مروری بر آثار استاد سیدهادی خسروشاهی؛ از نهضت اسلامی تا نهضت آزادی

به گزارش خبرگزاري رسا، مرحوم حجت الاسلام و المسلمین سیدهادی خسروشاهی از محققان و پژوهشگران خستگی‌ناپذیر حوزه تاریخ و معارف اسلامی به شمار می‌‌آمد. استاد خسروشاهی در طول دوران حیات بخشی از آثار قلمی خود را توسط  مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر ساخته است.

در ادامه به مناسبت درگذشت آن استاد فقید، آثار و کتب مرحوم خسروشاهی در مرکز اسناد انقلاب اسلامی برای استفاده علاقه‌مندان تاریخ معرفی می‌شود.

۱. اسناد نهضت اسلامی ایران

مرحوم سیدهادی خسروشاهی در «اسناد نهضت اسلامی ایران» در اقدامی قابل تحسین به گردآوری اسناد تاریخ نهضت اسلامی پرداخته است. آنچه در مجلدات اول تا پنجم اسناد نهضت اسلامی از مجموعه اسناد گردآوری شده وی منتشر می‌شود، شامل اعلامیه‌ها و بیانیه‌هایی است که به امضای طلاب و فضلای حوزه علمیه قم در طول تاریخ نهضت اسلامی منتشر شده است.  

این اسناد که به ترتیب تاریخی تدوین شده است در حقیقت گاه‌شمار تاریخ نهضت اسلامی به روایت اعلامیه‌ها و بیانیه‌ها به حساب می‌آید. مجموعه آثار «اسناد نهضت اسلامی ایران» شامل پنج جلد است که جلد اول آن به مجموعه نشریات «بعثت»، جلد دوم نشریه «انتقام»، جلد سوم و چهارم و پنجم به موضوع اعلامیه‌های صادر شده با امضای فضلا و طلاب حوزه علمیه قم پرداخته است.

۲. خاطرات زندگی صبحی و تاریخ بابی‌گری و بهایی‌گری

 این کتاب به بررسی خاطرات و اسناد زندگی صبحی نویسنده بهائی ایران پرداخته است. صبحی مدت‌ها از مبلغان برجسته بهایی و علاوه بر آن محرم اسرار عبدالبهاء عباس افندی بود.

در این کتاب به ابعاد نقش مخرب و خائنانه فرقه ضاله بهائیت، نقشی که این فرقه‌ سیاسی در ابعاد مختلف سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و ... در تاریخ معاصر ایران ایفا کرده، پرداخته شده است. نقش آن‌ها در کشف حجاب، ترویج فحشا و منکرات، غارت میراث فرهنگی و باستانی ایران، قاچاق کتب خطی قدیمی، انتقال ثروت هنگفت از ایران به خارج و تصرف زمین‌های حاصل‌خیز در نواحی مختلف، بخشی از فعالیت‌های خائنانه ایشان است.

برای پی بردن به چهره‌ واقعی این فرقه‌ سیاسی ضاله، بهترین منابع، نوشته‌های خود بهاییانی است که از ماهیت آن آگاه شده و مسلمان شده و خاطرات خود را به‌رشته‌ تحریر درآورده‌اند؛ خاطرات مبلغان برجسته بهاییت همچون صبحی، آواره و دیگران از آن جمله هستند. «خاطرات زندگی صبحی و تاریخ بابیگری و بهایی‌گری» به کوشش سیدهادی خسروشاهی توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر شده است.

۳. شهید نامدار عاشورا ثقة‌الاسلام تبریزی

این اثر به قلم استاد خسروشاهی با موضوع مبارزات بی‌امان ثقة‌الاسلام تبریزی در ایجاد وحدت بین روحانیت و نیروهای هوادار نهضت عدالتخواهی مشروطیت توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر شده است. نویسنده در فصل اول به معرفی شهید ثقة‌الاسلام تبریزی و آثار قلمی و افکار و عقاید او بر اساس رساله لالان پرداخته است. در فصل دوم نقش آذربایجان در مشروطیت و جایگاه ثقة‌الاسلام در آن بررسی شده است.

