از نظر علمی فرد زیر ۱۸ سال به رشد و کمال عقل نرسیده است
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، علی اصغر قربانی کارشناس پزشکی قانونی امروز در مراسم اختتامیه ششمین همایش طب و قضا که در مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) برگزار شد، در جمع بندی نظرات کمیته های رشد و کمال عقل با بیان این که مطابق مقررات بین المللی افراد زیر 18 سال کودک هستند و نباید مجازات های افراد بزرگسال در حق آنها اجرا شود، ابراز داشت: مجازات برای این دسته از افراد قبل از آن نسبی است و قانون گذار در جرایم تعذیری با مسؤولیت پلکانی به این هدف بین المللی نزدیک شده ولی در حد و قصاص نتواسته از حقوق جزای بین المللی تبعیت کند.
وی با بیان این که مقوله رشد جزایی در ایران به ابهامات زیادی دامن است، اظهار داشت: این که اصل بر رشد است یا عدم رشد باید مشخص شود، حتی برخی آن را نا مفهوم و زائد می دانند؛ در پزشک قانونی به تفسیر کودک مدارانه روی آورده شده است که در کنوانسیون های بین المللی نیز همین گونه است.
کارشناس پزشکی قانونی در بخش دیگری از سخنان خود با بیان این که رشد کمال عقل واژه ای پزشکی نیست و در حوزه روانش پزشکی نیز تفسیر دقیقی ندارد، گفت: عقل از منظر علمی از قوای شناختی و روانی تشکیل شده است که قوای شناختی مجموعه ای از توانمندی ها برای ارتباط با جهان پیرامون، حل مشکلات، تفکر و استدلال است و قوای روانی نیز ادراک، تفکر، ثبات خلقی و بینش را شامل می شود که در قوانین خارجی این سن را سن مسؤولیت کیفری می دانند.
وی تأکید کرد: مسؤولیت کیفری که در آن عقل فرد کامل شده است بین سنین 18 تا 21 متغیر است و در برخی کشورها برای افراد در این سن ها مجازات افراد بزرگسال را به صورت تخفیف یافته می دهند و بر اساس تحقیقات، تکامل قابل قبول ظرفیت شناختی و روانی حدود 25 سالگی است و به هرحال از نظر علمی فرد زیر 18 سال به رشد و کمال عقل نرسیده است.
قربانی با بیان این که روند تکامل ساختار مغز نیز مؤید این نکته است، یادآور شد: توانایی استدلال، برنامه ریزی،حس مسؤولیت پذیری در بخشی از مغز صورت می گیرد که از نظر علمی این بخش حدود 20 سالگی کامل می شود، بنابراین این ناحیه از مغز به طور معمول قبل از 20 کامل شده نیست و در متون روانشناسی نیز این مسأله وجود دارد.
وی افزود: البته کارشناسان پزشکی قانونی موضوعات مهم دیگری را نیز برای رسیدن به حقیقت توجه می کنند که از جمله آن پروسه ارتکاب جرم است که انگیزه، نحوه ارتکاب، داشتن طرح و برنامه و رفتار بعد از ارتکاب مورد بررسی قرار می گیرد.
کارشناس پزشکی قانونی خاطرنشان کرد: در بین پزشکان قانونی در مورد رشد و کمال عقل دو دیدگاه وجود دارد، نخست رشد و تکامل قوای شناختی و روانی است که با توجه به یافته های علمی زیر سن 18 سال نیست که بر پایه پژوش های پزشکی بوده و در عرصه بین الملل نیز حقوق مطرح شده برای کودک بیشتر نشأت گرفته از این دیدگاه است.
وی با اشاره به دیدگاه دوم در مورد رشد و کمال عقل عنوان کرد: دیدگاه دوم پروسه جنایی است که میزان هوشمندی، استدلال و قضاوت فرد را مورد بررسی قرار می دهد و به مسأله فقدان اختلال روانی و ذهنی می پردازد؛ در این بخش انگیزه، هدف مندی و پیش بینی رفتار مورد توجه قرار می گیرد و اگر رویکرد اخیر مبنای عمل قرار بگیرد اتکای صرف به نظرات پزشکی قانونی کار چندان مقبولی نیست./1330/پ۲۰۲/ج