کرونا دشمن نظم لیبرال است یا کاخ سفید؟!

به گزارش خبرگزاري رسا، اداره مدیریت پزشکی و اداره پزشکی کمیته سلامت شهرداری شهر ووهان چین در ۳۰ دسامبر شیوع بیماری سینه پهلو با منشأ نامشخص و فردای آن روز گزارش خود از بیماری ۲۷ بیمار را به سازمان جهانی بهداشت داد که بسیاری از آن‌ها از غرفه‌داران بازار غذا‌های دریایی ووهان بودند و وضعیت هفت نفر از آن‌ها هم وخیم گزارش شده بود. این نقطه شروع فاجعه‌ای بود که حالا بعد از چند ماه جهان را تکان داده است. مشکل تنها این نیست که آمار مبتلایان به یک میلیون و نیم نزدیک شده و بیش از ۷۵ هزار نفر هم بر اثر ابتلای به آن مرده‌اند، بلکه مشکل در این است که هیچ دارویی برای مقابله با آن در دسترس نیست و گفته می‌شود که تهیه واکسن آن دست کم ۱۲ تا ۱۸ ماه دیگر طول خواهد کشید.

نکته طنز و البته تلخ ماجرا این است که عمق فاجعه در کشور‌هایی وقوع یافته که در رده کشور‌های پیشرفته و به قول معروف جهان اول قرار دارند و کشور‌هایی نظیر امریکا، ایتالیا، بریتانیا و اسپانیا بیشترین آمار‌های مبتلایان و مرگ و میر را به خود اختصاص داده‌اند. این موضوع نگرانی‌های عمیقی را در مورد زیرساخت‌های بهداشتی، اقتصادی و حتی سیاسی در اروپا و امریکا برانگیخته و این پرسش را به صورت جدی مطرح کرده که غرب با وجود تمام دستاوردهایش، چرا به این فاجعه دچار شده و بعد از این چه خواهد شد. نوام چامسکی از جمله منتقدان دستگاه حاکمه امریکا در پاسخ به این مسئله خیانت برخی از نظام‌های سیاسی غرب را عامل بحران کرونا می‌داند.

 

روشن است که وی بیش از هر کشوری به امریکا و نظام سیاسی آن توجه دارد که به گفته او بد‌ترین واکنش را در مقابل شیوع کرونا داشته است. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور امریکا، مرکز ثقل این واکنش بد بوده چنان که در ابتدای کار حاضر نشد ویروس کرونا را بدتر از یک آنفلوآنزای معمولی بداند و بعد هم در برابر اجرای اقدامات احتیاطی مثل فاصله‌گذاری اجتماعی در تمامی ایالت‌ها مقاومت می‌کرد. وجه دیگر از انتقاد چامسکی متوجه شرکت‌های بزرگ داروسازی در غرب و به خصوص امریکا که است این روز‌ها آماج انتقاد‌های زیادی شده‌اند، زیرا با ترجیح دادن به سودآوری دارو‌های تولیدی، هیچ‌گاه آماده مقابله با ویروس‌هایی نظیر کرونا نبوده‌اند تا جامعه بشری در موقع لزوم از واکسن‌های تولیدی آن‌ها خود را نجات دهد.

هنری کیسینجر از استراتژیست‌های بنام امریکا در عرصه بین‌الملل موضوع را از جنبه پیامد‌های کرونا و بحران جهانی ناشی از شیوع آن مورد توجه قرار داده و معتقد است که جهان بعد از کرونا همانند قبل از آن نخواهد بود چرا که بعد از پایان یافتن بیماری واگیردار کرونا، برداشت عمومی در بسیاری از کشور‌ها این خواهد بود که «نهاد‌ها در این زمینه شکست خورده‌اند.» شکی نیست که توجه کیسینجر بیش از هر جا به امریکا است، زیرا هم رهبری سیاسی آن و به خصوص شخص ترامپ ضعف خود را برای مدیریت بحران به نمایش گذاشت و هم ضعف شدید زیرساخت‌های بهداشتی امریکا در این جریان نمایان شد. کیسینجر در مقاله خود به دنبال احیای اعتماد عمومی به دولت و نهاد‌های امریکایی است و برای این کار سه راهکار افزایش مقاومت جهانی در برابر بیماری‌های عفونی، التیام زخم‌های اقتصادی جهان و حفاظت از اصول نظام جهانی لیبرال را مطرح می‌کند. معلوم است که او نگران فروپاشی لیبرال دموکراسی بر اثر بحران موجود شده، چنان که نسبت به وقوع چنین چیزی هشدار می‌دهد و تصور می‌کند که با سه راهکار می‌توان لیبرال دموکراسی غرب را نجات داد، اما توجه ندارد که دست کم دولت فعلی امریکا درست برعکس دستورالعمل‌های او کار می‌کند.

 

جنگ تعرفه‌ها، تحریم، یکجانبه‌گرایی و نادیده گرفتن اصول و مبانی همکاری بین‌المللی چارچوب رفتار دولت ترامپ در این بیش از سه سال بوده و حتی در شرایط فعلی هم بر همین منوال عمل می‌کند. از این رو، دستورالعمل‌های کیسینجر حتی اگر درست و لازم هم باشند، در کاخ سفید جایی ندارد، به همین جهت هم باید گفت دستورالعمل‌های او دست‌کم با این رئیس‌جمهور و دولت امریکا مجالی برای تحقق نخواهد داشت و نمی‌توان انتظار داشت که ترامپ و دولتش به خاطر از بین بردن پیامد‌های فاجعه کرونا، یکجانبه‌گرایی خود را کار بگذارند و رو به تعامل سازنده با جامعه جهانی بیاورند./1360/