از سوی مدیر مؤسسه طهورا صورت گرفت؛
رد استدلال‌های بی‌مبنای سیدکمال حیدری پیرامون احکام بانوان
حجت الاسلام بیاتی ضمن رد علمی استدلال‌های بی‌مبنای سیدکمال حیدری درباره متغییر بودن ۹۰ درصد احکام بانوان متناسب با شرایط زمانه، گفت: این ادعاها را هیچ عالمی نمی‌پذیرد.
اشاره: در این زمان شاهد افرادی هستیم که با برداشت‌های ابتکاری خود از اسلام، موجی را به راه می‌اندازند تا شاید با اینگونه اظهارات، نام خود را بر سر زبان‌ها بیاورند. از جملۀ آنها، فردی به نام سید کمال حیدری است که ادعای اخیر وی راجع به احکام زنان، موجب انتقادات زیادی به او شد.
برای روشن‌تر شدن ابعاد مختلف سخنان کمال حیدری، خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا با حجت الاسلام مهدی بیاتی، مدیر مؤسسه طهورا به گفت‌وگو پرداخت.
رسا ـ سخنان آقای حیدری را چگونه تحلیل می‌کنید؟
هر چند فیلم کامل سخنرانی آقای حیدری در دسترس ما نبوده است و نتوانستیم کل مبحث ایشان را بشنویم، اما از روی فیلم کوتاهی که در سایت ایشان بارگذاری شده است، می‌توان نکاتی را مورد توجه قرار داد. اولین جمله‌ای که آقای حیدری در بحث‌شان مطرح میکند، این است که محیط و موضوع باید با هم تناسب داشته باشند و 90 درصد احکام زنان در اسلام منوط به شرایط صدر اسلام بوده است و لزوم دارد که تغییر کنند.
این مسأله خیلی عجیب است که یک عالم شیعه چنین نظری را مطرح کند. امیدواریم که این سخنان و نظرات از روی سهل‌انگاری بیان شده باشد، اما آیا واقعا ۹۰ درصد احکام زنان منوط به شرایط زمانی و محیطی خاص بوده است و باید تغییر کند؟ بنده دو سؤال از آقای حیدری می‌پرسم؛ اول اینکه چرا ۱۰۰ درصد نه و فقط ۹۰ درصد؟ اگر شما معتقدید که بنابه شرایط زمانی و مکانی ۹۰ درصد احکام زنان تغییر می‌کنند، چرا آن ۱۰ درصد را تغییر نمی‌دهی؟
حتما قصد دارید بگویید که در این ۱۰ درصد ملاک‌ها و قواعدی وجود دارند که قابل تغییر نیست. اگر شما این را پذیرفته‌اید که ۱۰ درصد از احکام حتی با تغییر شرایط هم تغییر نمی‌کنند و همچنان ثابت‌اند، بین ما و شما یک وجه اشتراکی خواهد بود. اگر هم بگویید که این ۱۰ درصد نیز به اقتضای شرایط قابل تغییر هستند، ولی فعلا شرایط این را ایجاب نمی‌کند، بحث دیگری مطرح است. هیچ عالم شیعه و اهل سنتی تا کنون این حرف را نزده است. این خیلی حرف عجیبی است که بگوییم تمام احکام زنان و مردان در اسلام منوط به شرایط است و تنها ۱۰ درصد آن غیر قابل تغییر است.
نکته دوم اینکه حتی اگر آن ۹۰ درصدی که آقای حیدری گفته‌اند را قبول کنیم و ۱۰ درصد را لایتغیر بدانیم، سؤال دیگری مطرح می‌شود؛ شما چگونه حساب کردید که به ۹۰ درصد رسیدید؟ یعنی شما تمام احکام زنان از جمله احکام زنان در نماز، حج، حجاب، عده، حیض، نفاس و ... را بررسی کردید و به این نتیجه رسیدید که ۹۰ درصد این احکام منوط به شرایط است؟ به نظر ایشان باید حرفش را اصلاح کند.
رسا ـ گفته شده که بعضی از احکام اسلام حتی بیست سال هم دوام نیاورده‌اند، کمی درباره این موضوع توضیح می‌دهید؟
کمال حیدری می‌گوید: اینکه ما می‌بینیم برخی از احکام اسلام حتی بیست سال هم دوام نیاورده‌اند و در حالی که هنوز عصر پیامبر اسلام تمام نشده، بعضی از احکام نسخ می‌شوند، دلیل بر این است که یک تزلزلی در احکام وجود دارد. بیان چنین استلال ضعیفی از جانب چنین عالمی بعید به نظر می‌رسید. اگر تعداد محدودی از احکام اسلام هستند که نسخ شده‌اند، دلیل بر این نمی‌شود که ما نزد خود بگوییم؛ حالا خداوند یک حکمی را قرار داده و بعد نیز آن را نسخ کرده است، پس من هم می‌توانم به عقلم رجوع کنم و بعضی از احکام را بردارم.
