روسیاهی حقوق بشر امریکایی در جنگ تحمیلی

نقض حقوق بشر توسط امریکایی‌ها و غربی‌ها در دوران دفاع مقدس به قدری ناگفته مانده که اخیراً رئیس قوه قضائیه گلایه کرده که باید نقض حقوق انسان‌ها توسط امریکایی‌ها و غربی‌ها را در دوران دفاع مقدس به جهانیان ارائه کنیم و برای مردم سراسر جهان تبیین کنیم که امریکایی‌ها و غربی‌ها چگونه در زمان جنگ تحمیلی برای دستیابی به امیال خود، حقوق بشر را زیر پا گذاشتند.

هرچند تاکنون در تبیین مناسب دفاع مقدس با نگارش خاطرات رزمندگان و شهدا، تهیه فیلم و ساخت مستند‌های مرتبط اقداماتی صورت گرفته، اما هنوز هم ناکافی است.

در دوران دفاع مقدس، صدام متهم ردیف اول بود، اما لازم است نقش شریکان جرم نیز در آن دوران تبیین شود و باید شرکای جرم در آن دوران به جهان معرفی شوند.

در روسیاهی حقوق بشر امریکایی در دوران دفاع مقدس همین بس که گزارشی در آرشیو واشنگتن‌پست افشا کرده «مرور هزاران سند دولت امریکا که از طبقه‌بندی خارج شده و همچنین مصاحبه با سیاستگزاران سابق نشان می‌دهد که اطلاعات و حمایت تدارکاتی امریکا، نقش کلیدی در تقویت عراق در برابر حملات نیرو‌های انتحاری ایران داشت. دولت‌های رونالد ریگان و جورج بوش پدر، اجازه فروش اقلام گوناگون کالا‌هایی که دارای کاربرد دوگانه نظامی و غیرنظامی بود از جمله مواد شیمیایی سمی و ویروس‌های بیولوژیکی مرگبار مانند سیاه زخم و طاعون به عراق را صادر کردند.»

اگر بابت نقض حقوق بشر غربی در دوران جنگ تحمیلی، کیفرخواستی تهیه شود، حتماً این کیفرخواست بسیار قطور و بلند خواهد بود. در صورت قید تمامی جرایم امریکایی‌ها و برخی دیگر از کشور‌های مدعی غربی نظیر آلمان و فرانسه در دوران جنگ تحمیلی، بزرگی این کیفرخواست باعث شرمندگی غربی‌ها خواهد بود. کیفرخواستی که باید پیش روی همه حقوقدانان جهان قرار گیرد تا غرب احساس شرمندگی کند.

رئیس قوه قضائیه به تازگی در همایش بین‌المللی مطالبات حقوقی- بین‌المللی دفاع مقدس با بیان اینکه در ۳۱ شهریور ۵۹ جنگ بر کشور ما تحمیل شد و ۳۰ هزار کیلومترمربع از سرزمین کشورمان مورد اشغال دشمن قرار گرفت، گفت: «اینجا حق دفاع فردی، مشترک و دفاع یک کشور از سرزمین خود حقی است که در منشور ملل متحد و در تمام قوانین بین‌المللی به رسمیت شمرده شده است. جریان دفاع از سرزمین و ایستادگی مقابل اشغالگران از جای جای ایران اسلامی آغاز شد و باید معلوم شود صدام در این میدان یک عامل و مباشر این جریان است، اما کشور‌های مختلفی به صدام از نظر اطلاعاتی، سیاسی، اقتصادی، تسلیحاتی و رسانه‌ای کمک کردند.»

رئیسی با تأکید بر اینکه در مقابل جریان مؤمنانه ایران اسلامی، همه کفار و همه کسانی که معاند با جمهوری اسلامی بودند ایستادند، افزود: «در اینجا نقش مهم سازمان ملل بنا بر منشور ملل متحد آن است که اگر جنگ شد متجاوز شناخته شود، حال سؤال این است که چرا سازمان ملل متحد در زمان خود نسبت به اعلام متجاوز اقدام نکرد و این سؤال را باید جامعه حقوقی دنیا از سازمان ملل متحد داشته باشند. چرا شورای امنیت سازمان ملل به موجب وظایف مصرح قانونی در زمان قانونی، متجاوز را از تجاوز نسبت به ایران اسلامی ممانعت نکرد و چرا قدرت‌های سلطه‌گر و امریکا و قدرت‌های غربی اجازه ندادند بیانیه‌هایی که لازم است در زمان خود برای ممانعت متجاوز از تجاوز به ایران اسلامی منتشر شود.»

