صفر تا صد مسیر ساخت «سیمرغ صنعت فضایی ایران» + تصاویر
در این گزارش به مرور برخی برنامه‌ها، توانمندی‌ها و عملکرد حوزه فضایی کشور می‌پردازیم.
به گزارش خبرگزاري رسا، 20 بهمن ماه سال ۹۸ قرار بود تا جدیدترین ماهواره ایرانی با نام ظفر به‌وسیله ماهواره‌بر سیمرغ به مدار ۵۰۰ کیلومتری تزریق شود؛ برنامه‌ای که البته در فاز نهایی یعنی تزریق ماهواره با موفقیت روبه‌رو نبود.
جمهوری اسلامی ایران قریب به ۲ دهه است که برنامه فضایی خود را با جدیت دنبال می‌کند؛ مسیری که البته در برخی مقاطع به‌دلیل عملکرد برخی دولت‌ها با فراز و فرود‌هایی نیز همراه بوده است.
در این میان متخصصان و دانشمندان ایرانی نه‌تن‌ها از شکست‌های گذشته دلسرد نشدند، بلکه بر تلاش خود در جهت ساختن پلی برای پیروزی در آینده افزوده‌اند.
خبرگزاری ما قصد دارد در ۳ گزارش مجزا به مرور برخی برنامه‌ها، توانمندی‌ها و عملکرد حوزه فضایی کشور بپردازد.
اولین گزارش به موضوع «ماهواره‌بر سیمرغ» اختصاص دارد.
ماهواره‌بر سیمرغ در پایگاه پرتاب فضایی امام خمینی(ره)
تا پیش از توسعه «ماهواره‌بر سیمرغ»، تمام بار پرتاب ماهواره‌های ایرانی به‌عهده «ماهواره‌بر سفیر‌ــ۱» بود. در سال ۱۳۹۳ که آخرین مأموریت موفق ماهواره‌بر سفیر‌ــ۱ صورت گرفت، «ماهواره فجر» مسافر سفیر‌ــ۱ بود.
با توجه به رده وزنی محموله قابل حمل توسط این ماهواره‌بر که نهایتاً در حدود ۵۰ کیلوگرم به مدار بیضوی ۲۵۰ در ۳۷۵ کیلومتر بود، نیاز به ماهواره‌بر قدرتمندتری برای حمل ماهواره‌های سنگین‌تر رده ۸۰ تا ۱۰۰ کیلوگرم مانند طلوع، آت‌ست (پیام) و ظفر وجود داشت. این ماهواره‌بر به‌نام سیمرغ در همان دهه ۱۳۸۰ در مسیر طراحی قرار گرفت و موتور مرحله اول و ماکت مقیاس واقعی (ماک‌آپ) خود ماهواره‌بر در ۱۴ بهمن ۱۳۸۸ رونمایی شد.
ماهواره‌بر سفیر‌ــ۱ در نمونه پایه خود، دارای طول ۲۲ متر، قطر ۱.۲۵ متر، وزن ۲۶.۵ تن، نیروی رانش (تراست) مرحله اول ۳۲ تن‌ــ‌نیرو و مرحله دوم ۳.۴ تن‌ــ‌نیرو، زمان کارکرد مرحله اول حدود ۱۵۰ ثانیه، مرحله دوم ۳۱۵ ثانیه، جرم محموله ۲۷ کیلوگرم، ارتفاع حضیض ۲۵۰ و ارتفاع اوج ۳۷۵ کیلومتر و شیب مداری ۵۵ درجه بود.
در نمونه سفیر‌ــ ــ۱ــ‌آ ــ که «ماهواره امید» را به فضا پرتاب کرد ــ زمان کار پیشران مرحله اول ۱۴۹.۵ و مرحله دوم ۳۱۲.۵ ثانیه اعلام شد.
