بی حجابی از ضد فرهنگ تا خرده فرهنگ

به گزارش سرویس فرهنگی اجتماعی خبرگزاری رسا، بحث پیرامون حجاب و میزان و حدود آن در جامعه و نقش حاکمیت در مقابله با بی حجابی از موضوعات داغ و پر حاشیه چند وقت اخیر بوده است.

در واقع حجاب به عنوان یکی از هنجارها و سنت های ملی، تاریخی و دینی ایران اسلامی، از دیرباز در جامعه ایران رواج داشته و در منابع تاریخی نیز به حضور زنان با پوشش کامل در اجتماعات اشاره شده است و این روزها نیز این موضوع در مرکز بحث های فرهنگی، اجتماعی و سیاسی قرار گرفته و هر جریانی به دنبال تعریف و تفسیر خود از حجاب و حدود آن و نقش حاکمیت در ترویج حجاب و مقابله با بی حجابی است.

جایگاه حجاب در اسلام

دین اسلام به عنوان کامل ترین دین الهی، دستورات خداوند در قالب برنامه زندگی را در جامعه جاری ساخت و حجاب نیز به عنوان یک معروف فردی و اجتماعی و یک اصل مسلم دینی مورد تأکید قرار گرفت.

در حقیقت همانگونه که امیرمؤمنان (ع) فرمودند: ««ایمان و حیا هر دو به یک ریسمان بسته و با یکدیگر هستند و از هم جدا نشوند. (غررالحکم ، باب حیا)»، حجاب و عفاف، پرده ای از حجب و حیا و صدفی است که مروارید حیا را در خود جای داده و عاملی در جهت مصونیت جامعه از انحرافات اخلاقی و جنسی محسوب می شود و دین اسلام نیز از این منظر توجه ویژه ای به حجاب و عفاف دارد.

می توان گفت که حجاب و عفاف در فرهنگ دینی شامل مجموعه ای کامل از رفتارهای مختلف چه در حوزه پوشش و چه در گفتار، رفتار، استفاده از زیور و موضوعاتی از این قبیل است که به همین منظور نیز طیف گسترده ای از حوزه های دیگر را با خود درگیر می کند.

از این منظر حجاب و عفاف نیازمند بازتعریف جدی در جامعه است بگونه ای که شامل حوزه های رفتار، گفتار، پوشش و مراودات اجتماعی باشد و بنابر این موضوع، حفظ حجاب که برخاسته از حیا و عفاف است، با رعایت الزامات این حوزه ها محسوب می شود.

در این میان حکومت اسلامی به عنوان مجری قوانین اسلام، نقش بی بدیل و انکار ناپذیری در ترویج این فرهنگ و مقابله با مظاهر ضد فرهنگی در حوزه بی حجابی چه در سطح فردی و چه اجتماعی برعهده دارد که این مهم در سه مرحله تعمیق و نهادینه سازی، ترویج و گسترش فرهنگ حجاب و حفظ و پاسداری از این فرهنگ و با استفاده از ابزار، امکانات، شیوه ها و برنامه های گوناگون فردی و اجتماعی محقق می شود و نیازمند ورود جدی دستگاه حاکمه به عنوان مجری شرع و قانون برخاسته از احکام دینی است.

بی حجابی از ضد فرهنگ تا خرده فرهنگ

یکی از برنامه ریزی ها و راهبردهای دشمن در حوزه جنگ نرم و هجمه فرهنگی به ارزش های دینی، مقابله با فرهنگ حجاب و قبح زدایی از ضد فرهنگ بی حجابی و تبدیل آن به خرده فرهنگ در بین زنان جامعه به ویژه نسل سوم و چهارم انقلاب است.

اگر به راهبرد رسانه ای دشمن با استفاده از ابزارهای گوناگون توجه کنیم، متوجه جریانی ضد فرهنگی و دامنه دار می شویم که تمام توان خود را بر حیازدایی از جامعه ایران متمرکز کرده است و ساخت سریال ها و فیلم های پر تعداد، راه اندازی کمپین های گوناگون و استفاده از نرم افزارهای ارتباطات جمعی در از بین بردن قیود و محدودیت های ارتباطات اجتماعی و در هم شکستن مرزهای حیا و عفاف، نشان دهنده برنامه پر دامنه و سنگین دشمن در قبح زدایی از بی حیایی در جامعه است.