آخر این چه استدلالی است که می‌آورید. آن دسته از احکامی که تا کنون نسخ شده‌اند؛ هم محدود بوده‌اند و هم منصوص، یعنی همانطور که خداوند به وسیله وحی آنها را بر ما واجب کرد، به وسیله وحی نیز آنها را از ما برداشت؛ نه اینکه عده‌ای با عقل خود آنها را نسخ کرده باشند. ما امروز این نوع استدلا‌های ساده را حتی در یک طلبه ساده هم نمی‌بینیم و این خیلی عجیب است که یک چنین عالمی اینگونه اظهار نظر کنند. از طرفی باید توجه داشت که اگر ما در استدلالات احکام ایجاد تزلزل کنیم، دیگر توان اجرا و حفظ هیچ یک از احکام را نخواهیم داشت؛ زیرا همیشه شک می‌کنیم که آیا شرایط تغییر کرده یا تغییر نکرده؟
آخر این چه استدلالی است که می‌آورید. آن دسته از احکامی که تا کنون نسخ شده‌اند؛ هم محدود بوده‌اند و هم منصوص، یعنی همانطور که خداوند به وسیله وحی آنها را بر ما واجب کرد، به وسیله وحی نیز آنها را از ما برداشت؛ نه اینکه عده‌ای با عقل خود آنها را نسخ کرده باشند. ما امروز این نوع استدلا‌های ساده را حتی در یک طلبه ساده هم نمی‌بینیم و این خیلی عجیب است که یک چنین عالمی اینگونه اظهار نظر کنند. از طرفی باید توجه داشت که اگر ما در استدلالات احکام ایجاد تزلزل کنیم، دیگر توان اجرا و حفظ هیچ یک از احکام را نخواهیم داشت؛ زیرا همیشه شک می‌کنیم که آیا شرایط تغییر کرده یا تغییر نکرده؟
آقای حیدری می‌گوید که اصل این است که احکام با تغییر شرایط و زمان تغییر کرده‌اند. از آنجا که با این روش استدلال احتمال تغییر همه احکام وجود دارد ما دیگر نمی‌توانیم هیچ ضمانتی برای اجرای احکام داشته باشیم. با این شیوه از استدلال حتی می‌توان برای نماز صبح نیز دلیل آورد که چون شرایط و سبک زندگی در صدر اسلام به‌گونه‌ای بود که بعد از نماز عشا، مردم شام می‌خوردند و می‌خوابیدند و وقت نماز صبح بیدار می‌شدند، به همین دلیل لازم بود در آن زمان نماز صبح بخوانند. حالا که زندگی‌ها به‌گونه‌ای شده که مردم ساعت ۲ نیمه شب می‌خوابند، چگونه می‌توانند برای نماز صبح بیدار شوند، پس دیگر نیازی به خواندن نماز صبح نیست.
رسا ـ سید کمال حیدری مدعی است که احکام زنان در اسلام، مربوط به شرایط ۱۴۰۰ سال قبل بوده است که نه دانشگاهی بوده و نه درس خواندن به این معنا وجود داشته است؟ آیا این سخنان درست است؟
سؤالی که این استدلال به‌وجود می‌آورد این است که آیا هر زنی که به دانشگاه رفت لزوما عقلش نیز افزایش می‌یابد؟ مگر همه مردانی که به دانشگاه رفتند، عقل‌شان افزایش یافت که حالا در زنان نیز اینگونه باشد؟ با این شیوه که ایشان صحبت می‌کنند باید گفت که مردم با رفتن به دانشگاه عقل‌شان بیشتر می‌شود، اما آمارها نشان می‌دهد که نه مردان و نه زنان با رفتن به دانشگاه لزوما عقل‌شان افزایش نمی‌یابد. درست است که علم نافع انسان را به اندیشه وادار میکند، در عبودیت انسان تأثیر مثبت دارد و در کمال عقل بسیار مؤثر است، اما چند درصد از علومی که در دانشگاه تدریس می‌شوند، علم نافع است؟
سؤالی که این استدلال به‌وجود می‌آورد این است که آیا هر زنی که به دانشگاه رفت لزوما عقلش نیز افزایش می‌یابد؟ مگر همه مردانی که به دانشگاه رفتند، عقل‌شان افزایش یافت که حالا در زنان نیز اینگونه باشد؟ با این شیوه که ایشان صحبت می‌کنند باید گفت که مردم با رفتن به دانشگاه عقل‌شان بیشتر می‌شود، اما آمارها نشان می‌دهد که نه مردان و نه زنان با رفتن به دانشگاه لزوما عقل‌شان افزایش نمی‌یابد. درست است که علم نافع انسان را به اندیشه وادار میکند، در عبودیت انسان تأثیر مثبت دارد و در کمال عقل بسیار مؤثر است، اما چند درصد از علومی که در دانشگاه تدریس می‌شوند، علم نافع است؟
آمار بالای طلاق بهترین شاهد است
اگر علم دانشگاه نافع بود، امروز در آمارهای کشوری شاهد رابطه مستقیم تحصیلات دانشگاهی و ضعف در اعتقادات دینی نبودیم. در واقع در بسیاری از مواقع، به هر میزان که تعداد افراد با تحصیلات دانشگاهی در جامعه ما افزایش می‌یابد، به تناسب آن ضعف در اعتقادات نیز ضعیف‌تر می‌شود. براساس آماری که وزارت کشور در سال ۹۱ اعلام کرد، هر چه سطح تحصیلات دانشگاهی در افراد بیشتر بود، رفتار دینی در آنها ضعیف‌تر بود.
