهدافی خواهند داشت. قطعاً چنین برنامه‌ریزی‌هایی سطوح مختلف تحقیقاتی و علمی را نیز ایجاد خواهد کرد.
آیت الله مصباح یزدی در پایان تصریح کرد: بزرگان ما اثبات کردند که با دو عامل؛ «همت بلند» و «توکل و توسل» می‌توان بزرگترین کارها را انجام داد، نمونه بارز چنین ادعایی نیز امام خمینی(ره) است که تمام مسلمانان خود را مدیون عمل خود کرد./856/ ۲۰۱/ ص