نگاهی به شخصیت علمی آیت الله خاتمی و پشت پرده هجمه ها

به گزارش خبرنگار سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، هنوز مهر انتصاب آیت الله سید احمد خاتمی به عنوان عضو جدید فقهای شورای نگهبان خشک نشده، کینه‌‌های‌ برخی افراد روشنفکرنما سر باز کرد و نتوانستند ناراحتی خود را از این انتخاب هوشمندانه پنهان کنند.

البته تلاش برای مخدوش کردن چهره این فقیه انقلابی مسبوق به سابقه است، از ضد انقلاب‌ها، فتنه گران، رسانه‌های معاند خارجی تا برخی رسانه‌های داخلی و افراد و طیف های سطحی نگر در درون حوزه همواره با انعکاس گزینشی مطالب مربوط به ایشان، سعی کردند چهره ایشان را افراطی و تندرو جلوه بدهند.

چه نیکو فرمود رهبر معظم انقلاب که «تند رفتن در صراط مستقیم چیز بدی نیست». ایشان سال 1394 در دیدار مردم نجف آباد فرمودند: «آنهایی که امروز در بیرون از مرزهای کشور می‌گویند تندرو، مقصودی دارند و معنایی مورد نظرشان است. آنهایی که می‌گویند تندرو، منظورشان کسانی است که در راه انقلاب مصمّم‌تر و پایدارترند؛ حزب ‌اللّهی‌ها را می‌گویند تندرو».

علت این کینه توزی‌ها موضع گیری‌های صریح، به‌هنگام و مستدل آیت الله خاتمی در برابر کج‌روی‌ها است. همواره شاهد بودیم که ایشان بدون تعارف از مسؤولان انتقاد کرده و در برابر استکبار جهانی به طبق آموزه قرآنی با شدت برخورد می‌کند. همواره در خطبه‌های نماز جمعه تهران عمارگونه به دفاع از ولایت و انقلاب اسلامی پرداخته است و سعی داشته نماینده شایسته‌ای برای مردم در مطالبه‌گری از مسؤولان باشد.

آنچه مسلم است، آیت الله سید احمد خاتمی نه اولین فردی است که اینگونه مورد هجمه بدخواهان انقلاب قرار گرفته و نه آخرین نفر خواهد بود چراکه این روش دائمی آنها در مواجهه با کسانی است که محکم و استوار پای موازین اسلام و انقلاب ایستادگی می‌کنند.

از آنجا که جایگاه ایشان در شورای نگهبان، جایگاه فقاهت است، چه خوب است که به این بهانه مروری بر رزومه علمی آیت الله خاتمی داشته باشیم که به قلم خودشان در اوایل دهه هشتاد نگاشته شده است:

«شرح لمعه را از محضر حضرت حجّت الاسلام و المسلمین آقای فاضل هرندی، اصول الفقه را نزد حضرت حجّت الاسلام و المسلمین آقای هادی مروی خراسانی، مکاسب را از محضر حضرات آیات ستوده، خزعلی، اشتهاردی و بنی‌فضل، رسائل را از محضر حجّت الاسلام و المسلمین آقای موسوی، کفایه الاصول را از محضر حضرات آیات سیّد علی محقّق داماد و دوزدوزانی، شرح منظومه و تجرید را از محضر حضرت آیت اللّه حاج شیخ یحیی انصاری شیرازی و جناب حجّت الاسلام و المسلمین آقای دکتر احمد بهشتی فسائی، اسفار را از محضر فقیه متألّه حضرت آیت اللّه جوادی آملی و آیت اللّه حاج شیخ ابراهیم امینی، اشارات را از محضر فیلسوف و عارف معاصر حضرت آیت اللّه حسن زاده آملی، تفسیر را از محضر حضرت آیت اللّه مشکینی و حضرت آیت اللّه خزعلی، عهدنامه مالک اشتر نهج‌البلاغه را از آیت اللّه حسین نوری همدانی، یک دوره خارج اصول و بخش های زیادی از فقه را از محضر حضرت آیت اللّه العظمی میرزا جواد آقا تبریزی، خارج اصولِ جلد اوّل کفایه و بحث خارج اجاره را از محضر آیت اللّه العظمی فاضل لنکرانی، مدّت هفت سال از درس فقه آیت اللّه منتظری، نیز از محضر حضرات آیات آیت اللّه العظمی میرزا هاشم آملی، حضرت آیت اللّه العظمی وحید خراسانی و حضرت آیت اللّه العظمی شبیری زنجانی استفاده کردم.