اساسا دروسی که در دانشگاه تدریس می‌شوند بر مبنای انسان‌محوری و اومانیزم غربی است و دروس دانشگاه به هیچ وجه فکر دانشجو و محصل را درگیر نمی‌کنند. بنابراین لازمه تحصیل علوم دانشگاهی بالاتر رفتن سطح تعقل نیست. اگر قرار بود اینگونه باشد، امروز شاهد رواج بیش از حد طلاق در بین قشر تحصیل کرده نبودیم. کافی است نگاهی گذرا به آمار داشته باشیم تا مشخص شود که تحصیل کرد‌ه‌های ما، هم در انتخاب گزینه مناسب برای ازدواج اشتباه کرده‌اند و هم وقتی کارشان به طلاق می‌کشد، مصلحت خود را به همسر و فرزندان خود ترجیح می‌دهند.
رسا ـ او در ادامه این اظهارات مسأله قوامیت مرد را مطرح می‌کنند و می‌گویند که فقط مرد در خانواده قوام نیست و زن هم می‌تواند باشد. آیا این حرف مبنای فقهی دارد؟
رسا ـ او در ادامه این اظهارات مسأله قوامیت مرد را مطرح می‌کنند و می‌گویند که فقط مرد در خانواده قوام نیست و زن هم می‌تواند باشد. آیا این حرف مبنای فقهی دارد؟
واقع امر این است که در اینجا یک خلطی صورت گرفته است. قوامیت در اسلام یک مسأله حقیقی است و نه مسأله واقعی. مسأله حقیقی در طول تاریخ در معرض تغییر قرار نمی‌گیرد. قوامیت امری است که خداوند از مرد خواسته و به‌طور طبیعی برای تحقق این خواسته، ویژگی‌هایی در مرد قرار داده شده است. به‌عنوان مثال خداوند به مردان قدرت اجتماعی بیشتری داده تا بتوانند از خانواده خود حفاظت کند. وارد ساختن ایراد به این قاعده، آن هم زمانی که قرآن بر کلمه الرجال تأکید دارد، معنایی ندارد. تا امروز هیچ عالم شیعه و سنی نبوده که اعلام کرده باشد که منظور از رجال در آیه « الرجال قوامون علی النساء» منوط به زمانی است که زنان سواد کافی ندارند.
حضرت زهرا؛ الگویی بی‌قید و شرط
کمال حیدری درباره جایگاه زنان می‌گوید: اگر جایگاه زنان بیشتر از مردان نباشند، کمتر از آنان نیست. باید از ایشان پرسید که آیا شما واقعا در خانواده خودتان نیز قائل به این مسأله هستید؟ اگر قائلید که جایگاه زنان بیشتر از مردان است، پس چرا خودتان دفتر مرجعیت زده‌اید و همسرتان مرجع نیست؟ اگر معتقدید جایگاه زنان با مردان برابر است و حتی بیشتر است، چرا همسر و دختران شما مرجع نیستند؟
این آقا می‌گویند که حضرت زهرا(س) الگوی زنان هستند، اما فقط در شرایط صدر اسلام. عجیب‌تر آنکه مثال نقض الگو بودن حضرت را رفتار حضرت زینب(س) و خطابه ایشان در مجلس یزید می‌دانند. حیدری به حدیث حضرت زهرا(س) درباره بهتر بودن عدم حضور در انظار عمومی برای زنان اشاره میکند و معتقد است که سخنرانی حضرت زینب(س) در کاخ یزید بر خلاف این سخن است و با این استدلال به‌نوعی این حکم را نسخ شده می‌پندارند.
