نماینده ولی‌فقیه در خراسان شمالی مطرح کرد؛
غم مضاعف و اندوه دوچندان متفاوت‌ترین محرم
حجت‌الاسلام والمسلمین یعقوبی گفت: غمِ بزرگِ عزای حسینی که هرساله با فرارسیدن محرم تجدید می‌شود امسال با غم مضاعف حِرمان و هجران از اقامه دلخواه عزای حسینی همراه است.
اشاره: هجمه بیماری کرونا همه ابعاد زیست و زندگی بشر ازجمله مناسک و آداب و رسوم دینی و فرهنگی را فراگرفته است و پس از متفاوت‌ترین ماه رمضان امسال محرم و عاشورایی متفاوت را تجربه خواهیم کرد.
بدون شک مسؤولان و متولیان امر هر استان تدابیر لازم را با بهره‌مندی از خرد جمعی نخبگان و مؤمنان منطقه خود انجام داده و اکنون آماده برگزاری عزای حسینی شده‌اند؛ اما برخی یادآوری‌ها و تذکرات در این مسیر نورانی خالی از فایده نیست.
به این منظور به سراغ حجت‌الاسلام والمسلمین ابوالقاسم یعقوبی، نماینده ولی‌فقیه در خراسان شمالی و امام‌جمعه بجنورد رفتیم و با او از ضرورت برگزاری مراسم عزاداری در ماه محرم امسال با رعایت پروتکل‌های بهداشتی گفتیم و شنیدیم. آنچه در پی می‌آید حاصل این گفت‌وگو است.
رسا- لطفاً ابتدا جایگاه ماه محرم و عزاداری این ایام در فرهنگ اسلامی و شیعی را تبیین کنید.
ماه مبارک رمضان و محرم و صفر دو مناسبت بزرگ و دو ذخیره راهبردی در زندگی مسلمانان و شیعیان و بلکه همه انسان‌ها هستند، درواقع باید گفت رمضان و محرم دو ذخیره لایزالِ زیست ایمانی و انسانی محسوب می‌شوند.
نقش ماه رمضان و دو ماه محرم و صفر اگرچه در تغذیه بهجت‌افزای معنوی مسلمین و مؤمنین بی‌بدیل است اما این کارکرد به همین قلمرو محدود نمی‌شود.
این مناسبت‌ها یکی از مؤثرترین و راهبردی‌ترین عوامل تعادل فردی و اجتماعی، تقویت انسجام ملی، ارتقای عواطف ایمانی و انسانی، همزیستی مؤمنانه و الهی، تعامل اقوام و مذاهب و فرهنگ‌ها و وحدت بین آنان است.
در این میان محرم البته؛ نقش ویژه‌ای دارد. اگر مناسک رمضانیه بیشتر در بین مؤمنان نفوذ دارد اما مناسک عاشورایی ردّ پایی روشن در زندگی همه انسان‌ها از هر قشر و قوم و دین و مذهب و فرهنگ و عقیده دارد.
خیمه حسینی خیمه برافراشته به گستره همه انسانیت است و مخاطب پیام عاشورا فطرت انسان‌هاست؛ به‌گونه‌ای که محرم و عاشورا شورانگیزترین عزاداری‌ها را از پیروان دیگر مذاهب و ادیان شاهد هستیم. شوری که ریشه هزارساله دارد و هرگز خاموش نخواهد شد.
رسا- با توجه به شرایط کرونایی، نظر شما پیرامون برگزاری مراسم عزاداری در ماه محرم امسال البته با رعایت پروتکل‌های بهداشتی چیست؟
بشریت تاکنون چنین پدیده‌ای را بدین وسعت تجربه نکرده است، بیماری واگیردار مهمان همیشه زندگی انسان بوده است اما شرایط زمانه و سبک زندگی انسان، فضایی را به وجود آورده است که انسان‌ها به این گستردگی و در همه پهنای خاک تاکنون احساس نکرده بودند.
علت این تأثیرگذاری کرونایی در دو دلیل عمده است؛ نخست سرعت نقل و انتقال انسان‌ها به‌واسطه پیشرفت علم و دانش و وجود وسایل نقلیه سریع و قاره‌پیما و دوم فناوری اطلاعات و ارتباطات و تبدیل شدن جهان به یک شهر و یک خانه.