رئیس دستگاه قضا تصریح کرد «ما باید نقض حقوق انسان‌ها توسط امریکایی‌ها و غربی‌ها را در دوران دفاع مقدس به جهانیان ارائه کنیم و برای مردم سراسر جهان تبیین کنیم که امریکایی‌ها و غربی‌ها چگونه در زمان جنگ تحمیلی برای دستیابی به امیال و بر مبنای شیطنت‌های خود، حقوق بشر را زیر پا گذاشتند.»

دولت صدام با اسرا نیز رفتاری غیرقابل تحمل و برخلاف قوانین و مقررات بین‌المللی داشت و حتی به مردم عراق هم رحم نکرده است. حملات شیمیایی به حلبچه و دیگر مناطق عراق ده‌ها هزار نفر را به شهادت رساند. او ۷۸۰ روستا در عراق را تخریب و تنها در کرکوک ۴۰ هزار خانه را تخریب کرد.

فاجعه شیمیایی حلبچه، نخستین مرحله از نسل‌کشی تکان‌دهنده‌ای بود که صدام بلافاصله پس از پایان جنگ در کردستان عراق به راه انداخت. فاجعه حلبچه خونبارترین حمله شیمیایی به غیرنظامی‌ها در طول تاریخ با بیش از ۵ هزار قربانی بی‌دفاع است.

فاجعه حلبچه در طول جنگ تحمیلی یکی از فاجعه‌بارترین و غم‌انگیرترین صحنه‌های این دوران است که تا همیشه در یاد‌ها باقی خواهد ماند.

علاوه بر استفاده از سلاح‌های ممنوعه علیه نیرو‌های نظامی ایران، ارتش بعث در چندین نوبت شهر‌های ایران را هم با بمب شیمیایی مورد هدف قرار داد تا رنج‌آورترین آسیب‌ها را به افراد غیرنظامی وارد کند. بمباران شیمیایی سردشت و نودشه از وحشیانه‌ترین این حوادث هستند.

ارتش عراق بار‌ها و بار‌ها در طول جنگ از سلاح‌های ممنوعه استفاده کرد تا جلوی پیشروی و مقاومت نیرو‌های مسلح ایران را بگیرد. حجم و گستردگی استفاده از سلاح‌های شیمیایی به حدی بود که اکوسیستم بسیاری از مناطق جنگی و مورد حمله را تا حد زیادی از بین برد. هنوز پس از گذشت چهار دهه از جنگ تحمیلی کهنه سرباز‌های زیادی از عوارض این سلاح‌ها رنج می‌برند.

با انتقال پایگاه گروهک تروریستی منافقین به خاک عراق و تشکیل یگان نظامی آن، فصل تازه‌ای از جنایت‌های صدام علیه ایران شکل گرفت. تجهیز، آموزش و پشتیبانی گروهکی که ترور هزاران شهروند ایرانی را در کارنامه خود دارد، سنگ بنای جنایت‌های بزرگ‌تری بود که بعد‌ها و در تابستان ۱۳۶۷ به اوج خود رسید.

آن‌طور که مشرق‌نیوز گزارش داده، ارتش بعث در راهبرد غیرانسانی خود طی سال‌های جنگ، بسیاری از مناطق مسکونی و غیرنظامی را بار‌ها بمباران کرد تا با استفاده از این اهرم فشار، نیرو‌های مسلح ایران را به تسلیم وادار کند. ارتش بعث تمام شهر‌هایی که در تیررس موشک‌های خود بود را بار‌ها بمباران کرد و در این بمباران‌ها هزاران غیرنظامی آسیب دیدند و در برخی حملات نیز عده‌ای به شهادت رسیدند.

موشک‌های زمین به زمین، بمب‌ها و خمپاره‌های ارتش عراق بار‌ها به مدارس و مراکز آموزشی اصابت کرد و باعث شهادت کودکان و افراد غیرنظامی شد. در حمله دشمن بعثی به مدارس ایرانی، در مدرسه شهید حمدالله پیروز بهبهان ۶۹ دانش‌آموز و در مدرسه زینبیه میانه ۳۳ دانش‌آموز شهید شدند.

ده‌ها نفر از نیرو‌های مسلح ایران پس از اسارت به دست نیرو‌های ارتش صدام به شهادت رسیدند؛ در صحنه دستگیری، حین انتقال، حین تخلیه اطلاعاتی، زیر شکنجه و در زندان‌های انفرادی. این جنایت ارتش بعث که نقض آشکار کنوانسیون ژنو به شمار می‌رفت، هیچ‌گاه توسط نهاد‌های بین‌المللی محکوم نشد.