گویا آقای حیدری متوجه این نیستند که سخنرانی حضرت زینب(س) در مجلس یزید به‌دلیل نبود مردان بوده است. قطعا اگر امام سجاد (ع) امکان دفاع از حق در آن شرایط را داشتند، حضرت زینب(س) ورود نمی‌کردند. کما اینکه همین حالا نیز ما از این واقعه به‌عنوان یک روضه یاد می‌کنیم و داغدار این هستیم که چرا شرایط به‌گونه‌ای شد که این اتفاق بیافتد و حضرت مجبور شوند در برابر انظار افراد پلیدی چون یزید قرار بگیرند. از طرفی این قول حضرت زهرا(س) یک استحباب است و هیچ عالمی تاکنون آن را واجب ندانسته است و مشخص نیست مبنای فقهی این اظهارات از کجا می‌باشد.
رسا ـ حیدری در بخشی از سخنانش می‌گوید که نباید برای پیاده سازی الگوی ۱۴۰۰ سال پیش تلاش کنیم؛ نظر شما درباره این حرف چیست؟
آقای حیدری می‌گوید که این کار ما باعث شده تا جامعه زنان متدین ما نیز این مسأله را پس بزنند و برخی مسائل چون حجاب را کنار بزنند. فهمی که از سخنان ایشان در انظار عمومی و فضای مجازی صورت می‌گیرد، دو نوع است؛ برداشت اول این است که ما معتقدیم بر مبنای الگوی ۱۴۰۰ سال قبل هیچ زنی نباید در برابر دیدگان مردم ظاهر شود. البته هیچ عالمی این حرف را قبول ندارد. کدام عالم ما گفته است که زنان نباید بیرون بیاند و در برابر چشمان مردم ظاهر شوند؟ برداشت دیگر از سخن ایشان که در فضای مجازی شایع شده، به موضوع الگوی حجاب و روسری به سر داشتن و پوشیده بودن زن برمی‌گردد که اگر اینگونه باشد، باید گفت کدام زن متدینی این حرف را پس زده است؟/882/گ404/ف
رسا ـ حیدری در بخشی از سخنانش می‌گوید که نباید برای پیاده سازی الگوی ۱۴۰۰ سال پیش تلاش کنیم؛ نظر شما درباره این حرف چیست؟
آقای حیدری می‌گوید که این کار ما باعث شده تا جامعه زنان متدین ما نیز این مسأله را پس بزنند و برخی مسائل چون حجاب را کنار بزنند. فهمی که از سخنان ایشان در انظار عمومی و فضای مجازی صورت می‌گیرد، دو نوع است؛ برداشت اول این است که ما معتقدیم بر مبنای الگوی ۱۴۰۰ سال قبل هیچ زنی نباید در برابر دیدگان مردم ظاهر شود. البته هیچ عالمی این حرف را قبول ندارد. کدام عالم ما گفته است که زنان نباید بیرون بیاند و در برابر چشمان مردم ظاهر شوند؟ برداشت دیگر از سخن ایشان که در فضای مجازی شایع شده، به موضوع الگوی حجاب و روسری به سر داشتن و پوشیده بودن زن برمی‌گردد که اگر اینگونه باشد، باید گفت کدام زن متدینی این حرف را پس زده است؟/882/گ404/ف
ارسال نظرات
نظرات بینندگان
امروز بخشی از بدنه روحانیت درگیر ودار هرمنوتیک اسیر هستند و به همین خاطر سازوکار اندیشه ای ندارند و زود فریب می خورند
البته این جمله هم صحیح نیست که گفته اید "سخنرانی حضرت زینب(س) در مجلس یزید به‌دلیل نبود مردان بوده است. قطعا اگر امام سجاد (ع) امکان دفاع از حق در آن شرایط را داشتند، حضرت زینب(س) ورود نمی‌کردند" زیرا سخنان حضرت زینب علیها سلام تمام با تائید حضرت سجاد علیه السلام بود و ضمنا خود آن حضرت با ایراد سخنانی حماسه گون آشوب بزرگی در کاخ یزید ملعون ایجاد کردند طوری که با توجه به نزدیکی ظهر یزید پلید برای گفتن اذان ظهر دست به دامن موذن دربار شدو... حضرت سجاد از همین اذان نیز استفاده کرد و یزید و حامیانش را رسوا کرد.
آیا ایشان (جناب حیدری) فهمی بالاتر از معصوم پیدا کرده اند که رفتار حضرت زهرا را در دو موقف جدا ناسخ و منسوخ هم بدانند! در حالی که در هر دو زمان آنچه مهم بود عمل به تکلیف الهی بود. سخنان این روزهای این شخص بیشتر به انحراف از مبانی و عدول از معارف مسلم دینی شبیه تر است تا تنویر افکار دینی در ذهن عموم. اللهم اجعل عواقب امورنا خیرا.
یه بار درست منظورتو بنویس
ما که نفهمیدیم
همین مسیر رو ادامه بدهید.