چهارمردان؛ پاتوق انقلابیون

به گزارش خبرگزاري رسا، نام شهر قم از گذشته تاکنون با انقلاب اسلامی گره خورده و عجین شده است؛ شهری که هسته نخست شکل‌گیری انقلاب و خاستگاه انقلاب اسلامی بود به دلیل شرایط خاص و ویژه‌ای که این شهر داشت و با توجه به وجود روحانیون و مراجع تقلید و هم‌چنین روحیه انقلابی قمی‌ها، رژیم طاغوت حساسیت خاصی به مردم این شهر داشت.

هنوز با گذشت ۴۱ سال بوی انقلاب در محله‌های مختلف قم به ویژه محله تاریخی به نام «چهارمردان» بیشتر حس می‌شود و با قدم در کوچه‌های این محله خاطرات آن روزها را حس خواهیم کرد.

ایام الله مبارک دهه فجر بهانه‌ای شد که به این محله زیبا، تاریخی و انقلابی رفته تا از نزدیک با نسل انقلابی این منطقه که برای شکل‌گیری انقلاب اسلامی مبارزه کردند گفت‌وگو کرده و پای خاطرات شیرین آن‌ها از روزهای انقلاب بنشینیم؛ محله‌ای که نه تنها در کارنامه خود جهاد و شهادت و انقلاب دیده می‌شود بلکه باید گفت چهارمردان محله‌ای است تاریخی که با گذشت سالیان متمادی هنوز اصالت و فرهنگ خود را حفظ کرده است.

باید اضافه کرد محله چهارمردان قم به دلیل ارادت به انقلاب و حضرت امام (ره)، مقام معظم رهبری در ابتدای انقلاب نامی را برای اهالی این خیابان می‌گذارند آن هم «حزب الله چهارمردان جماران» از همه مهم‌تر این محله افتخار دارد که گروهی از جوانان آن محافظین حضرت امام بوده و نخستین رأی معمار انقلاب در این محله تاریخی در مسجد معروف چهارمردان به صندوق انداخته شد.

محله تاریخی چهارمردان یا همان «انقلاب» کنونی در دل خود انقلابیونی را تربیت کرده که با گذشت ۴۱ سال هنوز آثار مبارزات را در جای جای این محله را می‌توان حس کرد؛ در ابتدای خیابان انقلاب و یا همان چهارمردان مسجد بزرگی به همین نام وجود دارد.

این مسجد نقش اساسی در ساماندهی مبارزات انقلابی دارد؛ یکی از قدیمی‌های این محله یکی از مبارزین انقلابی را به نام «ابوالفضل مرگ بر شاه» را معرفی می‌کند زیرا این فرد این شعار را مهم‌ترین شعار خود می‌داند.

ترس رژیم از مبارزان قمی

نامش ابوالفضل است و در زمان انقلاب ۲۰ سال سن داشت، در اوج نوجوانی به حضرت امام خمینی (ره) علاقه بسیاری داشته است.

وی در گفت‌وگو با خبرنگار ما می‌گوید: به قدری شعار «مرگ بر شاه» در زندگی ما عجین بود که در کنار هر جمله‌ای این شعار را می‌گفتم و بعدها از سوی هم محله‌ای‌هایم به نام «ابوالفضل مرگ بر شاه» معروف شدم؛ مبارزات انقلابی از دل همین خیابان در قم شکل گرفت شاید هم طعم پیروزی انقلاب بهمن‌ماه ۵۷ را قمی‌ها زودتر چشیدند چون در شهر قم زودتر از تهران انقلاب جشن پیروزی را گرفت.

به قدری شعار «مرگ بر شاه» در زندگی ما عجین بود که در کنار هر جمله‌ای این شعار را می‌گفتم

«ابوالفضل عباسی» که اکنون ۶۵ سال از عمر انقلابی خود را پشت سر گذاشته درباره شرایط آن روزها بیان می‌کند: بیشتر مبارزات انقلابی و راهپیمایی‌هایی که ضد رژیم شاه بود در همین خیابان برگزار می‌شد و دسته دسته مردم به این خیابان آمده و به مبارزات خود علیه رژیم می‌پرداختند؛ زن و مرد، پیرو جوان همه و همه هدف ما تنها انقلاب علیه طاغوت زمان بود.

این مبارز انقلابی می‌فزاید: شاه با مشاورین خود و سران آمریکایی مشورت می‌کرد و به این نتیجه رسید که در ابتدا باید شورش قمی‌ها را سرکوب و ساکت کند همیشه از قم ترس داشت لذا خشن‌ترین نیروی ساواکی را به شهر قم اعزام کرد.

