چرا پای سوریه در میان است؟

به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، سربازان لباس­‌های نظامی خود را پوشیده‌­اند، مشغول وداع با عزیزان­شان هستند و با آنها عکس یادگاری می‌گیرند. شاید این آخرین عکسی باشد که از آنان به یادگار می‌ماند. پرچم‌­های کشور عزیزشان را در دست دارند و با تمام وجود آماده فدا کردن جانشان در راه وطن هستند. مردم هم به بدرقه آمده‌­اند تا بگویند قهرمانان­شان برای آنها ارزشمند هستند. اینجا آمریکاست و سربازانی که آماده اعزام به سوریه هستند، بدون آنکه بدانند مقصد کجاست و دلیل چیست! فقط می­‌دانند که باید از کشورشان دفاع کنند.

درباره اتفاقات سال‌های اخیر سوریه، مدافعان حرم و موضوعاتی از این دست، مستندهای مختلفی تاکنون ساخته شده است؛ اما چرایی محوریت سوریه برای وقوع این اتفاقات، «چرا سوریه؟» را از سایر مستندهای این حوزه، متمایز کرده است. در این میان دلیلی کمتر شنیده و دیده شده از اهمیت تلاش ایران برای حفظ سوریه نیز مشخص می‌شود؛ همان دلیلی که سقوط دولت سوریه را برای آمریکا حیاتی می­کند.

مستند «چرا سوریه؟» سعی می‌کند تا با ارائه خوانشی جدید، ردپای آمریکا در اتفاقات سوریه را ریشه­‌یابی کند؛ از آماده شدن سربازان امریکایی برای اعزام به مناطق جنگی و بدرقه خانواده­‌های آنان تا تسلط این کشور بر بخشی از سوریه با همکاری نیروهای مخالف داخلی را نشان می­‌دهد. در ادامه، ماجرا جذا­ب‌­تر هم می­‌شود و نقش دیگر کشورها همچون قطر، عربستان، روسیه، ترکیه، عراق و ایران نیز مشخص می­‌شود.

آنچه موجب تمایز «چرا سوریه» با مستندهای مشابه خود شده است، اثبات یک ادعا به نفع سوریه اما از زبان دشمنان و متجاوزان به این کشور است. آرشیو گفت­و­گوهای شخصیت­‌های امریکایی، قطری و داعشی قطعه‌های پازلی می‌­شوند که پس از تکمیل، موضوع تأمل برانگیزی را اثبات می­‌کند. شاید پُر تکرارترین پاسخ به این سؤال هموطن­‌هایمان که «چرا باید ایرانی­‌ها به سوریه بروند؟» این بوده که: «اگر خارج از مرزهای کشورمان با دشمن نجنگیم باید به زودی در داخل کشور با آنها مقابله کنیم»؛ اما این همه ماجرا نیست. این همان چیزی است که روسیه، ایران، چین و عراق را در کنار سوریه، متحد کرده است.

وحید فراهانی در این مستند از بلایی که طی ۹ سال بر سر کشور سوریه آمده می‌گوید. تصاویر نمای باز از سوریه تا حدودی عمق فاجعه را نشان می‌­دهد و بی‌­خانمانی و آوارگی مردم این مرز و بوم را به تصویر می‌کشد. یکی از نقاط قوت مستند، بیان روایت از زبان متجاوزین است و حتی برخی تصاویر نیز مربوط به گروه‌های متجاوز است. در واقع مستند ادعایش را نه بر پایه دفاعیات جبهه خودی، که براساس اعترافات جبهه دشمن، اثبات کرده است. شاید مخاطب بعد از تماشای دو سه دقیقه ابتدایی احساس تماشای روایت‌های تکراری از سوریه کند؛ اما با  با گذشت چند دقیقه از مستند، دیگر چشم از زمان باقیمانده آن برخواهد داشت و تا انتها، با روایت مستند ساز همراهی می‌کند.

خ.قنبریان