مردم جهان منتظر ظهور منجی هستند

اشاره: مسئله ظهور منجی، جزء لاینفک تمام ادیان به خصوص ادیان ابراهیمی به شمار می‌رود. واکاوی شیوه حکومت منجی در آخرالزمان، علاوه بر افزایش فهم مسائل دین، سبب می‌شود تا وظیفه و راه امروز برایمان آشکارتر شود. از جمله مسائل مورد بحث، می‌توان به تولد منجی عالم بشریت، حضرت بقیه‌الله، زمان حضور ایشان، غیبت‌های صغری و کبری، وضعیت شیعیان و در نهایت شیوه حکومت‌داری ایشان پرداخت.

از این رو خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا با حجت‌الاسلام طاهری آکردی، رئیس دانشگاه مجازی امام خمینی (ره) و عضو هیات علمی موسسه امام خمینی(ع) پیرامون "سیره فرهنگی امام زمان" به گفت‌وگو پرداخت.

رسا- وضعیت پاسخ به شبهات در موضوع آینده شیعه در زمان امام عسکری(ع) چگونه بود؟

این مطلب را در مقدمه بیان کنم که در کتاب انسان 250 ساله از رهبر انقلاب این مسئله را ذکر می‌کند. بعد از رسالت، فرآیند وصایت می‌آید و دوره 250 ساله وصایت و امامت باید با هم تحلیل شود و اگر دقت کرده باشید، دوره اول دوره گذار را شاهد بودیم، دوره تعارض عقل و نقل بود؛ اخباریان و اشاعره و امثالهم بودند.

تا آخر حیات مبارک امام صادق(ع)، بحث فقهی بسته شد و به کمال رسید؛ مکاتب فقهی شکل گرفت، مکتب اهل‌بیت درست شد. شیعه جعفری، نشانه همین است. ولی بحث کلامی بسته نشد و تا زمان امام رضا (ع) ادامه داشت، وقتی جریان‌ها را نگاه می‌کنیم، تکثرهای کلامی به وجود می‌آید.

گروه‌های مختلف به نام شیعه سربرآوردند

کیسانیه، زیدیه، اسماعیلیه و واقفیه به وجود آمدند و این نشان می‌دهد که در کنار بحث فقهی، مباحث کلامی هم چالش‌زا بود و باعث جداشدن جریاناتی از بدنه شیعه شد ولی بعد از امام رضا علیه السلام دیگر این موضوع دیده نشد و بحث کلامی هم بسته شد.

از امام هادی(ع) تا به امام عسکری می‌رسیم، فضا باید برای غیبت آماده شود که در این دوره، جریان وکالت اتفاق می‌افتد. زندانی شدن موسی‌بن جعفر(ع) این زمینه را فراهم کرد. امام رضا هم با وجود اینکه پست و مقام داشت، ولی زندانی مامون بود. این شیوه در سایر ائمه بعد از این بزرگواران هم تکرار شد.

ارتباط امام و امت، قطع نمی‌شود

حالا این مباحث فقهی و کلامی که بسته شده، باید به بدنه شیعه برسد. برای این هدف، شبکه وکالت را به وجود می‌آورند. این شبکه در زمان امام هادی(ع) به اوج رسیده و در زمان غیبت صغری، همان شبکه نواب خاص را تشکیل می‌دهد؛ که در جریان غیبت کبری تبدیل به نواب عام می‌شوند.

تفکر شیعی تا به زیارت جامعه امام هادی رسید، از طریق شبکه وکالت پخش می‌شد، چون دسترسی به امام کم بود و وکلا به عنوان خرما فروش، روغن فروش و... به خدمت امام می‌رسیدند، خمس می‌آوردند، نامه رد و بدل می‌کردند و امور را رتق و فتق می‌کردند. شخصی نقل می‌کند بعد از شهادت امام عسکری، رفتم خانه ایشان که ببینم مردم با چه کسی بیعت می‌کنند؟ دیدم مردم با عموی حضرت بقیه‌الله درحال بیعت هستند که من شک کردم؛ امام زمان به او فرمودند کسی امام است که جواب نامه‌ها را می‌دهد، اسرار شیعیان را می‌داند و ... این نشانه‌ای است که ما بفهمیم پیوند امام با مردم قطع نبود. نشان دهنده این است که مردم شبهات خودشان را از امام سوال می‌کردند. این جریان در غیبت کبری ادامه پیدا کرد که در سیاست به عنوان ولایت فقیه تعبیر می‌کنند.

 رسا- سیره فرهنگی حضرت در برخورد با ادیان دیگر به چه صورت بود؟

مقابله را قبول ندارم و حضرت با اینان تقابلی ندارد و هر کسی که ادیان را بررسی کرده است، در می‌یابد که همه ادیان به منجی اعتقاد دارند. زمانی که علائم ظهور را می‌بینید و شرایط عام دوران غیبت را ملاحظه می‌کنید، به یک فهم مشترک می‌رسید.

به عنوان مثال به پیرها کسی احترام نمی‌گذارد، احترام به پدرومادر کم می‌شود، جای زن و مرد عوض می‌شود، همجنس‌گرایی راه می‌افتد و ... تقریبا در همه ادیان این مسائل هست و بعضی از این علائم خیلی به هم شبیه هستند و البته در ملاک شخص منجی نیز به همین منوال است.

رسا- یعنی درباره علائم ظهور به یک اشتراک در میان ادیان می‌رسیم.

همه ادیان منجی دارند، در یهود ماشیح هست، بودایی‌ها به پنجمین بودا اعتقاد دارند، ادیان دیگر به همین شکل. مثلا یهودیان معتقدند ماشیح از تبار داود است و تابوت عهد را می‌آورد و احتجاج می‌کنند و خیلی از این اشتراکات میان ادیان و فرق وجود دارد.

اعتقاد ما این است که حضرت عیسی همراه با ایشان می‌آید و مابقی علائم درباره حضرت حجت نیز صدق می‌کند و سوال این است که وقتی حضرت می‌آیند، چه چیزی را با خود می‌آورند؟

جهان تحت ظل حکومت الهی است

یک نکته اینکه در ایام دوران ظهور به دلایل مختلفی افراد یا از بین می‌روند یا کشته می‌شوند ولی عده‌ای می‌مانند، خیل کثیری از آنان به حضرت ایمان می‌آورند و در روایات چنین چیزی داریم که حضرت دین را غالب و فراگیر می‌کند و بدین معنا نیست که همه مسلمان می‌شوند، همه نمازخوان، راستگو می‌گردند و دیگر گناهی رخ نمی‌دهد بلکه دین خدا فراگیر می‌شود.

پیامبر اسلام در مدینه دین را فراگیر کرد ولی آیا در آنجا همه نمازخوان و خوب بودند؟ خیر! آنجا هم انسان بد بود، بدین معنا است که قوانین خدایی می‌شود و برای گناه، دزدی، زنا و اعمال خلاف دیگر حدودی وضع می‌شود اما جرم کم می‌شود ولی باز کسانی هستند که شاید بگویند: «ما اصلا خدا را نمی‌پرستیم.»

در روایات وجود دارد که بسیاری از اهل کتاب به واسطه قرائن ایمان می‌آورند و آنها که مسلمان نمی‌شوند، جزیه می‌دهند و در قالب ذمی در حکومت اسلامی زندگی می‌کنند. /882/ 403/