 فصل سوم دوره بحرانی تبریز بعد از جلوس محمدعلی شاه بر اریکه سلطنت و مخالفت‌های او با مجلس مورد بررسی قرار گرفته است. فصل بعدی به اشغال آذربایجان توسط روس‌ها و جنایات آن‌ها اختصاص یافته است و فصل پنجم تلاش‌های ثقة‌الاسلام تبریزی در دفاع از شرافت و هویت ایرانی تبیین گشته و در فصل ششم با عنوان عاشورا در عاشورا، جریان شهادت و بازتاب آن در روز عاشورای ۱۳۳۰ هجری قمری بررسی می‌شود. ۶ پیوست نیز در پایان کتاب برای استفاده محققان و پژوهشگران افزوده شده است.

۴. امام خمینی و جمال عبدالناصر

 در پی گسترش موج بیداری اسلامی در منطقه غرب آسیا و شمال آفریقا و به ویژه مصر و همچنین در راستای تحلیل نوع تعامل نهضت امام‌خمینی با دولت‌های منطقه، نویسنده به تدوین این اثر اقدام کرده است. مجموعه پیش‌رو با بررسی ادعاهای مربوط به روابط عبدالناصر با انقلاب اسلامی ایران پرده از این تناقض‌گویی‌ها و دروغ‌پراکنی‌ها بر می‌دارد و با انتقاد از شیوه تاریخ‌نگاری نویسندگان ناصریست و با اتکاء به گفته‌های شخصیت‌های ایرانی و مصری، نحوه و میزان تعامل عبدالناصر و مصر را با انقلاب اسلامی مشخص می‌کند. کتاب «امام خمینی و جمال عبدالناصر» به قلم استاد سیدهادی خسروشاهی توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی چاپ و منتشر شده است.

۴​. یادواره شهید نواب صفوی

این اثر مجموعه مقالات حجت‌الاسلام سیدهادی خسروشاهی درباره مسائل ناگفته یا کمترگفته ‌شده‌ فداییان اسلام و نواب‌ صفوی است. با توجه به علاقه، فعالیت‌های فرهنگی و مسئولیت‌های آقای خسروشاهی، نکات و مطالبی از نقش و تاثیر فدائیان در جهان اسلام به ویژه کشورهای عربی در این مجموعه وجود دارد که برای پژوهشگران و محققان تاریخ فداییان اسلام قابل توجه است.

۵. نهضت آزادیستان و شهید شیخ محمد خیابانی

سیدهادی خسروشاهی در این اثر به تبیین تاریخچه‌ مبارزات اسلامی شیخ محمد خیابانی پرداخته است. در کتاب حاضر به حرکت‌های اصلاحگرایانه‌ تاریخ معاصر ایران همچون رهبری و هدایت علما و مراجع دینی پرداخته شده است که در میان علمای آذربایجان، شهید شیخ محمد خیابانی سرگذشت و تاریخ قابل توجهی دارد.

اثر حاضر در هفت فصل و چند پیوست تنظیم شده است. در فصل اول از ولادت تا نمایندگی شیخ محمد خیابانی در مجلس مورد بررسی قرار گرفته است. در فصل دوم فعالیت‌های شیخ بعد از تعطیلی مجلس شورای ملی، به ویژه دوره جنگ جهانی اول و مخالفت با عثمانی‌ها و بلشویک‌ها را در بر‌ می‌گیرد. فصل سوم به قیام آزادی‌خواهانه شیخ محمد خیابانی و فصل چهارم به شهادت و بازتاب شهادت وی می‌پردازد. همچنین در فصل پنجم علل شکست نهضت آزادیستان بررسی شده است. در فصل ششم و هفتم افکار و اندیشه‌های شیخ خیابانی و کارنامه فرهنگی و اجتماعی نهضت مورد بررسی قرار گرفته است. در فصل پایانی نیز گزیده‌ای از نطق‌ها و سخنرانی‌های نامبرده نقل و درج شده است.

علاقمندان می‌توانند برای تهیه این کتاب، ضمن مراجعه به صفحه منشورات پایگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی، با شماره تلفن ۲۲۲۱۱۱۷۴ تماس بگیرند و یا به فروشگاه این مرکز واقع در خیابان انقلاب، خیابان ۱۲ فروردین، بعد از خیابان شهدای ژاندارمری، نبش مجتمع ناشران مراجعه کنند./1360/