مقابله با فرهنگ حجاب و هجمه به این هنجار و سنت تاریخی، ملی و دینی جامعه ایرانی از آزادی های یواشکی گرفته تا کشف حجاب در خیابان ها و حراج کردن عفاف بر روی چوب بی حیایی، از برنامه های دشمن در چند وقت اخیر است و بوق های رسانه ای دشمن نیز با پشتیبانی سنگین رسانه ای از فعالیت جریان های سازمان یافته ضد فرهنگی، تلاش می کنند تا حجاب را مورد هجمه قرار داده و بی حجابی را به عنوان مطالبه مردم ایران مطرح کنند.

در واقع دشمن با استفاده از ابزارهای گوناگون رسانه ای تلاش دارد تا از ظرفیت و امکان بالقوه خرده فرهنگ که قابلیت تضاد و تعارض با فرهنگ غالب جامعه را دارد استفاده کرده و آرام آرام ضد فرهنگ بی حجابی را به عنوان یک خرده فرهنگ مقبول در جامعه مطرح کند و از این طریق بتواند زمینه مساعدی را برای ایجاد آسیب های اجتماعی و نا آرامی های روانی و اجتماعی گوناگون در جامعه، به وجود آورد.

توجه به این جمله فرانتس فانون در کتاب «الجزایر و مسأله حجاب» که می گوید: «هنوز رؤیای رام کردن جامعه الجزایری به کمک زنان بی حجاب که شریک جرم اشغالگرند، بیرون نرفته است. هر بار که زن الجزایری کشف حجاب می کند، در واقع، با این عمل خویش، وجود جامعه الجزایری را با سیستم دفاعی سست بنیاد و باز و متلاشی به اشغالگر اعلام می دارد. هر چادری که می افتد و هر بدنی که از فشار سنتی چادر نماز، رها می شود و هر چهره ای که به نگاه جسور و نا آرام اشغالگر عرضه می شود، برگردان این معناست که الجزایر به انکار وجود خویش آغاز کرده و هتک ناموس را از جانب اشغال گر پذیرفته است.» نشان دهنده سرمایه گذاری فراوان دشمن بر استفاده از بی حجابی و ترویج بی حیایی در جهت فاسد کردن جامعه است.

مبارزه با حجاب در ایران؛ از رضا شاه تا کمپین های سفارشی

ماجرای کشف حجاب در سال 1314 از سوی رضا خان را می توان جدی ترین حرکت سازمان یافته علیه حجاب در کشور دانست بگونه ای که تمام امکانات و ابزار حکومت در راستای مقابله با فرهنگ حجاب بسیج شده و کشف حجاب به عنوان یک اصل اساسی به اجرا درآمد.

مخالفت مردم ایران با این طرح ضد دینی و ضد فرهنگی سبب شد تا این پروژه غربی در کشور با شکست مواجه شود در حالی که آتاتورک توانست در ترکیه با موضوع حجاب مبارزه کرده و ترکیه گامی بلند در جهت مستعمره شدن در حوزه فرهنگ برداشت.

محمود جم، وزیر کشور کابینه محمدعلی فروغی در خاطرات خود به نقل از رضاشاه پهلوی می‌نویسد: «این چادر و چاقچور‌ها را چه طور می‌شود از بین برد؟ دو سال است که این موضوع، فکر مرا به خود مشغول داشته. از وقتی که به ترکیه رفتم و زن های آن‌ها را دیدم که پیچه و حجاب را دور انداخته و دوش به دوش مرد‌ها کار می‌کنند، دیگر از هر چه زن چادری بود، بدم آمده است. اصلاً چادر و چاقچور، دشمن ترقی و پیشرفت مردم ماست. درست حکم یک دمل را پیدا کرده که باید با احتیاط با آن نش‌تر زد و از بینش برد. من مدتی است به این فکر هستم که زن ایرانی در قفس سیاه دست و پایش بسته است. بین او و مرد یک دریا فاصله وجود دارد. باید این فاصله را از بین ببریم. مگر زن چی از مرد کم‌تر دارد. او باید پابه پای مرد وارد زندگی شود» (سید حسام الدین شریعت پناهی، اروپایی ‌ها و لباس ایرانیان)

این روند در دوران پهلوی دوم نیز ادامه می یابد تا اینکه انقلاب به پیروزی رسیده و نظام اسلامی جایگزین حکومت شاهنشاهی شده و مدار حرکتی جامعه از غرب زدگی و الگوگیری از مظاهر فرهنگ غرب به مبارزه با غرب و فرهنگ منحط آن تغییر می کند.

