بررسی دقیقی درباره مناسبات حوزه و انقلاب صورت نگرفته است

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، عبدالوهاب فراتی در نشست علمی مناسبات حوزه و انقلاب اسلامی که امروز سوم آبان، در تالار امام مهدی(عج) پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار شد، از تغییر ماهیت حوزه انقلابی به حوزه محافظه‌کار سخن گفت و مدعی شد که حوزه‌های علمیه و روحانیت در شرایط کنونی دیگر خصلت انقلابی‌گری ندارند.

وی با بیان این‌که به اعتراف تحلیل‌گران داخل و مستشرقان، تردیدی در سهم بسیار حوزه و روحانیت در انقلاب نیست، گفت: انقلاب اسلامی نیز تأثیر بسیاری بر روحانیت گذاشته و آن را از حاشیه به متن آورده است.

عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی افزود: نمی‌توان گفت که روحانیت کنونی تداوم روحانیت عصر آیت‌الله بروجردی است، اما اگر مناسبات روحانیت و انقلاب اسلامی را به دو موضوع ریزتر تقسیم و مطرح کنیم که مناسبات روحانیت با نظام سیاسی چه بوده است، اینجا بحث تغییر می‌کند.

وی با بیان این‌که حوزه‌های علمیه در شرایط کنونی خصلت انقلابی ندارد و دیگر نمی‌تواند رسالت انقلابی دیروز خود را انجام دهد، مدعی شد: روحانیت قبل از انقلاب وجه انقلابی‌گری داشت اما بعد از پیروزی انقلاب به سبب این‌که متعهد نظام اسلامی شد، به شدت ماهیت محافظه‌کاری پیدا کرده است.

فراتی با تأکید بر این‌که روحانیت بعد از انقلاب دچار یک دگرگونی در فهم انقلابی‌گری شده است، گفت: اینجا باید چیستی  مناسبات حوزه‌ای که انقلابی نیست را با نظام و انقلابی که دارای وجه انقلابی است، بررسی کنیم.

وی با ذکر این مطلب که منکر خدمات حوزه به نظام نیست، یادآور شد: شهید مطهری در برخی آثار خود مانند «پیرامون انقلاب اسلامی» تحلیلی از روحانیت شیعه و اهل سنت داشت که براساس آن روحانیت شیعه در طول تاریخ یک نهاد مدنی و در کنار مردم بود که همواره در برابر حکومت‌های سیاسی ایستاده و از حقوق مردم دفاع کرده است.

عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی عوام زدگی و عدم رهبری یک جنبش مردمی را دو ایراد روحانیت قبل از انقلاب از دیدگاه شهید مطهری برشمرد و اظهار داشت: شهید مطهری می‌گفت روحانیت آن دوره هیچ‌گاه به فلسفه سیاسی اسلام نپرداخته است.

فراتی افزود: روحانیت باید از حق مردم دفاع کند و به جای پرداختن به مبانی فلسفه اسلامی به مبانی مورد نیاز جامعه بپردازد، اما روحانیت کنونی هم محافظه‌کار است و هم به فلسفه سیاسی اسلام در دفاع از نظامی که خود توصیف کرده، بسیار پرداخته است.

فراتی ابراز کرد: یکی از ویژگی‌های حوزه انقلابی آن است که روحانیت خاستگاه طبقاتی ندارد، اما وقتی انقلاب پیروز شد به سبب درآمدهایی که زائد بر شهریه برای برخی طلاب حاصل شد، روحانیت را از درون دچار تضاد طبقاتی کرد.

وی با بیان این‌که هرچه وابستگی یک طلبه به درآمدهای غیرشهریه بیشتر باشد میزان تعهدش به زی طلبگی نیز کمتر می‌شود، تصریح کرد: وقتی این پیامدها را نظاره می‌کنیم باید بگوییم که درباره مناسبات حوزه و انقلاب بررسی دقیقی نشده و در حقیقت نیز هیچ مطالعات دقیقی از خروجی حوزه صورت نگرفته است.

عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی یادآور شد: حوزه قبل از انقلاب یک بالندگی بسیار خوبی داشت و آن این بود که وقتی نظریه‌ای تولید می‌کرد و حرفی درباره مذهب، اجتماع و سیاست می‌زد، همه گروه‌های سیاسی را تحت تأثیر قرار می‌داد اما الآن روحانیت شیعه در ایران خصلت واکنشی پیدا کرده است./920/پ۲۰۲/ی