احسان به همنوعان در روزهای کرونایی

روزهای سخت قرنطینه که در خانه هستیم خوب است به فکر هم نوعانمان باشیم، احسان و نیکوکاری از جمله مفاهیم ارزشمندی است که در آموزه های دینی، به خصوص قرآن کریم مورد توجه ویژه ای قرارگرفته است. خدای متعال نیز پاداش نیکی را که به هم نوعانمان انجام میدهیم را به ما  تضمین نموده، می فرماید: «مَنْ جاءَ بِالْحَسَنَهِ فَلَهُ عَشْرُ أَمْثالِها» «هر کس کار نیکی به جا آورد، ده برابر آن پاداش دارد.»

همچنین بر اساس روایات، احسان و نیکوکاری عامل جلوگیری از مرگهای بد معرفی شده است. امام صادق(ع) می فرماید: «صَنَائِعُ الْمَعْرُوفِ تقِی مَصَارِعَ السَّوْءِ؛ کارهای نیک، (انسان را از)مرگهای بد باز می دارند.»

کمک کردن به  مستمندان مخصوصا کسانی که قشر پایین جامعه هستن و شغل ثابت ندارند و سرپرست خانواده هستن و انفاق به نیازمندان از زیباترین خصلت های نیکوی مؤمنان است و به همین دلیل، موردتوجه فراوان در متون دینی واقع شده است؛ به گونه های که می توان آن را در کنار نماز، برجسته ترین عبادت مورد تأکید قرآن دانست.

کمک کردن می تواند یا به صورت عقد قرض باشد یا می تواند به صورت هبه ،انفاق،صدقه یا در هر قالبی باشد تا در این روزها سخت ، هیچ سرپرست خانواده ای در پیش فرزندان خود شرمنده نشود.

۱.قرض

قانونگذار در ماده ۶۴۸ قانون مدنی  درباره ی عقد فرض می‌گوید: «قرض عقدی است که به موجب آن، یکی از طرفین، مقدار معینی از مال خود را به طرف دیگر تملیک می‌‌‌کند که طرف مزبور مثل آن را از حیث مقدار، جنس و وصف رد کند و در صورت تعذب رد مثل، قیمت یوم‌الرد را بدهد.»

نکته مهم در قرض دادن تعهدات قرض‌گیرنده است که او باید مثل مالی را که گرفته از جهت مقدار و جنس و وصف به قرض‌دهنده رد کند (ماده‌ی ۶۴۸ ق. م )؛ مثلا اگر یک تن برنج طارم قرض گرفته باشد، باید عینا یک تن برنج طارم نیز بازگرداند. مگر اینکه به هنگام عمل به این تعهد مال نایاب گردد که در این صورت قرض‌گیرنده می­‌تواند قیمت مال را به معادل قیمت روز مال بپردازد، اما اگر مال مود قرض از مالیت افتاده باشد می­‌توان گفت که قرض‌گیرنده باید آخرین قیمتی را که مال ارزش داشته به قرض‌دهنده بپردازد (ماده‌ی ۳۸۸ ق.م ).

۲.هبه

هبه عقدی است که به موجب آن یک نفر مالی را به رایگان به شخص دیگری تملیک می‌کند؛ به عبارت دیگر او مال خود را به طور مجانی به ملکیت دیگری در می‌آورد.

در این عقد سه طرف وجود دارد: واهب، متهب و عین موهوبه.

«واهب» کسی است که مالش را تملیک می‌کند.

«متهب» کسی است که مال به ملکیت او در می‌آید.

«عین موهوبه» نیز مالی است که مورد هبه واقع و بخشش می‌شود.

حتی میتوانیم پول را در قالب هبه به شخص نیازمند بدهیم

۳.انفاق

انفاق در معنای کلی و لغوی یعنی هزینه و یا صرف کردن داشته ها، پرداخت کردن هر چیز و در معنای اصطلاحی دینی همان معنای انفاق فی سبیل الله را می دهد که در آن اجر از غیر خدا مسئلت نمی شود

یکی از وظایف مهم افراد در جامعه اسلامی، کمک و دستگیری از نیازمندان و فقرای جامعه است. هر کس به اندازه امکانات و توانمندی خویش وظیفه دارد که خلاء های موجود در زندگانی افراد را جبران و کمبودهای آنان را پاسخگو باشد. همان‌گونه که خداوند نیازمند و فقیر را با فقر و نداری امتحان می‌کند، ثروتمندان را نیز این گونه می‌آزماید. و در این زمان ،در زمان قرنطینه خانگی کمک به اشخاصی که شغل مناسب ندارند و منبع درآمد خاصی ندارند یک آزمایش الهی بر ثروتمندان محسوب میشود

کمک به افراد نیازمند اگر همراه با خلوص نیت و به خاطر رضای پروردگار باشد دارای تأثیرات بی‌شماری است. برخی از آثار آن در همین جهان مشاهده می‌شود و برخی از آثار آن در جهان دیگر، به عنوان پاداش های اخروی، ظاهر می‌گردد

چه خوش گفت خواجه شمس‌ُالدّینْ محمّدِ بن بهاءُالدّینْ محمّدْ حافظِ شیرازی در یکی از غزل خویش که :

گفتم: «هوای میکده غم می برد ز دل»

گفتا: «خوش آن کسان که دلی شادمان کنند»»

با شاد کردن دلی میتوانیم در امتحان الهی سر افراز باشیم.

دکتر پیمان عباسیان، استاد فقه و حقوق 

/1360/