ماهواره‌بر سفیر امید که به‌عنوان نوع پایه ماهواره‌بر‌های کشور وارد خدمت شد، ماهواره ۲۷ کیلوگرمی امید را با سرعت حدود ۸۱۱۰ متر بر ثانیه در مدار قرار داد. نمونه بعدی از این ماهواره‌بر سفیر‌ــ۱ ــ‌بی نام داشت که توان حمل محموله ۵۰ کیلوگرمی را به دست آورده بود و ماهواره‌های نوید و فجر را در مدار قرار داد.
ماهواره‌بر سفیر‌ــ۱ در موضع پرتاب خود در سمنان
در ماهواره‌بر دومرحله‌ای سفیر‌ــ۲ یا سیمرغ، موتور مرحله اول از کلاستر یا خوشه‌ای‌سازی چهار موتور مرحله اول سفیر‌ــ۱ ایجاد شد، به این ترتیب حدود ۱۲۸ تن نیرو از بخش اصلی موتور و حدود ۱۵ تن نیرو از مجموع چهار محفظه کنترلی حاصل می‌شود. در مرحله دوم نیز چهار موتور مشابه دو موتور مرحله دوم سفیر‌ــ۱ مورد استفاده قرار گرفت.
در هر مرحله این موتور‌ها باید با اختلاف زمانی کمتر از یک‌هزارم ثانیه شروع به کار کنند در غیر این‌صورت عدم تعادل نیرویی ایجادشونده سبب بروز مشکل در عملکرد ماهواره‌بر می‌شود. این دقت زمانی در موتور‌های ماهواره‌بر سیمرغ حاصل شده است.
موتور مرحله اول ماهواره‌بر سیمرغ
ماهواره‌بر سیمرغ دارای طول کلی ۲۵.۹۷ متر است که ۱۷.۸۱ متر مربوط به مرحله اول و ۸.۱۵ متر نیز متعلق به مرحله دوم آن است. قطر مرحله اول این ماهواره‌بر برابر ۲.۴ متر و قطر مرحله دوم برابر ۱.۵ متر است. همچنین در زمان رونمایی، رانش مرحله اول ۱۴۴ و مرحله دوم نیز ۷.۲ تن‌ــ‌نیرو اعلام شد.
نگاهی به این اعداد نشان می‌دهد که یک تفاوت مهم سیمرغ و سفیر‌ــ۱ از نظر ظاهری علاوه بر طول بدنه، تفاوت در قطر مراحل اول و دوم آنها است. قطر مرحله اول سیمرغ ۹۲ درصد و قطر مرحله دوم آن نیز ۲۰ درصد بیشتر از ماهواره‌بر سفیر‌ــ۱ است.
با وجود وزن تقریباً ۳.۳۴ برابری سیمرغ نسبت به سفیر‌ــ۱، اما طول آن تنها ۱۸ درصد بیشتر از نسل اول ماهواره‌بر‌های ایرانی است، این امر یعنی پیشگیری از افزایش بیش از حد طول ماهواره‌بر به‌لطف حرکت متخصصان ایرانی از ماهواره‌بری با قطر ۱.۲۵ به قطر ۲.۴ متر در سیمرغ حاصل شده است. در تصویر زیر تفاوت ابعاد دو ماهواره‌بر سفیر و سیمرغ مشاهده می‌شود.
مقایسه ابعاد سفیر‌ــ۱ و سفیر‌ــ۲ (سیمرغ)
این ماهواره‌بر در واقع گام نخست ایران برای انتقال ماهواره‌ها به مدار برگشت‌ناپذیر بیش از ۱۰۰۰ کیلومتری از سطح زمین است که علاوه بر تأمین عمر‌های بسیار بالاتر برای آنها، زمان پوشش‌دهی ماهواره‌ها بر کشور را نیز به‌نحو چشمگیری میافزاید.
ماهواره‌بر سیمرغ که پیچیدگی‌های فنی بسیاری نسبت به سفیر‌ــ۱ داشت پس از یک دوره نسبتاً طولانی سکوت خبری در مورد آماده پرتاب بودن آن، پرتاب آزمایشی موفقی در بهار سال ۹۵ داشت که به‌دلایل نامعلومی رسانه‌ای نشد.
