ناسازگاری تز جدایی دین از سیاست با قرآن

به گزارش خبرگزاری رسا، دهم آذر ‏سالروز شهادت فقیه مجاهد آیت‌الله سیدحسن مدرس‏‏ در سال ۱۳۱۶ است. شهیدی که با شجاعت مثال‌زدنی و عزم راسخش در برابر ‏‏استبداد داخلی و استعمار خارجی ‏‏رایت مبارزه برافراشت و به الگویی برای آرزومندان استقلال و سربلندی ایران تبدیل شد. مدرس در سال ۱۲۴۹ در شهر زواره از توابع استان اصفهان متولد شد. تحصیل خود را در علوم اسلامی در اصفهان آغاز کرد و سپس به سامرا و نجف رفت و در نزد مراجعی چون میرزای شیرازی، آخوند خراسانی و سیدمحمدکاظم یزدی به تحصیل پرداخت و تا درجه اجتهاد ادامه داد؛ آنگاه به اصفهان بازگشت و مشغول تدریس فقه و اصول شد.

مدرس بدون تردید از شخصیت‌های اثرگذار تاریخ معاصر است که در مبارزات انقلابی علیه طاغوت خوش درخشید؛ در سال ۱۲۸۹ هم‌زمان با تشکیل دوره دوم مجلس شورای ملی، که پس از استبداد صغیر برپا شد، به عنوان عالم تراز اسلامی از سوی مجلس پذیرفته و در دوره سوم نیز از طرف مردم تهران به نمایندگی انتخاب شد؛ تعبیر معروفی از وی مبنی بر اینکه «سیاست ما عین دیانت ماست» در اذهان باقی مانده است که خبرگزاری ایکنا برای تبیین آن با آیت‌الله محسن فقیهی، استاد سطح عالی حوزه، گفت‌وگویی داشته است که در ادامه از نظر می‌گذرد؛

مدرس در تاریخ و قلب مردم

آیت‌الله فقیهی با بیان اینکه مرحوم مدرس شخصیت مورد توجه مردم بود و مردم او را به علت شجاعت کم‌نظیر و زندگی مردمی و ساده دوست داشتند،‌ گفت: امروز هم بعد از سال‌ها از شهادت شهید مدرس هنوز هم در تاریخ و قلب این ملت جایگاه درخشانی دارد. یکی از تعابیر معروف ایشان این است که «سیاست ما عین دیانت ماست»؛ جمله‌ای که مرحوم امام(ره) هم مکرراً بر آن تأکید می‌فرمودند؛ زیرا در طول تاریخ اسلام، هرگاه دشمنان خواستند توطئه‌ای علیه ملت ایران و شیعه پیاده کنند، یکی از دستاویزهای آن‌ها مسئله جدایی دین از سیاست بود. در دوره معاصر، غرب و دشمنان شیعه و ایران برای اینکه موج فزاینده انقلاب اسلامی را کنترل کنند، بحث جدایی دین از سیاست را پیش کشیدند و گفتند که روحانیت باید در حوزه بماند و برای مردم نماز بخواند و احکام شرعی بگوید و کاری به سیاست نداشته باشد و سیاست را به سیاستمداران واگذارد.

این استاد حوزه علمیه با بیان اینکه رسول اکرم(ص) و خلفای سه‌گانه و امام علی(ع) حکومت داشتند، گفت: بعد از وفات پیامبر(ص) با اینکه خلفا اجازه ندادند مسیر امامت که طراحی خداوند برای بشر بود طی شود، ولی در دوره‌ای امام علی(ع) جامعه را مدیریت کردند و حتی در دوره خلفا به خصوص دو خلیفه اول، ظواهر دینی مورد توجه بود، ولی در دوره معاویه و بنی‌العباس به تدریج حکومت اسلامی به خلافت تبدیل و روح دین در میان مسلمانان کم‌رنگ و به تعبیر درست سیاست از دیانت جدا شد.

وی با ذکر اینکه جدایی دین از سیاست خلاف قرآن و روایات است، اضافه کرد: اگر در آیات قرآن تعمق کنیم می‌بینیم که انبیاء نیامدند تا فقط مردم را به دینداری دعوت کنند و فقط بشارت و انذار بدهند که اگر از آنها تبعیت نکنند جهنمی و اگر تبعیت کنند بهشتی می‌شوند، بلکه در برابر هر پیامبری ظالمان و طاغوتی وجود داشت که با آنها مبارزه کردند. بر اساس آیه ۲۵ حدید «لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَيِّنَاتِ وَأَنْزَلْنَا مَعَهُمُ الْكِتَابَ وَالْمِيزَانَ لِيَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ...» نفی طاغوت و تحقق توحید و ایجاد قسط و عدل دو هدف بنیادین تمامی انبیاء و ائمه(ع) بوده و خدا وعده داده کسانی که دنبال تحقق دین الهی باشند، مورد نصرت واقع خواهند شد.

