نقدی بر برداشت‌های سلیقه‌ای از مواضع مراجع تقلید

به گزارش سرویس فرهنگی اجتماعی خبرگزاری رسا، حجت الاسلام مهدی عامری نویسنده و پژوهشگر در یادداشتی به تبیین برداشت های رسانه ای از مواضع علما و مراجع تقلید به ویژه در موضوع شیوه منابر مبلغان پرداخت که در ذیل می آید.

۱-در میان فرمایشات حضرت امام برخی از کلمات ایشان چنان مشهورو  شایع شده است که همچون نوری در میان افواه مردم می درخشد. از جمله این تعابیر این دو جمله ایشان است که فرمود: «ما ملت گریه سیاسی هستیم» و «اسلام والله همه اش سیاست است».

کسانی که اندک آشنایی با اندیشه های امام خمینی داشته باشند حتی اگر اصل این فرمایشات را نشنیده باشند تصدیق می کنند به طور یقین چنین سخنی از افکار بلند ایشان نشات گرفته است به تعبیر دقیق تر چنان دلالت این فرمایشات روشن است که نیاز به بررسی سندی و جهتی ندارد و از ضروریات و محکمات اعتقادات امام راحل شناخته می شود.

۲- وقتی اظهار نظر و نقل قولی از کسی منتشر می شود مخاطبین باید توجه کنند آن کلام را در نظام فکری آن فرد معنا و تفسیر کنند به خصوص در دوران معاصر و باز به خصوص در سایتهای خبری که معمولا نقل قولهای ناقص یا جهت دار و یا حتی محرف از افراد را نقل می نمایند.

از این رو اگر به عنوان مثال از سوی یکی از مراجع عظام همچون آیت الله سبحانی مطلبی نقل شده است باید خواننده و مخاطب سخن توجه داشته باشد که این سخن از زبان کسی صادر شده است که سال ها شاگردی حضرت امام راحل را کرده و تلامیذ مبرز و همراهان وفادار ایشان در دوران مبارزه و انقلاب بوده است. همچنین در ایام سپری شده پس از رحلت امام نیز نه تنها ارادت او به استادش کم نشده است بلکه همواره به ترویج و نشر آرای ایشان مشغول است. آنگاه در این فضا به تحلیل و تفسیر کلام معظم له بپردازد.

۳- این روزها نقل قولی از ایشان منتشر شده است که در توصیه به طلاب بیان داشته‌اند: «روحانیون محترم مسائل سیاسی را با مسائل منبر مخلوط نکنند؛ باید به ارائه مباحث اخلاقی، ملاحظه قواعد شرع، احکام خانواده، عقائد و ... پرداخت.» (سایت معظم له)

به نظر می رسد برخی پایگاه های اینترنتی و خبری و افراد از این اظهارات برداشت نادرستی داشته اند و بدون توجه به آنچه در نکته دوم آمد این عبارت ایشان را بیان یا نقد کرده اند! در میان عده ای که طرفدار غیرسیاسی کردن دین و تمام نمادهای دینی هستند از این کلام آیت الله سوء استفاده نمودند و برخی دیگر مع الاسف با غفلت از گوبنده سخن از این کلام رنجیده خاطر شده اند.

اما یقینا با توجه به آنچه گذشت منظور آیت الله سبحانی سکولار کردن هیات نیست، مگر می شود شاگرد و مرید امام، خلاف تصریحات ایشان سخن بگوید؟ مشخص است منظور ایشان تهی کردن منابر و هیاتها از مباحث سیاسی به طور عام نیست بلکه روشن است در کلام ایشان حتما قیدی وجود دارد که در نقل قول یا بدان اشاره نشده است یا سیاق کلام آن را می رساند و یا اینکه از فرط وضوح ایشان آن را ذکر نکرده است.

ایشان چند روز قبل در همین رابطه اظهار داشته بودند: «طلبه با سواد و عالم می‌تواند به نظام و انقلاب اسلامی کمک کند، اما نباید وارد دسته‌بندی‌های سیاسی و جناحی شود؛ آگاهی، اطلاع و اظهارنظر لازم است، اما ورود حوزه به حزب و دسته‌بندی سیاسی درست نیست و باید مرجع و محل حل مشکلات احزاب باشد».

چنانچه مشاهده می شود ایشان به طلاب توصیه می کند که از انقلاب و نظام دفاع کنند؛ اما بلندگوی احزاب و گروه های سیاسی نشوند. این با آنکه طلاب نباید به طور مطلق بر منابر مباحث سیاسی مطرح کنند تفاوت فاحشی دارد.

اصولا یکی از عوامل مهم قیام اباعبدالله مبتنی بر سیاست بوده است و مگر می شود از کربلا گفت و سیاسی سخن نگفت؟ حتی اگر قرار باشد مسایل اخلاقی و احکام نیز گفته شود باز هم نمی توان آن را از سیاست خالی دانست.

مثلا اگر قرار باشد مسایل اخلاقی و اعتقادی و احکام بیان شود می‌توان از  عدالت سخن گفت که طبق نوشته های حضرت آیت الله در کتب اصولی و کلامی و اخلاقی شان، در راس مسایل دینی قرار دارد.

می‌توان در مورد عزت و ذلت سخن گفت چرا که شعار اباعبدالله در کربلا بوده است.

می‌توان شرح بعضی از خطبه ها یا نامه‌های نهج البلاغه را گفت که در آن ها از اشرافیت و تجمل و دوری از مردم و فرار از جهاد و تنبلی مسئولان و کارگزاران حکومت سخن گفته شده است و بعید است کسی منظورش این باشد که فعلا در منابر نهج البلاغه خوانده نشود و یا بخشی از آن سانسور شود..

یا می‌توان از نفاق و منافق که یکی از سوره های قرآن است صحبت کرد و آیات نفاق را برای مردم تفسیر نمود.

یا می‌توان در مورد نماز حرف زد و شرح داد مغضوب علیهم کیانند؟

یا در مورد کذب و وعده دروغ و عدم وفای عهد که موضوعاتی اخلاقی هستند منبر رفت!

یا در مورد احکام بیت المال و خیانت در امانت برای مردم گفت!

یا در اعتقادات در مورد فلسفه انبیا و اقامه قسط در جامعه بیاناتی داشت

یا در مورد فضیلت قناعت و صبر در هنگام سختی ها گفت و یسر بعد از عسر را برای کردم جا انداخت!

و مسایل و مباحثی از این دست.. که طلاب و منبری‌ها می‌توانند از آن در منابر خود استفاده نمایند!

در این میان البته گروه های سیاسی به خصوص کسانی که در مناصب هستند قصد دارند هرگونه روشنگری یا نقد خیرخواهانه علیه کاستی ها و کمبودها را شامل این فرمایش آیت الله کنند و تا سخنرانی مطالبات به حق مردم را فریاد زد متهم به سیاسی کاری اش کنند! این در حالی است که این جریان در جلسات خاص خود  که مشخصا در جماران یا حرم امام برگزار می شود کاملا سیاسی و جانبدارانه از یک گروه خاص سیاسی سخن می گویند و رقیب سیاسی خود را تخریب می کنند و جالب است برخی از این سخنرانان را نیز استاد اخلاق معرفی می کنند!/۹۱۸/ ی۷۰۲/س

مهدی عامری