به‌رغم تمامی قوانین حقوق بشر، بیمارستان‌ها و مراکز درمانی از تهاجم رژیم بعثی عراق در امان نبودند. بیش از ۲۰۰ پست امدادی، ۱۵۰ پست اورژانس و ۵ بیمارستان ایران در دوران جنگ تحمیلی مورد هدف قرار گرفتند. دشمن بعثی حتی در یک مورد بیمارستان حضرت فاطمه (س) که در کنار رودخانه بهمنشیر بود را مورد حمله شیمیایی قرار داد.

ارتش صدام علاوه بر حمله به فرودگاه‌های غیرنظامی و هدف قرار دادن هواپیما‌های مسافربری ایرانی، حداقل در دو نوبت هواپیما‌های غیرنظامی را ساقط کرد. نخستین هواپیمایی که توسط ارتش بعث ساقط شد، هواپیمای حامل وزیر خارجه الجزایر روی آسمان ترکیه بود و پس از آن هم سه سال بعد هواپیمای حامل آیت‌الله محلاتی و همراهانش در خوزستان توسط رژیم بعثی ساقط شد. ارتش بعث عراق پس از اشغال شهر‌ها و روستا‌ها اموال غیرنظامی‌ها را مصادره می‌کرد. به عنوان مثال پس از اشغال خرمشهر که یکی از ثروتمندترین شهر‌های خلیج فارس بود، سربازان صدام تمام دارایی‌های رهاشده مردم را با خود جمع کردند و به پشت جبهه انتقال دادند. اموال باقیمانده در گمرک، لنج‌ها، شناور‌های پهلوگرفته در بندر و حتی دام‌های مردم نیز از این غارت در امان نبودند.

در جریان هشت سال جنگ تحمیلی حزب بعث عراق، صدام حسین و هم‌پیمانانش نقض گسترده حقوق بشر را مرتکب شدند ولی هیچ‌گاه اقدام قابل توجهی نه از سوی سازمان‌های بین‌المللی و نه از سوی کشور‌های غربی انجام نشد. تأسف‌بارتر آنکه در بسیاری از موارد نقض حقوق بشر در طول جنگ، غربی‌ها خصوصاً امریکایی‌ها خود در این اعمال غیرانسانی و غیراخلاقی شریک بوده‌اند.

در حالی در ۳۱ شهریور ۱۳۵۹ رژیم بعث عراق به ایران اسلامی حمله کرد که نام عراق در لیست کشور‌های حامی تروریست از سوی امریکا قرار داشت. از جمله اقداماتی که امریکایی‌ها انجام دادند تا دست غربی‌ها در کمک نظامی و مالی به صدام باز باشد، خارج کردن اسم عراق از این لیست بود. دو ماه بعد از خروج عراق از این لیست درست در بحبوحه جنگ که ضعف صدام و قدرت رزم نیرو‌های ایرانی مشخص شده بود، امریکایی‌ها این بار اسم ایران را وارد لیست کردند تا ایران برای تأمین سلاح مورد نیاز خود برای دفاع در مقابل دشمن بعثی دستش بسته‌تر شود.

«مارئین ویلمسه» در کتاب خود به نام «قوی‌ترین شریک جرم: مواضع جانبدارانه امریکا در جنگ ایران و عراق» می‌نویسد: «کشوری که در این فهرست قرار می‌گیرد مشمول ممنوعیت خرید و واردات سلاح و ممنوعیت کمک اقتصادی می‌شود و هر گونه صادرات اقلام با کاربرد دوگانه به آن کشور محدود می‌شود. دولت امریکا بعد از شروع جنگ با ایران با وجود اینکه نام عراق در این فهرست بود، به شدت به عراق کمک مادی می‌کرد. در سال ۱۹۸۲ میلادی به این نتیجه رسیدند که شکست عراق در برابر ایران به ضرر منافع آنهاست. بنابراین در فوریه ۱۹۸۲ میلادی [۱۳۶۰]دولت امریکا بدون مشورت با کنگره، عراق را از فهرست کشور‌های حامی تروریست خارج کرد.»

رامسفلد به نمایندگی از ریگان، رئیس‌جمهور امریکا، اولین بار در نوزدهم و بیستم دسامبر ۱۹۸۳ و اول ژانویه ۱۹۸۴ به بغداد رفت. روزنامه واشنگتن‌پست گزارش داد سیاست ایالات متحده در حمایت از عراق تغییر کرده است. امریکا، ملت‌های دوست منطقه خلیج‌فارس را آگاه کرد که شکست عراق در جنگ سه ساله‌اش با ایران می‌تواند در مقابل منافع امریکا باشد و حرکت‌های زیادی را برای جلوگیری از این نتیجه انجام داده است.

