چند کلمه حرف حساب درباره "اشتغال بانوان"

به گزارش سرویس فرهنگی اجتماعی خبرگزاری رسا، موضوع اشتغال بانوان یکی از مسائل چالشی و بحث برانگیز در جامعه ایران است، برخی با قائل به ممنوعیت مطلق اشتغال بانوان جهت کسب در آمد هستند با این استدلال که نفقه و مخارج زن بر همسر او واجب است و اگر زنان پا به عرصه درآمدزایی در جامعه بگذارند شاهد کم شدن موقعیت شغلی برای مردان بی کاری که افرادی را تحت تکفل خود دارند و بر آنها واجب است نفقه ی آنها را بدهند خواهیم بود.

در مقابل افرادی بطور مطلق طرفدار اشتغال بانوان بوده و گویی قائل به تساوی زن و مرد حتی از لحاظ جسمی و نوع مسئولیت آنها در اجتماع هستند که به هر دو نگاه اشکالاتی وارد است.

اول اینکه باید پذیرفت طبق قانون ایران و اسلام نفقه همسر و اولاد برعهده شوهر بوده و وی شرعا و قانونا موظف است کلیه مخارج خانواده خود را تهیه کند و بر هیچ صاحب منطق و خردی پوشیده نیست این مردان در خصوص اشتغال و گرفتن مشاغل در آمدزا اولویت دارند و این را حتی میتوان از حقوق زنان هم دانست زیرا در صورت عدم اولویت این مرد در جامعه پایه های زندگی زنی که تحت تکفل این مرد است سست می شود و دغدغه مندان حقوق زنان هم باید بر اولویت داشتن این حق اشتغال اذعان داشته باشند.

دومین نکته حائز اهمیت این است، زنی که سرپرست خانواده نیست به دلیل اینکه تحت تکفل پدر یا همسر است مخارج کمتری دارد در نتیجه حقوق و درآمد کمتری را درخواست کرده که شاهد این خواهیم بود که جذب زنان در امور درآمدزا بیشتر بوده و بسیاری حاضر نمیشوند حقوق دوبرابر و طبق قانون کار را به یک مرد بدهند و ترجیح میدهند یک زن را با نصف قیمت استخدام کنند.

سومین نکته اینکه گاهی جذابیت های جنسی در جذب نیروی کار موثر بوده و افراد استخدام زن را بخاطر جذابیت های جنسی موجب رونق بیشتر کار خود دانسته و در نتیجه گاهی از زنان درخواست های ناهنجار همچون حجاب کمتر و آرایش بیشتر و عشوه ی بیشتر در حین کار هم می کنند.

چهارمین نکته این است که به دلیل بالا رفتن انتظارات و مصرف گرایی بیشتر و وقت آزاد بیشتر بانوان که به دلیل پیشرفت تکنولوژی ایجاد شده است بسیاری از خانواده ها در خصوص اشتغال زن بخاطر کمک کردن به مخارج منزل احساس نیاز می کنند.

زن و شوهر گاهی به این اشتغال بی میل نیستند و در مشکلات مالی که در زندگی آنها پدید می آید به عنوان یک راهکار به سمت اشتغال زن و کمک خرج شدن وی می روند.

در نتیجه و با عدم تعریف و زمینه سازی کار مناسب برای زنان در جامعه شاهد این هستیم که زنان به کارهایی روی می آورند که در شان آنها نیست از جمله میتوان رانندگی خودروهای سنگین را نام برد که عملا چنین کارهایی هم با روحیات زنان سازگار نبوده و عملا زن را تبدیل به یک مرد با روحیات سخت و خشن می کند که دیگر نقش مادری فراموش می شود و هم این که جای مردی را می گیرد که بیکار است و می توانست در آن موقعیت شغلی که مناسب روحیات و تخصص او است باشد تا بتواند نفقه و مخارج همسر و فرزندانش را بدهد.

اما آیا با مشاهده وضع موجود وقت آن نشده که مسؤولان جامعه اسلامی به فکر زمینه سازی اشتغالات مناسب با روحیات و وظایف زنان باشند در حالی که ما نمونه‌های موفقی مثلا در کمیته امداد امام خمینی(ره) داشته ایم که زنان را در کارهایی مانند خیاطی، شیرینی پزی، قالیبافی، صنایع دستی و غیره توانمند کرده و فرصت مناسب را برای فروش محصولات آن ها محیا می کنند.

با اجرایی و همگانی شدن مدل های اصیل دینی، نه زن از دامن خانواده و تربیت فرزند جدا شده و نه آن نگاه جنسیتی به زن که برای فروش بیشتر کالا در برخی فروشگاه ها هست و مفاسد زیادی دارد را شاهد خواهیم بود و نه جای مرد بیکاری که محتاج شغلی برای تامین نفقه زن و فرزندش است تصرف می شود.

این گونه هم شاهد اشتغال سالم بانوان و هم کمک خرج شدن زنان در خانواده درصورتی که ضرورتی برای این کمک خرج شدن می بینند هستیم.

در حال حاضر شاهد عملیاتی شدن این توانمند سازی و زمینه سازی فروش محصولات در برخی مساجد هم هستیم که اقدام بسیار شایسته ای است و لازم است که اینکار بطور کامل صورت بگیرد برای مثال اگر مجموعه ای تنها زنان را توانمند کند ولی زمینه ای برای فروش و درآمدزائی از آن توان نباشد شاهد دلسرد شدن این زنان و رفتن به سمت بازار کار خواهیم بود از این رو شایسته است تمام مسئولین ذی ربط و نهاد های مردمی تلاش خود را در این راستا انجام داده و این زمینه را فراهم آورند.

همچنین لازم است فرهنگسازی های تربیتی در خصوص اشتغال زنان صورت بگیرد تا شاهد اختلافات میان زوجین پس از درآمدزا شدن زن نباشیم مثلا فرهنگ سازی این موضوع که حتی پس از درآمدزا شدن زن مسؤول امور خانه و خانواده زن و مسؤول امور اقتصادی خانه با حفظ حق مالکیت زن بر مال خود مرد است و اینکه بهتر است فعالیت های اقتصادی خانه همچون خرید و فروش و... با نظر و تصمیم نهایی مرد صورت بگیرد تا شاهد اختلافات میان زوجین نباشیم.

فرهنگ‌سازی اشتغال بانوان باتوجه به درآمدزا شدن بسیاری از بانوان هنوز به خوبی صورت نگرفته است؛ از این رو شاهد به هم خوردن بسیاری از زندگی ها بوده ایم، چه بسیار زندگی هایی که به خاطر در نظر نگرفتن غرور و غیرت و جایگاه مرد در خانه پس از درآمدزا شدن زن فرو ریخته است که لازم است در برنامه ریزی و زمینه سازی برای اشتغال بانوان جایگاه این فرهنگ‌سازی هم به خوبی دیده شود تا استحکام خانواده ایرانی آسیبی نبیند./۸۴۱/ی۷۰۳/س

حجت الاسلام مهدی قیاسی، پژوهشگر حوزه علمیه قم