قیاس ناقص سبب انحراف ذهن می‌شود
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، آیت الله سید محمد مهدی حسینی همدانی امام جمعه کرج در کلاس درس اخلاق که امروز در مدرسه علمیه دارالسلام برگزار شد، در ادامه بحث موانع علمی و عملی سیر و سلوک گفت: مانع اول در مسیر سلوکی انسان غفلت است که راه مبارزه با آن ذکر کثیر و دائمی است.
وی در ادامه افزود: مانع دوم در این مسیر وسوسه‌های علمی است که مربوط به اهل علم و علماست به این ترتیب که شیطان مانع کسب علم در انسان می‌شود و اگر انسان از این مانع عبور کرد سعی می‌کند توهّم او را بر تعقل و تخیل‌اش مسلط کند و اگر شخص بر این امر هم فائق آمد تلاش می‌کند تا او را دچار غرور و تکاثر علمی کند.
آیت الله حسینی همدانی ابراز داشت: خودتان را از دو خصلت مرگبار که انسان را به هلاکت می‌رساند نجات دهید؛ به چیزی که برای تو با عقل قطعی ثابت نشده معتقد نشو و برای دیگران نیز آن را به عنوان مطلب علمی نقل نکن؛ چیزی که مستند به عقل و یا وحی نباشد برای انسان گمراهی به دنبال خود خواهد داشت.
امام جمعه کرج ابراز داشت: طلبه‌ای که به دنبال کسب علم است باید همواره تا پایان راه مراقب باشد خود را از وسوسه‌های علمی که شیطان به وسیله آن سبب گمراهی انسان از مسیر سیر و سلوک می‌شود، حفظ کند؛ شیطان در هیچ مرحله‌‌ای از گمراهی انسان ناامید نمی‌شود و به کار خود ادامه می‌دهد به همین علت گاهی می‌بینیم برخی افراد در عین حال که از نظر مقام علمی در جایگاه بلندی هستند حرفی می‌زنند که هیچ مبنایی ندارد.
وی در ادامه بیان داشت: یکی از کارهای اشتباهی که ممکن است انسان دچار آن شود قیاس است و اولین کسی که این اشتباه را مرتکب شد شیطان بود؛ اگر برای قیاس و مقایسه شرایط آن رعایت شود اشکالی ندارد اما اگر شرایط لازم را نداشته باشد دقیقاً کاری می‌شود که شیطان انجام داد، قیاس ابلیس هم قیاس تام نبود و ناقص بود که نتیجه غلط داد زیرا او را دچار توهم کرد، سبب شد تا سابقه خود را از دست بدهد و ویژگی‌های خوبی که داشت همگی به باد برود.
آیت الله حسینی همدانی ابراز داشت: قیاس خیلی خطرناک است زیرا انسان را دچار خودرای شدن و تکبر می‌کند؛ ابوحنیفه از علمای اهل سنت، قیاسی بود و قیاس به اندازه‌ای در او رسوخ کرده بود که در هرکاری آن را دخالت می‌داد؛ قیاس ناقص رهزن است و سبب انحراف ذهن می‌شود زمانی رخ می‌دهد که شخص احاطه علمی بر جوانب یک موضوع نداشته باشد.
وی افزود: یکی از چیزهایی که سبب می‌شود انسان به دنبال سیر و سلوک اخلاقی و معنوی برود این است که دچار قیاس شود و همان‌طور که گفته شد این مسئله زمانی رخ می‌دهد که شخص به مطلب احاطه نداشته باشد؛ در واقع شیطان دلیل سجده به انسان که دمیده شدن روح الهی در او بود را ندید و دچار قیاس ناقص و گمراهی خود شد؛ شیطان در قیاس باطلش، خود را رجیم کرد.
استاد درس اخلاق اظهار داشت: قیاس‌های باطل، پایه و ارکان مقدار زیادی از انحرافات علمی و عملی در انسان است؛ باید با هوشمندی، ریاضت و پاکی مانع ورود شیطان شد؛ اگر دست و دل خود را به اهل بیت(ع) بسپاریم، از سخنان ایشان برای تزکیه و خودسازی بهره و پند بگیریم و موانع و سیر انسانیت را از ایشان فرابگیریم قطعاً در جایگاه مطلوب و سیر الی الله قرار خواهیم گرفت.
وی در پایان خاطرنشان کرد: انسان صالحی که نفس خود را تزکیه کرده، روح خود را تحت کنترل قرار داده و نفسانیات را از خود دور کرده باشد دو خصوصیت دارد؛ اول اینکه چنین شخصی عقل عارف داشته و صدق و کذب، حسن و قبح و حق و باطل را تشخیص می‌دهد و در مسیر حق عمل می‌کند و دوم اینکه نفس او نسبت به گناه، کذب و باطل بی رغبت است، چنین شخصی گناه را به منزله سمی می‌داند که او را هلاک می‌کند بنابراین از آن دوری می‌کند./۹۶۹/پ۲۰۲/ب۱