درست همین وسایل راحت و آسایش انسان اکنون باعث رشد سریع و جهانگیری این ویروس حقیر و خطیر و بازتاب‌های جهانی مضاعف آن شده است و تمام ابعاد زیست انسان‌ها، ازجمله مناسک دینی در همه ادیان الهی و غیر الهی را تحت تأثیر قرار داده و محدود کرده است. نمونه بارز آن تعطیلی تقریبی حج سال 99 و دیگر مراسم و آئین‌های مذهبی ادیان و مذاهب دیگر در جهان است.
در این میان محرم امسال اما؛ حکایت دیگری دارد! محرم و عزای حسینی مخصوص به شیعیان نیست، هر انسان آزاده‌ای عاشورا را بزرگ می‌دارد و بر آن می‌سوزد و گریه و فریاد می‌زند. عاشورا روز تعطیل رسمی در هندوستان - پایتخت ادیان رنگارنگ - است و جمعیت ده‌ها میلیونی از هر عقیده و مذهب در این روز حسین‌گویان و گریان هستند.
غمِ بزرگِ عزای حسینی و طوفان حزن و اندوه و بکاء که هرساله با فرارسیدن محرم تجدید می‌شود امسال با غم مضاعف حِرمان و هجران از اقامه دلخواه عزای حسینی همراه است. این دل‌شوره و دلهره مقدس همه مسلمانان و مؤمنان است و البته ایران - مهد تشیع و ام القرای جهان اسلام - در این روزها حال و هوایی دیگر دارد. در حالی که اکثریت مردم نجیب ایران در غم ابتلا به بیماری کرونا و رنجِ معیشت، سخت گرفتارند، غم و اندوه بزرگ دیگری دل‌هایشان را می‌فشارد و بغض و اشک را مهمان گلوها و چشم‌هایشان کرده است.
رسا- راهکار مدنظر حضرت‌عالی چیست؟ اینکه باید بین سلامت و معنویت جمع کرد.
از همان ابتدای همه‌گیری کرونا، موضوع برگزاری مناسک دینی خبر اول محافل رسانه‌ای شد. علت آن هم تقارن شروع بیماری با ماه رجب و ایام اعتکاف بود و نیز دو ماه شعبان و رمضان که اوج مناسبت‌های دینی است. به همین جهت امپراتوری رسانه‌ای استکبار با میدان‌داری عناصر ضد دین و تکفیری‌ها و وهابی‌های جاهل و برخی افراد فریب‌خورده با توپخانه رسانه‌های گوناگون خود برگزاری مناسک دینی مانند؛ اعتکاف، نمازهای جمعه و جماعت و تجمعات دینی را هدف قرار دادند و علیرغم جهالت اندک جاهلان بازی‌خورده، اکثریت جامعه نخبگانی و عمومی دینی با مواجهه هوشمندانه و عقلانی توطئه دشمن را ناکام گذاشتند.
اکنون و در آستانه محرم سال 1442 مدتی است که جریان تحریف با «دوگانه‌سازی کاذبِ سلامت و معنویت» درصدد ایجاد اتشقاق بین جامعه اسلامی است.
کیاست انقلابی و هوشمندی رهبر عزیزمان در سخنرانی عید سعید قربان تا حدود زیادی این دعواهای بیهوده را کاهش داد لکن با فرارسیدن ماه محرم‌الحرام، طبعاً عناصر فرصت‌طلب و بهانه‌جو، دوباره دست به تحرکات رسانه‌ای و روانی خواهند زد. بدون تردید در ادامه همان راه نورانی، خطّ سوم جمع بین عزاداری و سلامت مطالبه، پیگیری و اجرا خواهد شد.
رسا- برخی از نیروهای مذهبی و هیئتی از شیوه‌نامه برگزاری مراسم محرم امسال و چارچوب‌های تعیین شده رضایت نداشته و این پروتکل‌ها را دست‌وپا گیر می‌دانند، چه توصیه‌ای به آن‌ها دارید.