حضور رامسفد دقیقاً در دورانی است که عراق استفاده از سلاح‌های شیمیایی خود را آغاز کرده است و اسناد بین‌المللی گواه این موضوع هستند. واشنگتن‌پست می‌نویسد: «مرور هزاران سند دولت امریکا که از طبقه‌بندی خارج شده و همچنین مصاحبه با سیاستگزاران سابق نشان می‌دهد که اطلاعات و حمایت تدارکاتی امریکا، نقش کلیدی در تقویت عراق در برابر حملات نیرو‌های انتحاری ایران داشت. دولت‌های رونالد ریگان و جورج بوش پدر، اجازه فروش اقلام گوناگون کالا‌هایی که دارای کاربرد دو گانه نظامی و غیرنظامی بود از جمله مواد شیمیایی سمی و ویروس‌های بیولوژیکی مرگبار مانند سیاه زخم و طاعون به عراق را صادر کرد.»
اگر امریکایی‌ها می‌خواستند حقیقتاً موضوع نقض حقوق بشر را در جنگ ایران و عراق پیگیری کنند از همان اولین حمله رسمی عراق به ایران باید پرونده‌ای تشکیل می‌دادند که هزاران صفحه قطر می‌داشت. حمله به شهر‌ها و کشتار مردم در خرمشهر، مهران، بستان، سوسنگرد و... در کنار بمباران و موشکباران بسیاری از شهر‌های کشور با تمرکز بر مناطق مسکونی گوشه‌ای از این نقض گسترده حقوق بشر است. آمار می‌گوید بیش از ۱۶ هزار شهروند ایرانی در شهر‌ها و خانه‌هایشان و به علت بمباران عراقی‌ها شهید شدند.

سرانجام در سال‌های پایانی جنگ، پرده برافتاد و امریکا خود وارد میدان مقابله با ایران شد. هواپیمای مسافربری ایرباس ایرانی متعلق به شرکت هواپیمایی ایران‌ایر با شناسه «۶۵۵IR» از تهران به مقصد دوبی در تاریخ ۱۲ تیر ۱۳۶۷ با شلیک موشک هدایت‌شونده از ناو یواس‌اس وینسنس متعلق به نیروی دریایی ایالات متحده امریکا بر فراز خلیج فارس سرنگون شد و تمامی ۲۹۰ سرنشین آن که شامل ۴۶ مسافر غیرایرانی و ۶۶ کودک بودند، جان باختند.

این جنایت از نظر میزان تلفات انسانی، هشتمین جنایت مرگبار هوایی تاریخ است. امریکایی‌ها هیچ‌گاه مسئولیت حادثه را قبول نکردند و هیچ‌کدام از خدمه ناو وینسنس تحت پیگرد قرار نگرفتند؛ حتی ویلیام راجرز فرمانده ناو جنگی امریکا در پایان خدمت خود مدال شجاعت گرفت. گستاخی غرب در حمایت بی‌محابا از عراق کار را به جایی رسانده بود که وفیق السامرایی از فرماندهان عالی‌رتبه استخبارات عراق در خاطرات خود می‌گوید: «فرستاده حکومت فرانسه در زمان ریاست جمهوری والری ژیسکار دستن به عراق آمد و با وزیر دفاع وقت عراق، عدنان خیرالله ملاقات کرد و به او گفته بود: فرانسه به صورت جدی زمینه‌های اعطای یک بمب اتمی به عراق را بررسی می‌کند. می‌توان برای مجبور کردن ایران به متوقف کردن جنگ این بمب را به هدف مشخصی پرتاب کرد».

بر اساس حقوق بین‌الملل، اقدامات غیرانسانی رژیم بعثی عراق در جنگ باید بی‌درنگ در سال ۱۳۵۹ توسط شورای امنیت سازمان ملل پیگیری و صدام به‌عنوان نقض‌کننده صلح بین‌الملل تنبیه می‌شد، اما با اعمال فشار امریکا حتی پس از صدور قطعنامه ۵۹۸ و اعلام خاویر پرز دکوئیار، دبیرکل وقت سازمان ملل مبنی بر متجاوز بودن دولت عراق، پرونده این تجاوز عملاً تا سقوط صدام و دستگیری و محاکمه و اعدام وی مسکوت ماند.

 

سکوت امریکا در حلبچه