چند ماه قبل از آن، رئیس مرکز ملی فضایی در مصاحبه‌ای به حدود زمانی برنامه‌ریزی‌شده برای این پرتاب اشاره کرده بود. اخیراً گفته می‌شود که هدف از آن پرتاب، صرفاً آزمایش واقعی و عملیاتی پایگاه پرتاب با تمام اجزای مربوطه در یک پرتاب فضایی بود.
سیمرغ ماهواره‌بری ۸۰ تنی است که طبق اعلام رسمی محموله ۲۵۰ کیلوگرم را در مدار ۵۰۰ کیلومتری تزریق می‌کند. البته در برخی منابع خارجی توان حمل محموله ۳۵۰ کیلوگرم برای سیمرغ درج شده است. این ماهواره‌بر بزرگ به‌خلاف سفیر‌ــ۱ که به‌صورت افقی مونتاژ می‌شود، روی یک برج متحرک خدمات به‌صورت عمودی مونتاژ شده است و از یک سکوی پرتاب پیشرفته و متفاومت با سفیر‌ــ۱ از نوع ثابت پرتاب می‌شود.
مدت زمان اجرای عملیات پرواز سیمرغ تا مدار ۵۰۰ الی ۵۳۰ کیلومتری ۴۸۰ تا ۴۹۵ ثانیه اعلام شده است. موتور سوخت مایع مرحله اول در ارتفاع بین ۸۰ تا ۹۰ کیلومتری و پس از رساندن ماهواره‌بر به سرعت ۲۳۰۰ متر بر ثانیه، از مجموعه جدا می‌شود، سپس در شرایط خلأ در ارتفاع مذکور، موتور سوخت مایع مرحله دوم شروع به کار می‌کند و همزمان پوشش ماهواره نیز جدا می‌شود و پس از رسیدن به سرعت حدود ۷۴۰۰ متر بر ثانیه در ارتفاع بیش از ۵۰۰ کیلومتری، ماهواره در مدار تزریق می‌شود.
ماهواره‌بر سیمرغ، امید برنامه فضایی ایران برای تزریق ماهواره‌های کاربردی در مدار است. ماهواره‌هایی که به‌جای طول عمر چند ماه، بتوانند چند سال مورد بهره‌برداری عملیاتی قرار بگیرند.
ماهواره‌بر سیمرغ یک دستاورد فنی بزرگ برای صنعت فضایی کشور به‌شمار می‌رود. این ماهواره‌بر حتی توانمندی کافی برای تزریق همزمان چند ماهواره سبک به مدار را نیز دارد، مطلبی که توسط سخنگوی گروه فضایی وزارت دفاع به آن تصریح و اعلام شد که طی یک تا ۲ سال آینده، پرتاب همزمان یک ماهواره اصلی و دو ماهواره مکعبی با سیمرغ آزمایش خواهد شد.
تصویری از ماهواره‌بر سیمرغ در حالی که برج خدمات از آن جدا نشده است
طراحی این ماهواره‌بر در بخش‌های سازه و بدنه که قطر‌های بیشتری نسبت به ماهواره‌بر سفیر‌ــ ۱ دارند در هر دو مرحله اول و دوم کاملاً جدید است و مشابه هیچ یک از موشک‌های نظامی کشور نیست، در نتیجه کلیه فرایند‌های طراحی، شبیه‌سازی و آزمایش روی تمام اجزای این ماهواره‌بر به انجام رسیده است.
بیش از ۱۰ نهاد دانشگاهی، بیش از ۱۰۰ پیمانکار، بیش از ۴۰۰ متخصص و در ۱۵ تیم کاری روی این ماهواره‌بر کار کرده‌اند. بیش از ۵۰ پروژه اکتساب فناوری و بیش از ۱۰ پروژه زیرسامانه‌ای برای توسعه سیمرغ به انجام رسیده است.
زیرسامانه‌های اصلی این ماهواره‌بر شامل موارد زیر است:
سازه و بدنه که شامل مخازن سوخت و اکسیدکننده و لوله‌های انتقال آنها نیز است
موتور مرحله اول
موتور کنترلی
موتور مرحله دوم
کابلاژ هدایت و کنترل
بلوک‌های الکترومکانیکی هدایت و کنترل
بلوک‌های الکترونیکی هدایت و کنترل.
