اهمیت گزارش‌های تاریخی در تشخیص احادیث جعلی

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت الاسلام عادل محسنی مدیر مدرسه علمیه امام خمینی(ره) در کلاس آسیب‌شناسی حدیث و رجال که امروز در مدرسه علمیه امام خمینی(ره) برگزار شد، گفت: یکی از مهمترین آسیب‌های متنی حدیث که آن را از حجّیت و اعتبار ساقط می‌کند، وضع یا جعل حدیث است.

وی افزود: حدیث مجعول یا موضوع هیچ ارزش و اعتبار فقهی و معرفتی نخواهد داشت زیرا کلام معصوم نیست اما ممکن است ارزش ادبی داشته باشد به علت اینکه جاعل قطعاً در همان فضای ادبیات کلام رسول(ص) و معصوم(ع) حدیث را جعل کرده است.

مدیر مدرسه علمیه امام خمینی(ره) اظهار داشت: جاعل معمولاً به دنبال این است که در لابه لای صحبت‌های رسول(ص) و ائمه(ع) کلماتی را جای دهد که دیگران آن را ارزشمند بدانند؛ چنین احادیثی نباید از حیث ادبی قواعد اولیه صرف و نحو در آنها اشتباه باشد در غیر این صورت از همان ابتدا حدیث کنار گذاشته می‌شود.

وی در ادامه بیان داشت: مسئله دیگر در حوزه آسیب‌شناسی حدیث راه‌ها و ملاک‌های شناخت احادیث مجعول و موضوع است که اولین راه، اِقرار و اعتراف واضع و جاعل است.

حجت الاسلام محسنی ابراز داشت: یکی دیگر از مسائل در آسیب شناسی حدیث مخالفت با اجماع مسلمین است یعنی وقتی تمام مسلمانان اعم از شیعه و سنی بر خلاف آن حدیث اعتقاد دارند و حکم می‌کنند متن آن حدیث را نمی‌توان قبول کرد و به احتمال قوی حدیث جعلی است.

مدیر مدرسه علمیه امام خمینی(ره) در ادامه بیان داشت: گزارش‌های تاریخی در تشخیص احادیث جعلی که به رسول خدا(ص) و جریانات صدر اسلام نسبت داده‌اند بسیار مهم است.

وی در پایان خاطرنشان کرد: بعضی روایات و احادیث به دلیل اینکه خلاف اطلاعات علوم روز است مُهر مجعول به آنها می‌خورد؛ به طور مثال در حدیثی جعلی گفته شده بود بول نوزاد پسر، پاک و بول نوزاد دختر، نجس است زیرا شیرِ مادرِ پسر از کتف او و شیر مادرِ دختر از مثانه او تولید می‌شود؛ این در حالی است که امروز تحقیقات نشان می‌دهد شیر مادر (جدا از پسر یا دختر بودن نوزاد) از خون او تولید می‌شود به همین علت قطعاً چنین حدیثی جعلی و غیرقابل قبول است./۹۶۹/پ202/ب1