تشکیل گروهی به نام «حزب اللهی‌های چهارمردان»

نرسیده به کوچه معروف و تاریخی سیدان مغازه‌ای است که صاحب آن یکی از انقلابی‌های این محله است باب گفت‌وگو را با او باز می‌کنم که می‌گوید: چهارمردان کانون و هسته اصلی انقلاب اسلامی بود لذا باعث ترس و وحشت شاه از قم به همین دلیل بود و وقتی مبارزان قمی در این خیابان اقدام به راهپیمایی و شعار و اعلامیه پخش کردن می‌کردند وقتی با ساواکی‌ها روبرو می‌شدند خانه‌ها در این محله باز بود و در آن پناه می‌برند.

امام خمینی (ره) بعد از پیروزی انقلاب نخستین رأی خود را در این محله به صندوق انداختند

وی که در محله به نام «حاج حسین» شهرت دارد در ادامه بیان می‌کند: حلقه محافظین حضرت امام (ره) از بچه‌های همین خیابان و محله بود و از آنجا که این خیابان کانون مبارزات در شهر قم بود به همین دلیل بچه‌های انقلابی چهارمردان را به نام «حزب الله چهارمردان جماران» نامیدند و این محله افتخار دارد که حضرت امام خمینی (ره) بعد از پیروزی انقلاب نخستین رأی خود را در این محله به صندوق انداختند.

مبارزات محله‌ای که تیتر یک اخبار جهان شد

مبارزات انقلابی شهر قم به ویژه محله چهارمردان آن به قدری سر زبان‌ها افتاد که به تیتر یک روزنامه مهم فیگارو و هم‌چنین جزو خبرهای دست یک شبکه خبری بی بی سی بود از این رو مشاوران آمریکایی رژیم شاه به این نتیجه رسیده بودند که اگر انقلابی‌های شهر قم را ساکت کنند بر انقلاب اسلامی مسلط خواهند شد.

عباسی موحدی از اهالی چهار مردان است که ۶۰ سال ساکن این محله است؛ وی می‌گوید: این محله مرکزیت مبارزات انقلاب شهر قم بود، در این مبارزات نباید از مبارزات دختران و مادران در روزهای انقلاب غافل بود؛ آن‌ها نقش اساسی در این زمینه داشتند و خانه‌ها را برای فرار مبارزان مهیا می‌کردند.

به گفته وی، به خاطر دارم امام خمینی (ره) را که دستگیر کردند زنان قم همه با هم و همگام با مردان در حرم حضرت معصومه (س) تحصن کردند و شعار «یا مرگ یا خمینی» سر می‌دادند و خواهان آزادی حاج آقا روح الله بود؛ هم‌چنین خاطره دیگری که دارم روز آمدن حضرت امام به قم بود به چهارراه غفاری رفته و خودم را جلوی جمعیت انداخته و جلوی ماشین امام را گرفتم و این لحظه را هرگز از یاد نمی‌برم.

این مبارز انقلابی که آن روزها ۱۸ سال سن داشت می‌افزاید: نسل جدید بعضاً با یک ناآرامی و مشکلات خود را می‌بازند البته باید به جرئت گفت نسل جدید مانند نسل گذشته انقلابی است ولی از مشکلات هراسان هستند، امدادهای غیبی را ندیده‌اند، خاطرات صحرای طبس و شکنجه مبارزان انقلابی را ندیده‌اند؛ آن‌ها هم باید صبور باشند.

وی اظهار می‌کند: هنوز صدای شلیک گلوله گاردی‌ها که به کوچک و بزرگ رحم نداشتند و صدای استوار مردان و زنان انقلابی در این خیابان را حس می‌کنم؛ این انقلاب آسان به دست نیامده و باید مشکلات را تحمل کرد، مسئولان هم باید خود را مدیون ملت بدانند و فاصله خود را با ملت کم کنند.

محله چهارمردان و یا همان خیابان انقلاب را پشت سر می‌گذارم و به خاطرات این نسل انقلابی فکر می‌کنم، در ذهن به این نتیجه می‌رسم که روزنامه اروپایی فیگارو چه تیتر خوبی را برای این محله انتخاب کرده بود «چهارمردان قلب تپنده انقلاب» بله واقعاً چهارمردان هنوز بعد از ۴۱ سال قلب و کانون پر راز و رمز انقلاب و بعد از انقلاب است چه خوب بود مسئولان این خیابان را مسیر فرهنگی و تاریخی برای گردشگران معرفی می‌کردند./1360/