موتور اصلی سیمرغ دارای ۶۱۸۱ قطعه در ۹۴۵ نوع و متشکل از ۴۶ جنس (آلیاژ‌های مختلف انواع فلزات)، موتور کنترلی با ۱۹۵۶ قطعه و ۵۷۰ نوع قطعه متشکل از ۴۷ جنس، سازه متشکل از ۴۰۰۰ قطعه با ۸۰۰ تنوع قطعه، کابلاژ هدایت کنترل با ۵۰ مجموعه، بلوک‌های الکترومکانیکی ۱۵ مورد و ۴ بلوک الکترونیکی هدایت و کنترل که هر یک دارای ۲۰۰۰ قطعه با ۲۵۰ تنوع قطعه است. این اعداد تا حدودی گویای میزان پیچیدگی ماهواره‌بر سیمرغ است. قیمت تمام‌شده این ماهواره‌بر ۳.۵ میلیون دلار اعلام شده است.
موتور مرحله دوم (تصویر بالا) و مرحله اول ماهواره‌بر سیمرغ
در تابستان سال ۹۶، اما آزمایش این ماهواره‌بر مقارن با افتتاح رسمی پایگاه فضایی امام خمینی (ره) در سمنان بود. نکته مهم، قرار دادن ماهواره حدوداً ۸۰ کیلوگرمی طلوع‌ــ۱ در این ماهواره‌بر در پرتاب مرداد ۹۶ بود.
پرتاب ماهواره‌بر سیمرغ در تابستان ۱۳۹۶
پرتاب بعدی سیمرغ در دی ۱۳۹۷ با مأموریت تزریق ماهواره حدوداً ۱۰۰ کیلوگرمی پیام (آت‌ست) ساخت دانشگاه امیرکبیر در مدار بود. طبق گفته وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، ماهواره‌بر در چند ثانیه پایانی عملکرد خود، موفق به رساندن ماهواره به سرعت کافی نشد و ماهواره نیز پس از چند ساعت به‌دلیل نداشتن سرعت کافی دچار افت ارتفاع شده در اقیانوس سقوط کرد، با وجود این، بیش از ۹۰ درصد عملکرد ماهواره‌بر در این پرتاب با موفقیت همراه بود. در جدیدترین اطلاع‌رسانی راجع به پرتاب مذکور، مشکل در برد‌های الکترونیکی سبب قطع کارکرد سیمرغ اعلام شده است. به‌گفته برخی منابع سیمرغ در پرتاب ماهواره پیام تا ۶۲۰۰ متر بر ثانیه سرعت گرفته بود.
اما در حدود یک سال بعد و در اواخر دی ۱۳۹۸ اخباری از آمادگی ماهواره ظفر برای پرتاب منتشر شد. با توجه به رده وزنی این ماهواره، انتظار می‌رفت که پرتاب آن نیز توسط ماهواره‌بر سیمرغ صورت پذیرد که اعلام رسمی مسئولان نیز این گمانه را به واقعیت تبدیل کرد. توئیت وزیر ارتباطات حاکی از آن بود که تغییرات و بهبود‌هایی در ماهواره‌بر سیمرغ اعمال شده است، زیرا وی عملکرد موفق این ماهواره‌بر را نشانه گام فنی مهمی برای سیمرغ بیان کرد. ماهواره ظفر جدید نسبت به نمونه اولیه رونمایی‌شده در سال ۱۳۸۹، تفاوت‌های چشمگیری داشته و جرم آن نیز به ۱۱۳ کیلوگرم افزایش یافته بود که در گزارش مستقلی به آن پرداخته شد.
