یک سوم جمعیت جهان به فرآورده‌های خونی نیاز دارند

اشاره: اهدای خون، از مهم‌ترین نیازهای جهانی است. نیازی که در سال‌های اولیه انقلاب اسلامی، جای خالی‌اش با وقوع دفاع مقدس احساس شد. امروز یک جبهه مهم مبارزه با بیماری‌های ویروسی چون کرونا را اهدا کنندگان پلاسما تشکیل می‌دهند. 24 خردادماه، روز جهانی اهدای خون است که به پاس تقدیر از اهدا کنندگان خون جشن می‌گیرند.

از این‌رو، خبرنگار سرویس فرهنگی اجتماعی خبرگزاری رسا، در گفت‌وگو با دکتر مرتضی نوریان، مدیرکل انتقال خون استان قم به فایده و نیاز اهدای خون و همچنین راه کاهش نیازهای مصرفی خون پرداخت.

رسا ـ فایده اهدای خون در جامعه و افراد چیست؟ کشور ما به چه میزان به فرآورده‌های خونی احتیاج دارد؟

نیاز و ضرورت اهدای خون مشخص است به لحاظ اینکه خون هیچ‌گونه ماده مصنوعی یا جایگزین ندارد و تنها منبع تهیه خون، انسان است. به همین جهت این مطلب لزوم و ضرورت اهدای خون را می رساند.

این خون هم برای بسیاری از بیماری‌ها و عمل‌های جراحی به‌ویژه عمل جراحی بزرگ چون عمل قلب، سزارین یا هر عمل جراحی دیگری برای مراقبت از مادران و نوزادان، سوانح و حوادث، بلاهای طبیعی، تصادف‌ها، سوختگی‌ها، بیماران مبتلا به تالاسمی و هموفیلی نیازمند مصرف خون هستند.

از هر سه نفر، یک نفر به فرآورده‌های خونی نیاز دارد

این نیاز به‌قدری است که سازمان بهداشت جهانی می‌گوید از هر سه نفر، یک نفر به یکی از فرآورده‌های خونی نیازمند است. در جهان حدود 150 هزار نفر از مادران باردار به‌علت کمبود خون و فرآورده‌های خونی فوت می‌شوند و این مطلب ضرورت اهدای خون را نشان می‌دهد.

بیماران تالاسمی هر هفته به سه واحد خون تازه نیاز دارند و بیماران هموفیلی نیز به خون‌های تازه نیاز دارند. در استان قم، هر ده دقیقه یکی از فرآورده‌های خونی توسط مراکز درمانی استفاده می‌شود. میانگین جهانی اهدای خون 13 در هزار نفر است درحالی که در کشور ما 26 در هزار نفر است؛ یعنی کشور ما از این نظر از میانگین جهانی بالاتر است.

رسا ـ چرا اهدای خون به این میزان در کشور ما اهمیت دارد و باید چه پیشگیری‌های فرهنگی و اجتماعی برای این موضوع لحاظ کرد تا این نیاز در کشور ما کمتر شود؟

تنها کاری که در این راستا شروع شده، آموزش‌های تخصصی مصرف بهینه خون و فرآورده های خونی برای مراکز درمانی است؛ یعنی به‌نحوی از فرآورده‌های خونی استفاده کنند که کمترین هدررفت را داشته باشند. اما اگر بخواهیم توصیه عمومی داشته باشیم به بانوان باردار است تا مصرف قرص آهن خودشان را طبق نظر پزشک و فیزیک بدن‌شان تنظیم کنند تا بتوانند ذخایر خونی خودشان را حفظ کنند تا اگر نیاز به عمل جراحی داشتند، نیاز کمتری به خون پیدا کنند.

رسا ـ درباره روز جهانی اهدای خون صحبتی دارید؟

سازمان جهانی بهداشت در همه کشورها روز جهانی اهدا کنندگان خون را جشن می‌گیرند؛ زیرا خون سالم یک نیاز جهانی است و برای درمان خیلی از اقدام‌های اورژانسی ضرورت دارد. نکته این‌جاست که دسترسی به خون سالم برای افراد کمی امکان دارد. کشورهای با درآمد کم و متوسط برای تهیه خون سالم و کافی تلاش می‌کنند؛ چون هم اهدا کنندگان کمتر و هم تجهیزات آزمایشگاهی کمتری دارند.

کشورهایی که درآمد بیشتری دارند، اهدای خون بیشتری دارند

42 درصد اهدای خون در سطح جهان در کشورهای با درآمد بالا اتفاق می‌افتد درحالی که 16 درصد جمعیت جهان با درآمد بالا هستند. برای همین در سال 2005 برای تشکر از اهدای خون و تشویق مردم، یک روزی را به همین عنوان تعیین کردند که این روز همان 14 ژوئن یا 24 خرداد است و در سراسر جهان برگزار می‌شود.

در این روز علاوه بر تقدیر از اهداکنندگان خون، در مورد نیاز جهانی به خون سالم و چگونگی مشارکت همگانی بحث می‌شود. یک شعار و یک کمپینی داریم که امسال در روز جهانی اهدای خون کمپین ما این است:«خون سالم، نجات بخش زندگی» و شعار ما:«اهدای خون برای جهانی سالم‌تر» و هدف ما این است که نقش یک فرد اهدا کننده در بهبود سلامت دیگران پررنگ تر شود.

روز اهدای خون، روز تقدیر از اهداکنندگان است

در این روز تعداد بیشتری از مردم در اهدای داوطلبانه و مستمر خون کمک می‌کنند و هدف اصلی بزرگ‌داشت این روز این است. امسال با توجه به بحث شیوع ویروس کرونا، به صورت مجازی از اهدا کنندگان تقدیر می‌شود و ما از حدود 18 نفر از اهداکنندگان در موضوعات مختلف تقدیر خواهیم کرد که 8 نفر آن‌ها از مدافعین سلامت هستند.

ما در جشنی که داریم از بهبودیافتگان بیماری کرونا که پلاسما اهدا کرده‌اند تشکر می‌‎کنیم، از کسانی که پلاکت اهدا کردند و همچنین از بانوانی که حداقل در سال 1398 سه بار اهدای خون داشته باشند که بالاترین مقدار اهدای خون یک خانم در سال است تقدیر می‌شود.

رسا ـ با تشکر از وقتی که در اختیار ما قرار دادید./گ403/ف

خبرنگار: محمدحسین کتابی