همچنین یک‌دوره بحث فلسفی شناخت را از محضر شهید علاّمه آیت اللّه مطهّری در سال آخر عمر مبارک‌شان بهره‌مند شدم که محلّ تدریس آن در حسینیّه ارک قم بود.

اینجانب نه برای خود شخصیّتی علمی و نه اخلاقی می بینم، امّا همین اندکی هم که از این مقولات دارم، مدیون هدایت های عالمان وارسته دینی هستم. در آغاز طلبه‌گی‌ام حضرت آقایان حجّت الاسلام و المسلمین حاج شیخ محمد تقی نصیری و حجّت الاسلام و المسلمین سیّد محمد شاهچراغی تلاش شایسته تقدیری در پرورش بنیه علمی و اخلاقی حقیر داشتند به‌ویژه آقای شاهچراغی تقریباً در آغاز طلبه شدن بنده از نائین به سمنان آمدند. هم هدایت های علمی ایشان به‌ویژه در متون معارف قرآنی و حدیثی و هم منش متواضعانه و اخلاقی ایشان در روحیّه بنده تأثیر به‌سزایی داشت.

وقتی که به قم آمدم، سخت کوشی استاد آیت اللّه ستوده و تشویق ایشان و سلوک بسیار ارزشمند اخلاقی استاد آیت اللّه شیخ یحیی انصاری شیرازی و سلوک الهی فقیه متألّه آیت اللّه جوادی آملی و آیت اللّه حسن زاده آملی در اینجانب بسیار تأثیر داشته و کارگشا بوده است.

رفاقت و حشر و نشر با جناب حجّت الاسلام و المسلمین آقای محسن قرائتی و همکاری با ایشان در برنامه‌های تلویزیونی و تألیف برخی از کتاب ها در ساده گویی و ساده نویسی برای بیان معارف اسلامی و سخن گفتن در حدّ فهم عموم «إنّا مَعاشِرَ الأنبياءِ اُمِرنا أن نُكلِّمَ النّاسَ على قَدرِ عُقولِهِم» بسیار مؤثّر بود. به‌ویژه برخی از نکات اخلاقی ارزشمندی که با عمل و رفتار خود داشتند، خاکی بودن و تواضع ایشان برای بنده الهام بخش بود.

انس با درس تفسیر حضرت آیت اللّه آقای مشکینی و حضرت آیت اللّه آقای خزعلی از برکاتی بود که در دوره تحصیل، خداوند عنایت فرمود. اگر برکتی در بعد علمی و اخلاقی نصیبم شده به برکت تلاش این بزرگواران و برخی دیگر است که نام مبارک‌شان به یادم نمانده است. جزاهم اللّه خیراً.

از سال 1363 شمسی تدریس عمومی دروس حوزه ای را آغاز کردم و تاکنون چهارده دوره معالم‌الاصول، سه دوره شرح لمعه، سه دوره رسائل، هفت دوره اصول الفقه، دو دوره تمام مکاسب، چهار دوره کفایه، تدریس نموده‌ام و در ایّام تعطیل نیز دروس شرح تجرید، شرح باب حادی عشر و درایه شهید ثانی را برای طلاّب می گفتم.

حدود شش سال است که خارج اصول تدریس می کنم و چهارمین سالی است که به تدریس خارج فقه مشغولم و دوازدهمین سالی است که درس تفسیر شب ها بعد از نماز مغرب و عشا برای طلاّ ب دارم که ـ بحمداللّه ـ تاکنون علاوه بر تفسیر جزء آخر قرآن و تفسیر سوره مسبحات و سوره حجرات و لقمان، منافقون، از جزء اوّل قرآن تا جزء ششم تفسیر شده است که به لطف خداوند نوار کاست همه این دروس موجود است و تا این لحظه که این سطور را می نگارم 1300 جلسه درس تفسیر داشته ام و به برکت قرآن کریم پیوسته این درس مورد اقبال دوستان طلبه بوده است و همچنان هست و چهاردهمین سالی که درس سیره پیامبر و ائمّه را روزهای پنجشنبه برای طلاّب محترم در مدرسه فیضیّه دارم که سال گذشته دوره اوّل این بحث با اتمام مباحث سیره امام زمان(عج) پایان پذیرفت و در سال جاری تحصیلی سیره امام علی(ع) را برای بار دوم با روشی جدید و مباحثی نو آغاز کرده ایم، از خداوند متعال توفیق اتمام این دوره را نیز دارم تا ـ ان شاءاللّه ـ پس از آن بتوانیم دوره ای مفید از سیره امامان: را به صورت مکتوب تقدیم شیفتگان خاندان عصمت و طهارت بنمایم».

