روزی که قم، "مقدس" شد

به گزارش سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی به مناسبت سال‌روز ورود حضرت فاطمه معصومه(س) به قم، یادداشتی از پژوهشكده باقرالعلوم(ع) ارائه کرده است که در ذیل تقدیم مخاطبان می‌شود.

حضرت فاطمه معصومه(سلام الله علیها) در سال ۱۷۳ هجري در شهر مدينه ديده به جهان گشود.[۱]

پس از آنكه مأمون عباسي در سال ۲۰۰ هجري امام رضا (عليه السّلام) را به خراسان دعوت كرد، حضرت معصومه(سلام الله علیها) به همراه عده از برادران و بستگان، پس از يك سال به انگيزه ديدار برادر وارد ايران شده در كتاب «حضرت معصومه فاطمه ثاني» آمده است: «پس از ولايت عهدي امام رضا (عليه السّلام) آن بني هاشم علي (عليه السّلام) كه مدت ها همواره تحت شكنجه و فشار حكام جور بودند با شنيدن اين خبر به عنوان ديدار حضرت رضا (عليه السّلام) از مدينه به خراسان رهسپار شدند. اين گروه در حدود ۴۰۰ نفر بودند در رأس آن ها حضرت معصومه(سلام الله علیها) بود.»[۲]

حسن بن محمد بن حسن قمي مي نويسد: «وقتي حضرت معصومه(سلام الله علیها) و همراهان به شهر ساوه رسيدند، مأموران حكومت عباسي با آن ها درگير شدند و عده اي از آن ها را به شهادت رساندند. حضرت معصومه در همانجا بيمار شدند.

از همراهيان سوال كرد از اينجا تا قم چقدر فاصله است؟ به ايشان عرض شد: ده فرسخ. حضرت فرمود: مرا از اينجا به قم منتقل كنيد! اشتهاردي مي نويسد:

پس از اينكه مأمورين حكومت عباسي در ساوه جلوي كاروان حضرت معصومه را گرفتند حدود ۲۳ نفر از آن ها كشته شدند گروهي اسير و گروهي نيز متواري گرديدند. نقل شده كه حضرت معصومه را عمال بني  عباس در ساوه مسموم كردند. آن حضرت در حال بيماري قم را اختيار كرد چون قم مركز شيعيان بود از اين رو رهسپار قم شد».[۳]

به اين نكته بايد توجه داشت كه «از همان قرن اول هجري تشيع در قم رواج يافته بود. و اين شهر از سوي امامان شيعه به عنوان پناهگاه شعيه محسوب مي شد و خيل عظيمي از پيروان اهل بيت (عليهم السّلام) را در خود جاي داده بود از جملۀ اين پيروانِ اهل بيت، خاندان اشعري بودند».[۴]

شيعيان قم پس از اطلاع از ورود حضرت معصومه(سلام الله علیها) به ساوه ايشان رسيدند و از آن حضرت درخواست كردند به شهر قم تشريف فرما شوند. علي اصغر مي نويسد:

قول درست اين است كه خبر ورود فاطمه معصومه به ساوه و (حركت او به سوي قم) به مردم قم رسيد. آل سعد اشعري اتفاق كردند كه به خدمت او برسند و از ايشان درخواست نمايند به قم بيايد. از ميان ايشان موسي بن خزرج[۵] بيرون آمد و به شرف ملازمت فاطمه رسيد. زمام ناقه او را گرفت و به جانب شهر كشيد و به سراي خود فرود آورد».[۶]

ورود حضرت معصومه به قم تقريباً در ۲۳ ربيع الاول سال ۲۰۱ هجري بوده است.[۷]  يوسف علي يوسفي مي نويسد: حضرت معصومه(س) روز يكشنبه ۲۳ ربيع الاول سال ۲۰۱ هجري قمري برابر با اول آبانماه ۱۹۵ هجري شمسي شهر قم را با قدوم مباركش منور ساخت».[۸]

خانه موسي بن خزرج كه محل فرود آمدن حضرت معصومه است در آن روز در منتهي اليه سمت جنوب غربي شهر قم بوده ... امروزه در محله «ميدان مير» محلي است به نام ستيه[۹] كه مسجد و مدرسه اي در اطراف آن بنا كرده اند و از قديم الايام سينه به سينه رسيده است كه اين مكان جاي فرود آمدن حضرت فاطمه معصومه است.[10]/۸۷۶/د۱۰۱/س

پی نوشت:

۱ـ  مسعودي، علي بن حسين؛ مروج الذهب، قم، منشورات دارالهجره، ج۳، ص ۳۳۶.

2ـ محمدي، اشتهاردي، محمد؛ حضرت معصومه فاطمه دوم، قم، علامه، ۱۳۷۵، ص ۱۱۸.

3ـ  محمدي اشتهاردي، محمد؛ پيشين، ص ۱۱۸.

4ـ قمي، حسن بن محمد بن حسن، پيشين، ص ۲۱۳

5ـ از اصحاب امام رضا (عليه السّلام): محمدي اشتهاردي، محمد؛ پيشين، ص ۱۱۹.

6ـ فقيهي، علي اصغر؛ تاريخ مذهبي قم، قم، حكمت، ۱۳۵۰، ص ۸۶-۸۵.

7ـ محمدي اشتهاردي، محمد؛ پيشين، ص ۱۱۹.

8ـ يوسفي، يوسف علي؛ شهيده غربت، قم، كوثر، ۱۳۸۶، چاپ اول، ص ۷۴ به نقل از نرم افزار نجوم اسلامي.

9ـ ستيه مخفف سيدتي است (فقيهي، علي اصغر، پيشين، ص ۸۷)

10ـ همان، ص ۸۷-۸۶.

منبع: پژوهشكده باقرالعلوم علیه السلام