انتقال مرحله اول سیمرغ به داخل برج خدمات و سکوی پرتاب
طبق طراحی مأموریت، ماهواره ظفر با قرارگیری در مدار حدود ۵۳۰ کیلومتری دایروی، در تمام مدت حرکت خود، فاصله یکسانی را با زمین حفظ می‌نمود به‌خلاف ماهواره‌های قبلی که در مدار بیضوی و بین ارتفاعات حدود ۲۵۰ تا ۳۷۵ کیلومتر در حال حرکت بودند. در پرتاب ماهواره ظفر، قرار بود اصلاحات و بهبود‌های انجام‌شده روی بخش‌هایی از پایگاه پرتاب امام خمینی (ره) نیز تحت آزمایش قرار گیرد. پرتاب جدید سیمرغ با توجه به تجربیات دو پرتاب قبلی، از اهمیت بالاتری برخوردار بود. طبق برنامه برای رسیدن به ارتفاع ۵۴۰ کیلومتری، مراحل اول و دوم سیمرغ باید جمعاً ۴۹۰ ثانیه به‌طور موفق عمل می‌کردند.
آماده‌سازی اولیه ماهواره‌بر سیمرغ برای پرتاب ظفر
پرتاب ظفر با سیمرغ در ساعات ابتدایی شب در ۲۰ بهمن ۱۳۹۸ صورت گرفت و به‌گفته مسئولین امر، ۳۰ تیم مختلف در پایگاه پرتاب امام خمینی (ره) برای آماده‌سازی ماهواره، ماهواره‌بر و تجهیزات پرتاب فعالیت کردند.
در مأموریت پرتاب ماهواره ظفر توسط ماهواره‌بر سیمرغ همه فرآیند‌های پرتاب فضایی از قبیل مونتاژ مراحل ماهواره‌بر و ماهواره، آزمایش‌های پیش‌پرتاب، تزریق سوخت و پیش‌فشارگذاری به‌طور کامل انجام شد و موفق به انجام رسید.
فرآیند پرتاب و روشن شدن موتور‌های مرحله ۱ ماهواره‌بر، رسیدن به ارتفاع مرز جو رقیق، جدایش مراحل و شروع به کار موتور مرحله ۲ به‌درستی انجام شد، ولی در حدود ۱۲ ثانیه به انتهای مسیر، ماهواره‌بر به‌علت اشکالی در موتور خود، به‌سرعتِ مورد نیاز جهت تزریق ماهواره در مدار مورد نظر نرسید.
سمت راست، ماهواره‌بر سیمرغ در پرتاب ظفر (۱۳۹۸) و سمت چپ، سیمرغ در پرتاب پیام امیرکبیر (۱۳۹۷)
در پرتاب فوق، با وجود عدم موفقیت کامل در تزریق ماهواره ظفر، دستاورد‌های مختلفی حاصل شد که شامل رسیدن به ارتفاع بیش از ۵۰۰ کیلومتری، رسیدن به سرعت ۶۵۳۳ متر بر ثانیه، ارسال کامل اطلاعات از ماهواره‌بر و ماهواره از جمله آنها بود. ماهواره ظفر نیز از لحظه بلند شدن تا نزدیک به ۷ دقیقه پس از جدا شدن از سیمرغ داده‌های خود را به ایستگاه‌های زمینی ارسال کرد.
پرتاب ظفر، سومین پرتاب تحقیقاتی ماهواره‌بر سیمرغ محسوب می‌شد. در پرتاب اول در تابستان ۹۶ این ماهواره‌بر تنها ۱۲۰ ثانیه عمل کرد. در پرتاب دوم در دی ۹۷ سیمرغ به‌مدت ۴۵۰ ثانیه از مأموریت خود را به‌درستی انجام داده در ۴۰ ثانیه پایانی دچار مشکل شد. اما در پرتاب ظفر ماهواره‌بر سیمرغ به‌مدت ۴۷۵ ثانیه که شامل ۱۰۲ ثانیه عملکرد مرحله اول و بقیه عملکرد مرحله دوم بود، به‌طور صحیح عمل نمود و در ۱۵ ثانیه پایانی مشکل در موتور مرحله دوم سبب ناموفق شدن عملیات تزریق ماهواره شد. صرفاً با احتساب این زمان‌ها نسبت به مدت ۴۹۰ ثانیه طول زمان لازم عملکرد، سیمرغ در پرتاب اول ۲۵%، در پرتاب دوم ۹۲ درصد و در پرتاب سوم ۹۷ درصد عملکرد صحیح داشت.
