بدگمانی سبب انتشار شایعه در جامعه می شود

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد، حجت الاسلام والمسلمین حمید درایتی، استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه خراسان امروز در جلسه تفسیر سوره حجرات در جمع شاگردان خود گفت: خداوند متعال در سوره حجرات نخستین دستوری که به ما داده است این بود که از بدبینی نسبت به مسلمان دیگر پرهیز کنیم، گمان بد و سوء نداشته باشیم زیرا این فعل حرام است مگر فرد دلایل کافی برای گناه و خیانت او داشته باشد، در غیر این صورت که بنده بر حسب حدس و گمان به کسی بدبین باشم، نهی شده است.

استاد عالی حوزه علمیه با اشاره به بدبینی در دستورات دینی بیان داشت: به میزانی دایره گناهان گمان بد، بسیار است که خداوند متعال به ما دستور داده است از بسیاری گمان های بد پرهیز کنید تا از گمان هایی که گناه هستند، دور بمانید، گاهی از اوقات بدبینی ما از افراد به دلیل شنیدن اخباری است که منبع آن مشخص نیست. ما هیچ حقی نداریم که با شنیدن حرف و سخنی در مورد فرد مومنی به وی بدگمان شویم و آن را انتشار دهیم‌‌‌.

وی افزود: نتیجه این نقل قول های بدون منبع سبب گسترش شایعه در جامعه می شود که به هیچ عنوان جایگاهی در فرهنگ جامعه اسلامی ندارد.

وی در ادامه با اشاره به کلام خدا در قرآن که دستور می دهد بدون منبع سخنی را نقل نکنید تا با آبروی مومنی بازی نشود، گفت: گاهی سخنی می شنویم و می خواهیم جانب احتیاط را رعایت کنیم، می گوییم من چنین سخنی را شنیدم اما راست و دروغ آن را نمی دانم، تو حق نداری این را نقل کنی و به دیگران بگویی، حتی گاهی شما سخن را مستقیم از فرد می شنوید و تفسیر شما از گفته او باعث بدگمانی به وی می شود، در حالیکه شاید مراد و مقصود فرد از سخنی که گفته برداشت و تفسیر شما نبوده است.

عوامل و ریشه های بدگمانی و بدبینی

حجت الاسلام والمسلمین درایتی بیان داشت: بنابراین مرحله اول چیزی شنیدیم و منبع آن مشخص نیست، مرحله دوم جایی است که ما رفتار و سخن چندپهلو شنیدیم و تفسیر کردیم که این نیز دلیل مطمئنی برای نقل آن و نتیجه گیری نمی‌شود و مرحله سوم زمانی می‌باشد که به شما توهین شده است، فردی به حضرت موسی بن جعفر مراجعه کرد و گفت «شنیدم کسی پشت سر من حرف بدی زده وقتی با او روبرو شدم گفتم، شما چرا پشت سر من چنان حرف زدید، گفت «نه من چنین حرفی نزدم»، حضرت فرمودند «بگو چشمم خطا کرد، گوشم خطا کرد، مومن راست گفت».

وی با اشاره به اینکه مکرر در زندگی ما اتفاق می افتد یک نفر کلامی می گوید و ما چیز دیگری می شنویم، تاکید کرد: از جمله ریشه های بدبینی می توان به آدم های بد و آلوده اشاره کرد، شما با هر آدمی که دچار آلودگی است صحبت کنید او تمام دنیا را به همان صفت خود آلوده می‌بیند بالعکس آن نیز صدق دارد به این معنا که انسان های پاک تمام دنیا را پاک می بینند، این آدمها بیشترین ضربه را از زودباوری خود می خورند.

استاد حوزه علمیه افزود: نکته دوم از ریشه های بدبینی مجالست و معاشرت با افراد بد است که گمان فرد را نسبت به سایر افراد بدبین می‌کند، اگر ما با بدان زیاد نشست و برخاست کنیم دیگر به خوب ها هم شک می کنیم. عامل سوم و موثر در بدبینی حسادت است که فرد را دچار بدبینی می‌کند، انسان های حسود عموما بدبین هستند، انسان های مغرور نیز چنین هستند، خصومت نیز از دیگر عوامل بدبینی بین افراد است، این نزاع و دشمنی باعث تقویت حس بدبینی در فرد می شود./933/پ202/ب1