طبیعی است جمع زیادی از علاقه‌مندان اهل‌بیت علیهم‌السلام به‌ویژه جوانان پرشور، شرایط جدید را چندان برنتافته و در مقابل تصمیمات اتخاذ شده، مقاومت کنند. قطعاً مواجهه با عناصر مؤمن و انقلابی که موضع‌گیری‌ها و اقدامات آنان از سرِ غَلَیان احساسات مذهبی است باید تحمل شده و سخنان و درد دل‌های ایشان استماع شده و توجیهات لازم همراه با نرمش و مدارا انجام شود.
با نزدیک شدن روزهای اوج عزاداری - تاسوعا و عاشورا - مراجعات و پیگیری‌های هیئت‌ها برای انجام عزای حسینی تشدید خواهد شد. مواجهه فعال در این‌گونه موارد، تدبیر سناریوهای جایگزین برای مراسم عزاداری با رعایت تام و تمام شیوه‌نامه‌های ابلاغی ستاد ملی کرونا است.
برای ترویج اقامه عزای حسینی مواجهه ایجابی مؤثر خواهد بود. باید از قرار گرفتن در میدان طراحی شده دشمن در دوقطبی کاذبِ «سلامت و معنویت» و «معیشت و سلامت» و «معنویت و رفاه و تفریحات» اجتناب شود و تمام تلاش ما در منابر و محافل و فضای مجازی برای برگزاری مناسب مراسم عزای حسینی خواهد بود.
طبیعی است سیلی از شبهه‌ها و طعنه‌ها در هنگام برگزاری مراسم در فضای حقیقی و مجازی شکل خواهد گرفت. حتی ممکن است فریب‌خوردگان یا اجیرشدگانی بخواهند با حضور در حاشیه مراسم عزاداری که با رعایت پروتکل‌های بهداشتی در حال برگزاری است، فضاسازی کنند. برخورد مناسب در این‌گونه مواضع بی‌اعتنایی و مواجهه هوشمندانه و اخلاقی بر منوال مجالس حسینی است.
با توجه به اینکه آئین عزاداری اباعبدالله الحسین (ع) نماد وفاق ملی است باید از هرگونه کلام و بیان و اقدامی که در شرایط حساس کنونی به این جایگاه لطمه می‌زند خودداری شود.
اقامه عزای حسینی توسط مردم مؤمن به‌ویژه جبهه انقلابی باید نماد عقلانیت دینی و هوشمندی سیاسی و بصیرت انقلابی و مظهر هماهنگی و هم‌آوایی در اقامه این فریضه بزرگ دینی و فرهنگی باشد و الگویی ماندگار را برای آیندگان به جای بگذارد.
رسا- برای اقامه بهتر عزای حسینی در شرایط کنونی چه توصیه‌هایی به متولیان امر و هیئات مذهبی دارید؟
در راستای حرکت هوشمندانه جامعه دینی و پرچم‌داران تشکل‌های مذهبی و انقلابی در تعظیم شعائر مذهبی اکنون و در آستانه فرارسیدن ماه محرم، شایسته است نکات متعددی مورد توجه مشاعل هدایت قرار گرفته و تدابیر لازم برای گفتمان‌سازی و جریان‌سازی در مناطق و شهرهای مختلف صورت گیرد.
مجالس حضوری عزاداری جایگزین ندارد؛ بنابراین در حدّ توان و امکان تا آن‌جا که پروتکل‌های بهداشتی اجازه می‌دهد برای برگزاری محافل حضوری با رعایت‌های لازم تدبیر شود.
سختی برگزاری مجالس حسینی در قالب جلسات فیزیکی نباید موجب شود در شرایطی که امکان برگزاری مراسم با رعایت همه مفادّ پروتکل‌ها فراهم است از آن چشم‌پوشی شود.
برای این کار طبق فرموده رهبر حکیم انقلاب اسلامی، ایده‌پردازی، ایده‌یابی و ابتکارات و خلاقیت‌های همگان باید به میدان بیاید و زمینه یک عزاداری متفاوت و پرشور – با اقتضائات خاص این شرایط - فراهم شود.