به‌گفته مسئولین، با داده‌های ارسالی از سیمرغ، علت ایجاد اشکال مشخص شده است. باید پذیرفت که در عرصه فضایی و بدون همکاری بین‌المللی، برخی داده‌های مورد نیاز برای طراحی صحیح تنها از طریق آزمایش به‌دست می‌آید که برخی از این آزمایش‌ها نیز تنها در محیط عملیاتی واقعی قابل اجرا هستند ویا در سطح زمین نیاز به هزینه‌های بسیار هنگفتی برای ایجاد بستر آزمایش دارند، به‌عنوان مثال آزمایش کارکرد زیرسامانه‌ها خصوصاً موتور‌ها در خلأ کامل در ارتفاعات ۵۰۰ کیلومتری روی زمین هزینه‌ای معادل چند ده برابر پرتاب ماهواره‌بر دارد.
پرتاب سیمرغ حامل ماهواره ظفر در ۲۰ بهمن ۱۳۹۸
قرار است نسخه دوم این ماهواره در سه‌ماهه اول سال ۱۳۹۹ مجدداً با ماهواره‌بر سیمرغ پرتاب شود. این ماهواره که از دوربین‌های پیشرفته‌تر با قدرت تفکیک بسیار بهتری نسبت به ماهواره‌های پرتاب‌شده قبلی و حتی نسل اول خود بهره‌مند است می‌تواند اولین خروجی‌های کاربردی را در صنعت فضایی کشور تولید کند.
تصاویر دریافتی از ظفر، برای بروزرسانی نقشه‌های کاربردی اراضی در مقیاس بزرگ، پایش توسعه شهری، بروزرسانی مرز پهنه‌های کشاورزی در مقیاس بزرگ، پایش تغییرات در عرصه‌های طبیعی و جنگلی، بروزرسانی نقشه‌های پهنه‌بندی و پایش دریاچه‌های دائمی و فصلی در سطح کشور استفاده خواهد شد.
همچنین آثار تخریب بلایای طبیعی و تهیه نقشه‌های ساختاری شناسایی گسل‌ها و چین‌های موجود در کشور نیز با تصاویر دریافتی از این ماهواره ممکن خواهد شد. ظفر دو مأموریت جانبی نیز به‌عهده دارد که شامل ایجاد ارتباط مخابراتی یک‌سویه بین کاربران و نیز اندازه‌گیری دقیق تشعشعات فضایی روی قطعات الکترونیکی است.
* نیاز به شتاب بیشتر در برنامه فضایی کشور
یک نکته بسیار مهم که لزوم افزایش شتاب حرکت در برنامه فضایی کشور را روشن می‌سازد این است که تمام ماهواره‌های کاربردی کشور مانند ایران باس‌ــ۱۵۰ که ماهواره‌ای با توان ارائه تصاویر با تفکیک ۱.۵ متر است منتظر آماده شدن نمونه‌های بعدی سیمرغ هستند نه حتی خود سیمرغ، این در حالی است که ماهواره‌بر سیمرغ تا کنون چهار پرتاب را تجربه کرده است که برای رسیدن به ضریب اطمینان معمول ماهواره‌بر‌های کاربردی، کافی نیست.
نمایی از سکوی پرتاب در پایگاه فضایی امام خمینی (ره)
نکته دیگر ناشی از تأخیر در پرتاب ماهواره‌های مختلف مطرح در سند برنامه فضایی کشور این است که با فرض اینکه بازخورد‌های پرتاب چهار ماهواره امید، رصد، نوید و فجر به‌خوبی در صنعت فضایی کشور و بین دست‌اندرکاران طراحی و ساخت ماهواره یعنی صاایران، پژوهشگاه فضایی و دانشگاه‌های مختلف به گردش در آمده باشد، تمامی ماهواره‌های طراحی‌شده تنها بر اساس تجارب همین چهار ماهواره طراحی شده‌اند.
