نفوذ کلام امام صادق در جامعه زمینه ساز ایجاد سبک زندگی اسلامی بود

حجت الاسلام علی اصغرتقوی، رییس مرکز فقهی جوادالائمه و عضو اتاق تبلیغ خراسان در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد پیرامون امام صادق به مناسبت ایام شهادت ایشان گفت: شخصیت و ویژگیهای بارز علمی اخلاقی عبادی سیاسی اجتماعی و فرهنگی امام صادق(ع) زبانزد خاص و عام است در دوران حیاتشان در شرایطی جامعه اسلامی را رهبری و هدایت کردند که با بیش از ده خلیفه همزمان بودند که این کار بسیار دشواری برای مدیریت و هدایت جامعه اسلامی است.

ابزار علم و دانش

رییس مرکز فقهی جوادالائمه بیان داشت: یکی از ابزارهای قوی که امام صادق(ع) در تمام دوران عمر از آن استفاده می کردند علم بود مباحثات و حلقات و جلسات علمی ایشان در میان همه علمای ادیان مشهور و معروف بود کرسی درس امام شاگردان زیادی را در زمینه علوم مختلف تربیت کردد شاگردانی که امروز هم مایه فخر و مباهات جامعه اسلامی و بشری هستند.

وی افزود: جابربن حیان یکی از شاگردان معروف امام صادق(ع) است که اهل خراسان بود پدرش در شهر طوس مغازه کوچکی داشت و دارو گیاهی می فروخت که به وسیله طرفداران بنی امیه به قتل رسید جابر بعد از قتل پدر به مدینه رفت و از محضر امام باقر(ع) و بعد و هم از محضر امام صادق(ع) بهرمند شد او یکی از افراد عجیب روزگار و از نوابغ دوران خودش محسوب می شود که درخیلی از علوم به خصوص شیمی صاحب نظر بوده و در اکثر آن بیانات و نوشته هایی که دارد از امام صادق(ع) به نیکی یاد می کند و خودش را شاگرد ایشان، و آموخته هایش را ازامام و خویش را مدیون ایشان می داند.

سبک و سیره امام

عضو اتاق تبلیغ خراسان گفت: دعب و سیره امام صادق(ع) در مسائل دینی و در مسائل اجتماعی خدمت به جامعه و خدمت به جهان اسلام بود مناظرات و گفتگوهای ایشان با متکلمان و با علمای سایر مذاهب و بعضی از کسانی که منکر وجود ذات اقدس اله بودند فوق العاده است مجموعه ای از این ها را بعضی از دانشمندان در کتب شیعه ثبت وضبط کردند.

وی افزود: امام معتقد بودند که باید مقدمات لازم را برای ارائه فرهنگ دینی به وجود آورد بنابراین عمده تفکر و تمرکز امام حول محور مسائل علمی، اخلاقی، اجتماعی بود. ایشان در تواضع، دیانت، تقوا، خدمت به جامعه، محبت به اطرافیان وزیر دستان در معاملات و معادلات جهانی به گونه ای عمل کردند که تقریبا در زمان کوتاهی شهره در اماکنی که در آن روز صدای امام به آنجا رسید شدند.

وی ادامه داد: در زمینه خدمت رسانی به مردم امام می فرمایند آنچه که من از جامعه اسلامی و از دوستان و یاران خودمان انتظار دارم این است که زینت ما باشند هر وقت کسانی آنان را می بینند به ما به دید خاص و ویژه نگاه کنند و آنها را مایه فخر و مباهات ما ببینند. خدمت رسانی به مردم، ولایتمداری، انجام صفات حمیده، حسابرسی روزانه اعمال، دوری از گناه و دوری از کارهای حرام، رسیدگی و توجه به اهل بیت و اهل وعیال و فرزندان، توجه به قرآن، تلاوت و مفاهیم و عمل به قرآن و سبک نشمردن نماز، توجه به نماز و عبادات و دعا انتظاراتی است که امام صادق(ع) از شیعیان وپیروانش دارند.

نفوذ کلام امام

حجت الاسلام تقوی پیرامون تاثیر و نفوذ کلام امام صادق(ع) گفت: نصایح امام اگر چه با زبانی ساده بیان می شد و در خور فهم همگان بود اما تاثیرگذار و به اصطلاح جامه عمل به خودش می پوشید چرا که خودشان مقید بودند و دیگران را هم مقید می کردند که به شخصیت همه مسلمانان احترام بگذارند عیادت مریض جز برنامه های کاری ایشان بود. تشییع جنازه، امر به معروف و نهی از منکر، مراعات از حقوق همسایگان، توجه به حقوق ایتام و حقوق زنان، پاسداشت شخصیت و موقعیت زن در جامعه، حقوقی که فقرا و مساکین برعهده مردم و ثروتمندان دارند، برقراری روابط اجتماعی و دوستی و برادری و مراودات اجتماعی، صله رحم و عاطفه و محبت و زمان دادن به بدهکاران، آموزش کارهای خوب به دیگران و کاربردی کردن برنامه های عملی انسان در زندگی، توصیه هایی بود که امام صادق(ع) برای ساختن جامعه اسلامی و بعد حرکت به سمت و سوی معنویت مورد توجه قرار دادند.

