فلسفه اسلامی قدرت هم آوردی و چالش با افکار غربی را دارد

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد، غلامعلی حداد عادل، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در جمع پژوهشگران بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی 7 فروردین به بیان گزارشی از فعالیت های انجام شده با موضوع تحول علوم انسانی پرداخت.

وی در ادامه درباره مقایسه جنس فعالیت ها در عرصه تحول در علوم انسانی با پژوهشگران بنیاد گفت: در واقع شما به اقتضای سنت و سابقه علمی آستان قدس بیشتر کار پژوهشی انجام می دهید که بر حول و محور میراث علمی و فرهنگی است و بهره مندی از میراث گذاشته است.

مشاور عالی رهبر معظم انقلاب با اشاره به این مطلب که انقلاب مقدمه ای برای جمهوری اسلامی و جمهوری اسلامی نیز مقدمه ای برای دولت اسلامی تا رسیدن به تمدن اسلامی است، تصریح کرد: در واقع اگر ما به تمدن اسلامی نرسیم دوباره ذیل تمدن غربی قرار می گیریم.

اگر کاوش در معارف گذشته بدون نگاه تمدنی باشد امور تاریخی می شود

عضو شورای سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی با اشاره به این مطلب که اگر کاوش در معارف گذشته بدون نگاه تمدنی باشد امور تاریخی می شود، بیان داشت: این همان نگاهی است که غربی ها به اسلام دارند که در گذشته تمدنی بوده است و در عین حال آنها اسلام را یک واقعیت زنده و بالنده و تمدنی نمی دانند.

وی با بیان اینکه غربیان هیچ تمدنی را در حد رقابت با تمدن غرب نمی دانند، اظهارکرد: به همین دلیل هر تمدن دیگری که بخواهد ادعای استقلال داشته باشد از طرف غرب پذیرفته نمی شود چرا که تمدن های دیگر را نسبت به تمدن غرب ارزش گذاری می کنند.

حداد عادل با اشاره به این مطلب که در مقیاس های غربی هر تمدنی به هر میزان که به غرب شبیه تر باشد با ارزش تر است و به همین میزان هر قدر که تفاوت داشته باشد، بی ارزش است، تصریح کرد: ناراحتی از انقلاب اسلامی به این دلیل است که ادعای استقلال در فرهنگ و تمدن دارد و نمی خواهد زیر بار تمدن غرب باشد.

وی در ادامه با اشاره به ناهنجاری های فرهنگی امروز جامعه و چهارشنبه های سفید که سبب خوشحالی غربی ها شده است، تصریح کرد: در واقع  این موضوعات فقط مربوط به حقوق بشر و آزادی نیست بلکه به این امر معطوف است که چطور یک فرهنگ در برابر فرهنگ برهنگی غرب ایستاده است و سبک زندگی جدا از سبک غربی انتخاب کرده است.

عضو شورای سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی با بیان اینکه علوم انسانی غربی، جوهر تمدن غربی است،خاطرنشان کرد:غربی ها بعد از رنسانس دیگر از کلیسا دستور نمی گیرند و وحی و شریعت در اداره جامعه و ارزش گذاری ها، نقش اصلی را ندارد و در عین حال دین در حاشیه است.

جانشین دین در مغرب زمین بعد از رنسانس، علوم انسانی غربی شده است

وی با بیان اینکه در تمدن غربی دین یکی از شئونات فرهنگی است که در سلسله مراسمی برای رفع نیازهای فردی است و جانشین دین در مغرب زمین بعد از رنسانس، علوم انسانی غربی شده است، اظهارکرد: فیلسوفان به جای پیامبران در اروپا حرف می زنند و باید و نباید و هست و نیست ها را آنان تعیین می کنند.

عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام با اشاره به این مطلب که مردم ما همین طور که در فیزیک و شیمی و طب غربی شک نکردند در سایر علوم مانند علوم انسانی نیز تردید نکردند، تصریح کرد: به همین دلیل دانشگاههای ما فقط علوم انسانی غربی را رواج دادند و این موضوع برای عموم عادی بود و این فکر مطرح نبود که مبنای این علوم انسانی چیست به طوری که حتی این مباحث در حوزه های علمیه هم مطرح نبود.

وی درادامه با طرح این پرسش مبنی بر اینکه آیا این علوم غربی ریشه و مبنایی دارد، گفت: امروز یکی از تفاوت هایی که در همین قشر تحصیلکرده های دانشگاهی پیدا شده این موضوع است که برخی نسبت به عمق و ریشه علوم انسانی نگاه ژرف دارند.

حداد عادل با بیان اینکه مقوله فلسفه علم در دانشگاهها ورود پیدا کرده است، تصریح کرد: از طرفی حقیقت این موضوع است که با وجود دانشگاه هایی که علوم انسانی غربی را تدریس می کنند رسیدن به قله تمدن اسلامی برای ما سخت و دشوار است.

وی ادامه داد: وقتی جوان های ما وارد دانشگاه می شوند کتاب هایی را مطالعه می کنند که میوه یک درخت دیگر هستند و در عین حال از جهان بینی معنوی و اسلامی و قرآنی ما نشأت نگرفته است و به همین دلیل صورت تمدن غربی بر ماده تمدنی ما به اجبار پوشانده می شود.

عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام با اشاره به این مطلب که معنی تحول در علوم انسانی این نیست که ما با هر آنچه که در علوم انسانی به وجود آمده مخالف هستیم، تصریح کرد: در واقع برخی دستاوردها در علوم انسانی غربی درست است ولی مسئله مهم این است که ما مبنای این علوم را بفهمیم.

خودآگاهی نخستین گام در مسیر تحول

وی با تأکید بر این مطلب که در شرایط فعلی ما باید قدم هایی برای تحول در علوم انسانی برداریم، اظهارکرد: نخستین قدم در این مسیر خود آگاهی است که مبنای فلسفه پشت سر علوم انسانی چیست و چه جهان بینی وجود دارد.

حداد عادل با بیان اینکه گام دیگر در این مسیر این است که از مبانی معنوی و فلسفی مورد قبول خودمان به سمت یک علوم انسانی دیگری حرکت کنیم و این موضوع ارزیابی شود که این هدف قابل تحقق است، اظهارکرد: در عین حال ما از یک سنت فلسفی قوی برخورداریم که فلسفه اسلامی مهمترین میراث آن در ایران بوده است و این امر هیچوقت در کشورما متوقف نشده است چرا که فلسفه اسلامی قوی و در عین حال دارای ظرفیت است.

 فلسفه اسلامی قدرت هم آوردی و چالش با افکار غربی را دارد

وی با تأکید بر این مطلب که فلسفه اسلامی قدرت هم آوردی و چالش با افکار غربی را دارد، تصریح کرد: اما فلسفه اسلامی ما فقط در الهیات متمرکز بوده است و از این حدود بیرون نرفته است اما احتیاج است که بر اساس این فلسفه، فلسفه سایر علوم نیز مانند جامعه شناسی و روانشناسی ایجاد شود و برای تک تک علوم انسانی از اخلاق، هنر، تاریخ، جامعه شناسی، حقوق و اقتصاد گرفته تا دیگر مبانی علوم انسانی در عین حال یک فلسفه، علم آن نیز ایجاد شود که در حال حاضر به این اینها فلسفه های مضاف می گویند.

فلسفه های علوم مختلف مانند فلسفه های تاریخ و سیاست مفقود در معارف اسلامی است

عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام با اشاره به این مطلب که فلسفه های علوم مختلف مانند فلسفه های تاریخ و سیاست مفقود در معارف اسلامی است، تصریح کرد: از طرفی مسیر حرکت به سوی تمدن اسلامی این است که یک انسان شناسی اسلامی تدوین کنیم چرا که بین علوم انسانی غربی با علوم انسانی اسلامی که ما به دنبال آن هستیم تفاوت هایی وجود دارد.

وی با تأکید بر این مطلب که این دو نوع علوم انسانی درباره دو انسان صحبت می شود، بیان داشت:  یکی از آنها، انسان منقطع از آسمان و وحی است چرا که سیر تمدن غربی از رنسانس این است که انسان را تک ساحتی و مادی ببینند و این تفکر در حال حاضر در غرب غلبه دارد و در عین حال حاکم است.

عضو شورای سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی افزود: از آنجا که انسان موجودی دارای روح است اما این تفکر در علوم انسانی غربی وجود ندارد و از طرفی همین مبنا در جامعه شناسی و روانشناسی غربی نیز ورود پیدا کرده است.

وی با بیان اینکه اگرانسان قرآنی که مرکب از جسم و روح است  تصویر شود در واقع این انسان موضوع علوم انسانی اسلامی است، تصریح کرد: در واقع این تفاوت حائز اهمیت است و به همین دلیل نیاز است تا در حوزه های علمیه بخش فراوانی از امکانات و نیروهای انسانی متوجه این دغدغه شوند و ابواب تازه درباره این موضوعات در حوزه های علمیه باز شود  وگرنه ما دوباره همان مسیری را می رویم که قبل از انقلاب می رفتیم.

ما باید علوم انسانی را تولید کنیم که اداره فرد و جامعه را به دست بگیرد

عضو شورای سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی ادامه داد: در واقع این وضع جامعه ای است که خودآگاهی فلسفی ندارد و به همین دلیل ما باید علوم انسانی را تولید کنیم که اداره فرد و جامعه را به دست بگیرد.

وی با بیان اینکه روش این علوم بی ارتباط با مبنای آن نیست، تصریح کرد: در واقع هر مبنایی اقتضای یک روش را دارد و در عین حال روش مستقل از مبانی نیست چرا که تفکر غربی باید نقد شود و نگاه نقادانه رشد پیدا کند و از طرفی خودآگاهی فلسفی رشد پیدا کند و سایر مکاتب شناخته شوند.

رییس فرهنگستان زبان و ادب فارسی با اشاره به این مطلب که همه کسانی که حضور دین را در اداره جامعه نمی پذیرند آنها قبول نمی کنند که صحبت از علوم انسانی اسلامی شود، تصریح کرد: به همین دلیل آنان مخالفت می کنند و در عین حال تهمت ها در انتظار کسانی است که قدم در این راه می گذارند./934/پ۲۰۲/ب۱