این در حالی است که در صورت پرتاب بموقع و موفق ماهواره‌های دیگر مانند طلوع، پیام، دوستی، ناهید و ظفر و... ماهواره‌هایی که هم‌اکنون در مراحل طراحی هستند بر اساس تجربه حدود ۱۰ ماهواره با عمر عملیاتی مختلف چند ماه و شاید چند سال، طراحی و در واقع بر اساس تجربیات بیشتری ساخته می‌شدند، در این صورت به‌احتمال بسیار زیاد می‌شد گفت که در عملکرد خود در محیط فضا نیز بدون نقص عمل خواهند کرد.
با توجه به اینکه مالک تمام فناوری ماهواره‌های کشور که در وزارت دفاع، وزارت علوم و وزارت ارتباطات طراحی و ساخته شده‌اند، دولت است انتظار می‌رود که ضمن حفظ حق تقدم انتشار مقالات و ثبت اختراعات، گردش اطلاعات کاملی بین این بخش‌ها صورت گیرد تا در فرایند تولید هر ماهواره مطرح‌شونده در برنامه فضایی ایران، از تمام تجارب به‌دست‌آمده قبلی استفاده شود و محصول با بهترین کارایی و قابلیت اطمینان ممکن به دست آید.
امروز برنامه فضایی کشور به‌شدت از نقشه راه خود عقب افتاده است که در پرتوی برخورد سیاسی با آن است، در واقع اشتباه راهبردی بزرگ همین بوده که گاهی به‌امید لبخند آن طرف آب، برنامه فضایی دچار رکود شدید شده و حتی ماهواره و ماهواره‌بر از روی سکوی پرتاب پایین کشیده شده که بعد هم با اعلام این امر توسط رسانه‌های آمریکایی، عزت و استقلال مسئولین و در واقع کشور زیر سؤال رفته و گاهی در پاسخ به یاوه‌گویی‌های آمریکا، یک مرحله مهم از برنامه فضایی کشور یعنی آزمایش ماهواره‌بر سیمرغ و بهره‌برداری رسمی از پایگاه پرتاب امام خمینی (ره) به انجام رسیده است، این یعنی برنامه فضایی را ابزاری برای مواجهه سیاسی قرار دادن که طبعاً بخشی از پاسخ دشمن نیز متوجه همین برنامه خواهد شد در حالی که باید این برنامه از ابتدا بدون توجه به فشار‌های خارجی به راه خود چه در عرصه ماهواره‌ها و چه در زمینه کاوشگر‌ها ادامه می‌داد تا طرف مقابل خود را مجبور به پذیرش آنچه هست، کند.
یادمان نرود که این صنعت بنا به تجربه ۶۰ ساله در دنیا، دارای برگشت سرمایه ۳۰۰ تا ۴۰۰ درصدی است. گردش مالی این صنعت در سال‌های اخیر در دنیا بالغ بر ۴۰۰ میلیارد دلار اعلام شده است.
در همین وضعیت فعلی نیز، خرید‌های مورد نیاز دستگاه‌های مختلف، با ارقام قابل توجه دلاری، از منابع خارجی صورت می‌گیرد و در عین حال، بابت خدمات پخش تصاویر صدا و سیما، نیز هزینه‌های معتنابهی بر دوش کشور خواهد بود، از این رو کافی است دولت در وهله اول علاوه بر بودجه تخصیصی سالانه، هر میزان صرفه‌جویی را ناشی از خروجی کاربردی صنعت فضایی در هر مرحله که محقق شد، در بودجه سال بعد به این صنعت تخصیص دهد و قطعاً خدمات تصویری و ارتباطاتی که در آینده (با ترسیم روند صحیح) به دست می‌آید در کشور‌های دوست و نیازمند این خدمات، طرفداران بسیاری خواهد داشت که درآمد قابل توجهی را به ارمغان می‌آورد./1360/
منبع: تسنیم
ارسال نظرات