وی در ادامه به بیانی دیگر از امام اشاره کرد که می فرمایند: کسی که از شما بریده شما به او بپیوندید، کسی که از شما دریغ کرده شما به او ببخشید، کسی که به شما بدی کرده شما به او نیکی کنید، کسی که به شما دشنام داده شما به او سلام کنید، کسی که با دشمنانش با انصاف رفتار کند خداوند او را مورد توجه قرار می دهد بنابراین کسی که به شما ستم کرده او را مورد عفو و بخشش خود قرار دهید همانگونه که دوست دارید خدا شما را مورد بخشش قرار دهد شما هم از تقصیرات دیگران بگذرید.

نظر ابوحنیفه و ابن شهرآشوب

رییس مرکز فقهی جوادالائمه بیان داشت: امام صادق(ع) می فرمایند نمی بینید که آفتاب نعمت الهی بر خوب و بد می تابد و باران که می بارد همه از این بهرمند می شوند. این بیانات و راهنمایی ها که ایشان در بخش اجتماعی و روابط مردم ورود پیدا می کنند فوق العاده است از طرف دیگر به جرات می توان ادعا کرد هفتاد درصد فقه برگرفته از فرمایشات امام صادق(ع) است البته این به این معنا نیست که امام صادق فقط در فقه هفتاد درصد ورود پیدا کردند در شیمی، اخلاق، کیمیا، و دیگر علوم و کالبد شکافی مسائل پیچیده علمی، حضور امام یک حضور فعال و بی بدیل و بی نظیراست.

وی افزود: ابوحنیفه که خود را از شاگردان امام صادق می داند و امام بخشی از جامعه اهل سنت هست می گوید که در فضل و عبادت، تقوا و ورع، علم ومردم داری و کیاست و سیاست، هیچ چشمی و هیچ گوشی در زمان ما شخصیتی مثل جعفربن محمد را ندیده است.

عضو اتاق تبلیغ خراسان گفت: ابن شهرآشوب می گوید من امام را یا روزه دار می دیدم یا در حال نماز یا در حال ذکر و عبادت و اطاعت می دیدم و بعد نقل می کند که حضور در پای درس امام، محضر پرباری بود که نمیشد از علوم ایشان بهره نگرفت.

وی افزود: در مسائل مختلف سیاسی و عبادی و اجتماعی تلاشهای موثر و بی بدیلی امام صادق انجام دادند که امروز ما نیزاز آن بهره می بریم می توان گفت نویسنده ای در عالم وجود ندارد در جهان توحیدی و از میان موحدان که به نوعی اشاره ای به امام صادق(ع) نداشته باشد فقهای بزرگ شیعه بدون بهروری از علم امام به مرجعیت و زعامت جامعه شیعی و جامعه اسلامی نمی توانستند دست یابند.

وی ادامه داد: حدیث توحید مفضل یکی از مسائلی است که پیچیدترین شرایط اجتماعی و آفرینش جهان و سوالاتی که پیرامون آفرینش جهان و خلقت انسان شگفتی های این جهان و حیوانات آسمان و زمین و حقیقت مرگ، فلسفه خلقت انسان در این نهفته است امام صادق به همه این پیچیدگی ها پاسخ دادند امروز به حمدلله در حوزه های دینی ما در تمام این زمینه ها پاسخگوی شبهاتیم و همه برگرفته از فرمایشات امام صادق وامام باقر و حضرات معصومین هستیم.

توصیه اخلاقی

حجت الاسلام تقوی در پایان گفت: دو توصیه اخلاقی از امام صادق(ع) را حسن ختام کلام بیان می کنیم امام صادق(ع)فرمود: اگر کسی مسائل و احکام شرعی، حلال و حرام خودش را از یک انسان متخصص سوال کند این برای او ارزشش از تمام ثروت دنیا بیشتر است. که این کلام توجه به امور دینی و احکام شرعی را در اولویت یک انسان اهل دین قرار می دهد و ارزش آن را بالاتر از ثروت و دنیا معین می کند.

استاد حوزه علمیه افزود: امام در جای دیگر سخن جالبی پیرامون عفو و بخشش و گذشت می فرمایند «اذا بلغک عن اخیک شئ فقال لم اقله فقبل منه فان ذلک توبه له و قال علیه السلام اذا بلغک عن اخیک شئ فشهد اربعون انهم سمعوا منه فقال لم اقله فقبل منه》اگر شنیدید که برادر مومن شما یا دوست شما چیزی بر علیه شما گفت و بعد خود او تکذیب کرد و گفت من چنین چیزی نگفتم از او قبول کنید نگویید نه تو گفتی دنبال پیگیری نباشید خود این تکذیب کفایت می کند.

وی ادامه داد: در همین موضوع می فرمایند اگر چیزی را از برادرت بر علیه خودت شنیدی کسی آمد و نقل کرد پشت سر شما چنین مطلبی گفته و چهل نفر هم شهادت دادند که بله چنین چیزی را گفته اما خود گوینده گفت نه من چنین مطلبی را نگفتم شما حرف او را قبول کن! اینجا جایی است که شهادت چهل نفر بی اثر می شود و نشنیده گرفته می شود به خاطر اینکه آبروی مومنی حفظ شود یا گذشتی در جامعه بین دو انسان به وجود آید و صلح و صفا صورت گیرد این بیانات بهترین تابلوی قوانین زندگی و سبک زندگی اسلامی است که باید آن را دریابیم./933/ت۳۰۲/ب۱