آیت‌الله فقیهی تصریح کرد: این همه انبیاءکشی و شهادت امام مجتبی(ع) و حضرت سیدالشهدا(ع) و مابقی ائمه(ع) برای چه بوده است؟ آیا اگر آنها کناری می‌نشستند، نماز می‌خواندند، روزه می‌گرفتند و احکام برای مردم می‌گفتند و از آنها فقط می‌خواستند خدا را بپرستند و کاری به کار حکومت‌های دوره خویش نداشتند، دلیلی برای کشته شدن آنها نبود؛ حکومت‌ها از وجود بزرگان دینی و انبیاء احساس خطر می‌کردند؛ لذا یا با سم و یا قتل این موانع را از پیش پای حکومت جائر خودشان برمی‌داشتند. براساس آیات قرآن، حضرت موسی، ابراهیم، عیسی، نوح و ...در برابر حکومت‌های جائر زمان خود و با ملأ و اشراف قومشان که مردم را به بندگی و بردگی کشانده بودند، ایستادند. بنابراین معنای سیاست ما عین دیانت ماست یعنی کسانی حق حکومت بر مردم را دارند که بخواهند دین خدا را در جامعه پیاده کنند و هر حکومتی که فقط قصدش به دست گرفتن قدرت باشد، طاغوتی است.

ولایت فقیه؛ تداوم حکومت در عصر غیبت

استاد سطح عالی حوزه علمیه اظهار کرد: در شیعه بحث ولایت و امامت کاملاً روشن است و بعد از دوره غیبت هم براساس نظر امام زمان(ع) احکام اسلامی باید به دست نایب امام اداره شود که از آن تعبیر به ولایت فقیه می‌کنیم؛ یعنی اگر در دوره غیبت فقیه جامع‌الشرایط مانند امام خمینی(ره) بتواند باید حکومت تشکیل دهد و اگر نتواند همانند آیت‌الله فضل‌الله نوری، مدرس و ... باید در برابر طاغوت زمان خود بایستند، همان طور که امام علی(ع) وقتی می‌خواستند دوره خلافت ظاهری را بپذیرند، فرمودند خداوند از علما عهد گرفته که در برابر طاغوت سکوت نکنند.

وی با بیان اینکه در تمامی کتب فقهی در کنار ابواب طهارت، دیات باب سیاسات وجود دارد، اضافه کرد: دشمنان ما دیروز و امروز با نماز و روزه ما مشکلی نداشته و ندارند و می‌گویند حکومت، پول و امکانات را به ما بدهید و شما دنبال عبادت خود و دعوت مردم به نماز و روزه باشید، ولی کسانی مانند مدرس زیر بار چنین کاری نرفتند و معتقد بودند که قلدرهایی مانند رضاشاه حق ندارد برای حکومت چندساله خود احکام دین را زیر پا بگذارد.

رسانه‌ها مطالبه‌گری کنند

استاد حوزه علمیه اظهار کرد: در روایت بیان شده که «الناس علی دین ملوکهم»؛ یعنی مردم به حکومت نگاه می‌کنند و از مسئولانشان الگو می‌گیرند؛ امروز گرچه ما از برخی مسئولان، تجمل و اشرافی‌گری آنها ناراحت و منتقدیم، ولی رهبران انقلاب در نهایت ساده‌زیستی و در سطح مردم زندگی می‌کنند و دینداری در زندگی آنها موج می‌زند. 

وی تأکید کرد: رسانه‌ها باید مطالبه داشته باشند که احکام اسلامی به درستی اجرا شود؛ زیرا اگر دین اجرا نشود، عدالت هم تحقق نمی‌یابد و نارضایتی وجود دارد؛ امام علی(ع) برای عدالت در محراب عبادت به شهادت رسید و امروز هم همه دینداران هم خودشان باید دنبال اجرای عدالت باشند و هم اجازه ندهند در کشورهای اسلامی و جامعه خودمان افرادی در سطوح مدیریتی کشور قرار بگیرند که اعتقادی به عدالت اجتماعی و ... ندارند.