تفریح؛ حاشیه یا متن زندگی؟

حجت الاسلام دکتر سید نقی موسوی عضو هیأت علمی دانشگاه فرهنگیان در گفت‌وگو با خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی برگزاری رسا، به اهمیت بسیار بالای مسأله اوقات فراغت در قرن ۲۱ اشاره کرد و گفت: اگر از نگاه‌های متعدد در فلسفه به وقت و فراغت بگذریم، باید به مسؤولان، پژوهشگران علوم اجتماعی و متخصصان حوزوی بگوییم که مقوله اوقات فراغت را جدی بگیرند.

وی دو دیدگاه موجود در مسأله اوقات فراغت را مطرح کرد و اظهار داشت: درباره اوقات فراغت دست کم دو نگاه وجود دارد؛ یکی اوقات فراغت را به عنوان سرگرمی و استراحت محض در نظر دارد که در این دیدگاه اوقات فراغت در حاشیه زندگی انسان قرار دارد، بنابر دیدگاه دوم اوقات فراغت بخشی از زندگی است و در متن زندگی جای می‌گیرد. طبق هر کدام از این دو دیدگاه، تعریف ما از اوقات فراغت فرق خواهد کرد.

عضو هیأت علمی دانشگاه فرهنگیان تعریف اوقات فراغت از منظر هر دو دیدگاه را بیان کرد: کسانی که تفریح و سرگرمی را جزء حاشیه زندگی می‌دانند تعریف‌شان از اوقات فراغت، نوعی بطالت و وقت گذرانی و یا شاید آزاد بودن از حریم ارزش‌ها می‌باشد. در مقابل، کسانی که سرگرمی و استراحت را متن زندگی حساب می‌کنند، فراغت را به معنای فارغ شدن از کار‌های اصلی درنظر می‌گیرند.

 

حجت الاسلام موسوی با توجه به آیات قرآن، تعریف اسلام از اوقات فراغت را بررسی کرد و عنوان داشت: اگر بخواهیم از نگاه اسلام مطلع بشویم باید آیه شریفه «فَإذا فَرغتَ فانصب» را بررسی کنیم که می‌فرماید، وقتی از کار مهمی فارغ شدی «فانصب» به کار دیگری روی بیاور؛ بنابراین آن دیدگاهی که فراغت را بطالت و وقت گذرانی معنا می‌کند از نظر اسلام درست نیست.

 

وی با اشاره به دو روایت از اهمیت اوقات فراغت در نگاه اسلام گفت: یک روایت در نهج البلاغه است که می‌فرماید «لِلمُومِنِ ثَلاثُ ساعاتٍ فَساعَهٌ یُناجِی فِیهَا رَبَّهُ وَ ساعَهٌ یَرُمٌّ مَعاشهُ وَ ساعَهٌ یُخلِّی بَینَ نَفسِهِ وَ بَینَ لَذَّتِها فیما یَحِلٌّ...» عمر مومن به سه بخش تقسیم می‌شود؛ بخشی از عمرش را به مناجات با خدا، بخشی از عمرش به فعالیت‌های اقتصادی و بخش سوم زندگی‌اش با تفریح‌ها و لذت‌های حلال سپری می‌شود. این روایت، اوقات فراغت را بخشی از متن زندگی انسان می‌داند و البته اوقات فراغت را با معیار حلال بودن و زیبایی توصیف می‌کند.

مدیر موسسه اشراق و عرفان در ادامه افزود: روایت دیگر از پیامبر اسلام (ص) می‌باشد که نقل شده است؛ «کُن عَلی عُمرِکَ اَشحٌ مِنکَ علی دِرهَمِکَ و دینارِک» نسبت به لحظات عمر، بخیل‌تر از پول و ثروت خود باشید، بنابراین اوقات فراغت که یکی از بخش‌های زندگی می‌باشد، جزو عمر انسان‌ها محسوب می‌شود پس باید نسبت به آن حساس باشیم.

 

حجت الاسلام موسوی معیار اول در برنامه ریزی برای اوقات فراغت را اولویت بندی دانست و گفت: «مَن اشتَغَلَ بِغَیرِ المُهِمِّ ضَیَّعَ الأهَمَّ» کسی که به کار‌های غیرمهم و غیر اولویت‌دار مشغول شود، کار‌های مهم و اولویت‌دار را ضایع کرده است؛ به عبارتی وقتی کسی سرگرمی‌ها و تفریح‌های مختلفی داشته باشد مانند جلوی تلویزیون نشستن، فوتبال، کوهنوردی، مطالعه کردن و... از بین این فعالیت‌ها باید آن‌هایی را انتخاب کند که مهمتر هستند.

استاد حوزه و دانشگاه معیار دوم برای برنامه ریزی را در روایت امام صادق(ع) بررسی کرد و اظهار داشت: «لَستُ اُحِبُّ أن أری الشّابّ مِنکُم إلّا غادیا فی حالَین: إما عالِما أو مُتَعَلِّما» من دوست ندارم جوانان شما را در غیر دو حالت دانشمند و یا دانشجو ببینم؛ بنابراین امام صادق(ع) دوست دارد جوانان شیعه همیشه به دنبال علم باشند حتی در اوقات فراغت و تفریح کردن. حالا شما این معیار را درکنار معیار اول قرار دهید تا معلوم شود که با توجه به نظر ائمه(ع) در برنامه‌ریزی برای اوقات فراغت چه کار‌هایی باید انجام دهیم./ت302/ف

 

ادامه دارد...