کمال حیدری و پرداخت کاریکاتوری به واقعیت

حجت الاسلام امیر مهاجر میلانی، مدیر گروه فقه و حقوق پژوهشکده زن و خانواده در گفت‌وگو با خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، ضمن رد استدلال سید کمال حیدری پیرامون اینکه بیش از نیمی از احکام بانوان مختص صدر اسلام بوده و باید تغییر کند، گفت: نظم جنسیتی عصر حاضر به کل بهم ریخته است و انسان (با توجه به بعد مادی محض) ادعا دارد که محور نظم دهی به عالم است؛ اگر این را بگوییم، با این نظم نوین جنسیتی که باز تولید کنندۀ ارزش‌ها و هنجارهای مدرنیته است همسو شده‌ایم.

وی افزود: او می‌گوید به علت تغییر شرایط احکام هم تغییر یافته است؛ می‌دانیم که شرایط عوض شده و یک نظم نوین جنسیتی حاصل شده ولی این فضا اجازه اخذ آموزه‌های دین را نمی‌دهد، بلکه مدرنیته هیچگونه اجازه تنفس به غیر را هم نمی‌دهد؛ ایشان از این نکته غافل است و ما هوشیاری در بحث را از ایشان نمی‌بینیم، لذا در زمین دشمن بازی می‌کند.

استاد حوزه و دانشگاه عنوان کرد: این نظم نوین جنسیتی که براساس عقل مدرن حاصل شده، به شدت با نگاه و اندیشه دینی در تعارض است؛ اینکه ما به خاطر مدرنیته شدن زمان بیاییم احکام را نیز به نفع مدرنیته باز تفسیر کنیم و آموزه‌های دینی را به خدمت مدرنیته بیاوریم، در حقیقت آمال مدرنیته را دینی کردن و ماله کشیدن دینی به آمال مدرنیته است.

وی سخنان سید کمال حیدری را حل شده دانست و تصریح کرد: هر کسی که در حوزه زنان مطالعه و پیشینه‌ای داشته باشد، متوجه خواهد شد که این حرف‌ها قدیمی است؛ انضمامیات هر چیز در فایده آن تأثیر دارد؛ ما نمی‌توانیم پارادایم را تغییر دهیم در صورتی که به لوازم آن بی‌توجه باشیم و فمنیست‌ها جنسیت را هم در این انضمامیات وارد کرده و آن را غیر قابل تغییر می‌دانند.

حجت الاسلام میلانی به رد نسبیت گرایی پرداخت و اظهار داشت: تربیت و بافتی که انسان در آن زندگی می‌کند و عوامل متعددی از انضمامیات انسان می‌تواند در ارتکاز او تاثیر بگذارد ولی آیا کل فقه ما از این قبیل است که شما بگویید فقه ما نگاه مردانه دارد؟ وقتی یک روزنامه را کسی می‌نویسد، آیا مرد یک طور می‌فهمد و زن طور دیگری می‌فهمد؟ پیامدهای آن فهم واحد می‌تواند متفاوت باشد ولی آن دلالت لفظی مطابقی متن روشن بوده و انضمامیات هم قابل مدیریت است.

وی ادامه داد: اینکه شما بگویید انضمامیات خصوصا جنسیت در فرایند استنباط تاثیر می‌گذارد، در حقیقت بزرگ کردن کاریکاتوری بخشی از قضیه است که نظریه پردازان فمنیست از آن بهره می‌برند ولی بزرگ کردن این مسألۀ قابل مدیریت توسط کسی که هدف اصلی او در حقیقت تعهد به متن است، درست نیست.

مدیر گروه فقه و حقوق پژوهشکده زن و خانواده اذعان داشت: حرف‌های کلی را برای خودتان بگذارید و با پژوهش هایتان نشان دهید که در فقه ما چند حکم تحت تاثیر مردانگی فقیهان صادر شده است؟ در غیر اینصورت مطرح کردن یکسری ادعاهای کلی که در جای خودش اثبات نشده در شان تفلسف نیست؛ موضع خود را مشخص کنید که آیا اینها قابل مدیریت هست یا نه؟ اگر قابل مدیریت هست، موارد آن را مشخص کرده و برای مدیریت آنها تلاش کنید که کار ارزشمندی است.

وی عنوان کرد: ما باید تکلیف خودمان را روشن کنیم؛ اگر واقعا می‌خواهیم پایبند به این نظریه باشیم، در مدل حداکثری آن سر از نسبیت فهم در می‌آوریم که ادبیات پست مدرنیسم است و در دام رویکردهای حداکثری هرمنوتیکی که می‌گوید هر متنی تحمل هر نوع تفسیری را دارد می‌افتیم.

حجت الاسلام میلانی تأکید کرد: اگر او می‌گوید که نمی‌خواهیم به آن فهم اصیل برسیم، در این صورت دین هم مانند سایر عقلانیت‌ها می‌شود که البته ایشان در یکی از فایل‌های اخیرشان تقریبا به این پروژه نزدیک می‌شود و می‌گوید همه چیز به یک حیث نسبی است.

وی خاطرنشان کرد: اگر مردانگی و زنانگی سدی در اندیشه باشد و هرچقدر هم که مردان بخواهند از این سد عبور کنند، همچنان درگیر مرزهای جنسیتی باشند پس نسبت فهم را قبول کرده‌ایم و این در فلسفه و معرفت شناسی فمنیستی ارتقا پیدا می‌کند و به جایی می‌رسد که حتی فلسفه و منطق هم جنسیتی می‌شود؛ چون مردان آن را تدوین کرده‌اند.

استاد حوزه و دانشگاه در پایان گفت: اگر شما می‌خواهید بگویید که عقلانیت‌ها قیاس ناپذیر است و جنسیت‌ها باعث نسبیت فهم هرکس می‌شود، صراحتا اعلام کنید و به نتایج آن هم پایبند باشید ولی اگر اینطور نیست و می‌شود این انضمامیات، از جمله جنسیت را مدیریت کرد، مسأله باید به گونه‌ای دیگر رقم بخورد.