پیام حضرت امام خمینی(ره) در خصوص حفظ حجاب شرعی در ادارات از 14 تير 1359 ورود زنان بی حجاب به ادارات و سازمان هاي دولتي ممنوع شده و زنان موظف مي شوند تا ضمن پوشيدن لباسهاي آستين بلند، روسري نيز به سر کنند. از رمضان سال 60 نهادهاي نظارتي و قضايي تلاش مي کنند تا با وضع قوانين با مظاهر منکرات خصوصا بي حجاب برخورد کنند لذا بر اساس قوانين جديد، اماکن عمومي موظف به نصب تابلوهايي با مضمون «عدم پذيرش افراد بي حجاب» مي شوند.

اما هرچه به دهه دوم و سوم انقلاب نزدیک می شویم، نگاه فرهنگی دولتمردان تغییر کرده و مبارزه با فرهنگ غرب آرام آرام رنگ باخته و تساهل و تسامح جای آن را می گیرد و برنامه ریزی دشمن در راستای تهاجم فرهنگی، زمینه را برای شکل گیری باندهای مانتو پوش در خیابان ها و اماکن عمومی فراهم می شود و رییس دولت نیز می گوید: «مانتو از نظر ما ايرادي ندارد و براي محيط هاي دانشگاهي نيز بدون اشکال است».

با پایان کار دولت سازندگی و بازتولید تفکر فرهنگی آن البته به صورت رادیکال تر در دولت اصلاحات و بیان شعار «آزادی»، فضا به شکل عجیبی برای فعالیت جریانات ضد حجاب باز می شود و نشریات زنجیره ای با رنگ و لعاب حمایت از حقوق زنان، به مقابله با حجاب می پردازند.

دولت نهم نیز که در راستای اجرای طرح «توسعه حجاب و عفاف» که در سال 82 توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب شده و مسکوت مانده بود، گام بر می دارد نیز آرام آرام چهره اصلی خود در حوزه فرهنگ به ویژه در دولت دهم نمایان می سازد و بیان مطلبی پیرامون اینکه «مسأله اصلی برای ما موی زنان نیست» و همچنین مخالفت علنی با برخورد پلیس با مظاهر بدحجابی از سوی دولتمردان نشان دهنده حرکت دولت دهم در ادامه حرکت دولت های سازندگی و اصلاحات در حوزه حجاب است.

در سال های اخیر نیز که دشمن هجمه های وسیع تری را نسبت به ترویج بی حجابی با راه اندازی کمپین های گوناگون نجام داده است، عزمی از جانب دولت برای برخورد با چنین مظاهر ضد فرهنگی دیده نمی شود و اظهار نظرها از سوی مسؤولان دولتی پیرامون موضوع حجاب نشان دهنده تداوم خط دولت های سابق در دولت اعتدال است.

این تساهل و تسامح در حالی از سوی دولت های مختلف صورت گرفته است که رهبر انقلاب بارها درباره برنامه دشمن در رواج بی حجابی و مقابله با حجاب تذکر داده و در جایی نیز فرموده اند: « از آنچه پشت سر این بد حجابی هاست می گویم، بد حجابی یا حرف زدن یک دختر و پسر توی خیابان که شما می بینید جوان های حزب اللهی ما را اذیت می کند یا خانواده شهید را، این ظاهر کار است، این روی کار است. پشت پرده یک شبکه خطرناک فساد است که از سوی تمام سیاستگذاران غربی ضد اسلامی این شبکه دارد تقویت می شود و برای این است که مردم را بکشانند به فساد و آن حرکت قاطع انقلاب را در جلوگیری از فساد خنثی کنند، یک ضد حمله در مقابل انقلاب اسلامی است در حقیقت دارند سرمایه گذاری می کنند که بتوانند جوان های ما را فاسد کنند. ... حتی آنهایی که به اصطلاح چپ اند و برای خودشان خودشان را انقلابی می دانند، حتی به وسیله ی آنها هم این کار الان در جامعه ما ترویج می شود.»

به هر روی دشمن در سال های اخیر تلاش کرده است که بی حجابی را از یک ضد فرهنگ به خرده فرهنگ تبدیل کند تا از این طریق بتواند با قبح شکنی بی حیایی در جامعه، زمینه را برای ایجاد فساد در نسل جوان ایجاد کند که لازم است حکومت اسلامی با برنامه ریزی دقیق و استفاده از ابزار و امکانات مختلف، به مقابله با نقشه های دشمن پرداخته و با جریانات ضد فرهنگی که به دنبال ترویج بی حجابی در جامعه هستند برخورد جدی نماید./872/ی۷۰۳/س

وحید کوچک زاده