از جمله آثار علمی ایشان 31 عنوان کتاب و 17 مقاله با عناوین زیر است:

کتاب‌ها

ـ سیره سیاسی امام علی(ع)

ـ چکامه هایی در شیوه های عزاداری: آسیب شناسی و آفت زدایی مراسم عزاداری حضرت سیدالشهداء(ع)

ـ رسالت خواص: نگاهی به بیانات مقام معظم رهبری (مدظله) در جمع فرماندهان لشکر 27 حضرت رسول(ص)

ـ نگاهی به سوره الواقعه و الرحمن

ـ حوزه علمیه: هست ها و بایدها

ـ فتنه و راه نجات از آن از دیدگاه امیرالمومنین علی(ع)

ـ ترجمه و تکمله احادیث مثنوی

ـ آسیب شناسی فرهنگ عزاداری

ـ مقابله و تصحیح منطق الطیر

ـ فرهنگ‌نامه موضوعی نهج البلاغه

ـ بحثی‌ پیرامون‌ اسباب‌ النزول

ـ خانواده‌ در اسلام‌

ـ الاسیر فی‌ الفقه‌ الاسلامی

ـ شرح‌ دعای‌ مکارم‌ الاخلاق

ـ سیره‌ نبوی(ص‌)

ـ سیره‌ امامان(ع‌)

ـ اخلاق‌ کارگزاران‌ در اسلام

ـ الحج

ـ القصاص‌

ـ نگاهی‌ به‌ مبانی‌ تفکر امام‌ خمینی‌ پیرامون‌ ولایت‌ فقیه

ـ فقه‌ الاخلاق‌ از دیدگاه‌ شیخ‌ انصاری

ـ مدیریت‌ در قرآن‌ و حدیث

ـ اخلاق‌ سیاسی

ـ امر به‌ معروف‌ و نهی‌ از منکر

 ـ در سایه سار حکمت علوی، مجموعه مقالاتی پیرامون امیرالمومنین (ع) و نهج البلاغه

ـ مدیریت‌ و تشکل‌ در سیره‌ امام‌ هادی‌(ع‌)

ـ عبرت های‌ عاشورا

ـ سیمای‌ حماسی‌ امام‌ سجاد (ع‌)

ـ ابعاد جنگ‌ در قرآن‌ و حدیث

ـ شایعه‌ از نظر قرآن‌ و حدیث

ـ سیمای‌ نفاق‌ در قرآن

مقالات

ـ ویژگی‌های شخصیتی مبلغان دینی

ـ ضرورت و مشروعیت رهبری از دیدگاه امام علی(ع)

ـ در دوران اختناق علمدار انقلاب بود: علل و زمینه های شهادت آیت الله سعیدی

ـ ناکثین از دیدگاه امام علی(ع)

ـ این کوزه گر دهر ...

ـ ترجمه های استاد شهیدی

ـ بررسی منابع و مآخذ احادیث مندرج در تاریخ جهانگشای جوینی

ـ لوح نخست

ـ پیمانه قصه (ملاحظاتی درباره قصه های مثنوی)

ـ از خوانندگان: تجلی کلام اسلامی در شاهنامه فردوسی

ـ مبانی و ساختار رئالیسم در ادبیات داستانی

ـ بررسی سفرنامه دوم مظفرالدین شاه به اروپا از نظر ادبی

ـ نگاهی به شعر انقلاب اسلامی

ـ تردید یا انکار؟ (بررسی اجمالی اندیشه های کلامی خیام بر اساس رباعیات)

ـ نظام کلامی در کلام نظامی

ـ ویژگی های نثر مطبوعاتی

ـ بهره کشف الاسرار از گفتار و کردار علی(ع)