رسا- همه ساله هم‌زمان با ماه محرم سفره‌های اطعام حسینی در سراسر ایران اسلامی و بلکه جهان گسترده می‌شود، با توجه به شرایط کرونایی امسال، پیشنهاد شما در این زمینه چیست؟
سفره اطعام حسینی، مائده آسمانی احسان و نیکوکاری است. با عنایت به اینکه امکان پذیرایی حین و پس از مجلس عزا در محیط و مکان جلسات فراهم نیست. لازم است با صاحبان نیات خیر و بانیان نیکوکار صحبت شود تا حتی‌المقدور مبلغ در نظر گرفته شده امسال نیز طبق سالیان گذشته به شکل غذای بیرون‌بَر یا توزیع خشکه مواد غذایی برای نیازمندان انجام شود.
هم‌چنین در مواردی که وقف خاص یا نذر معین نبوده و امکان تبدیل اطعام به نیات خیر دیگر مانند کمک به بیماران فقیر کرونایی و نیازمندان به نیت اباعبدالله الحسین علیه‌السلام، توصیه‌های لازم انجام شود.
رسا- چه توصیه‌هایی به اعضای ستاد مبارزه با کرونا و تصمیم‌گیرندگان در این زمینه دارید.
از دستگاه‌های تصمیم‌ساز و تصمیم‌گیر در ستاد ملی و ستادهای استانی می‌خواهیم که در تصمیم‌گیری‌های خود از عناصر متخصص و مؤمن در امر دین استفاده کنند، خواستار اتخاذ تدابیر هماهنگ و شفاف در سطح کشور و استان‌ها و شهرستان‌ها هستیم. همه شرایط خاص و متغیر بیماری و دشواری‌های تصمیم‌گیری مسؤولان را درک می‌کنیم اما معتقدیم در موارد زیادی می‌شد و می‌شود بهتر تصمیم‌گیری و اتخاذ تدبیر کرد.
طبق رهنمودهای مقام معظم رهبری، در رعایت دستورات ستاد ملی کرونا بر رعایت همگانی تأکید شده و باید از هرگونه اقدام و کلامی که موجب تحت فشار قرار گرفتن مسؤولان امر می‌شود، خودداری شود.
یکی از اقداماتی که موجب جبران کاستی‌های آزاردهنده و رنج‌آور در اقامه عزای حسینی خواهد بود، فضاسازی همگانی شهرها و محلات و روستاها و کوی‌ها و برزن‌ها است. فضاسازی محیطی مناسب و هنرمندانه محیطی بسیار لازم است. مساجد و حسینیه‌ها و هیئت‌ها و امامزاده‌ها و حتی ادارات و مدارس و مراکز علمی و تفریحی و ورزشی باید حال و هوای خاص ایام عزای حسینی بگیرند.
امسال با توجه به اینکه بسیاری از مراسم ها در محیط‌های باز انجام می‌شود، لازم است مدیران هیئت‌ها اولاً – با همسایگان از هم‌اکنون صحبت کرده و ضمن رضایت ایشان و جلب مشارکتشان را به دست آورند و ثانیاً از هرگونه اقدام که موجب آزار همسایگان مجالس می‌شود خودداری ورزند.
نماز ظهر عاشورا به‌عنوان نماد شاخص دین‌داری عاشورایی با رعایت همه شیوه‌نامه‌ها و در صورت نیاز تکثیر آن در تجمعات کوچک‌تر و در فضای باز و غیرمسقف با هماهنگی‌های لازم برگزار شود.
رسا- اگر صحبت پایانی دارید بفرمایید.
در پایان امیدواریم درد هجران و محرومیت از انجام دلخواه اقامه عزای حسینی با لطف و عنایت صاحب عزای حقیقی و ادعیه زاکیه آن حضرت برطرف شده و شرایط مطلوب زندگی و عبادت مطلوب هرچه زودتر فراهم شود.
رسا- از اینکه وقت خود را در اختیار خبرگزاری رسا قرار دادید سپاسگزاریم.
من هم از شما و همکارانتان که به دغدغه‌های دین و موضوعات معنوی به‌صورت ویژه می‌پردازید، قدردانی می‌کنم./9314/گ403/ب1
ارسال نظرات