پشت پرده کودتای نافرجام علیه شاه اردن

به گزارش خبرگزاری رسا،‌ شب گذشته (شنبه ۳ آوریل) خبرگزاری رسمی اردن (بترا) از بازداشت شماری از شخصیت برجسته اردنی خبر داد که در میان آنها افرادی چون شاهزاده «حمزه بن الحسین»، برادر ناتنی شاه اردن، «ابراهیم عوض الله»، رئیس پیشین دیوان سلطنتی و «الشریف حسن بن زید» به چشم می خورد.

«بترا» در توضیح بازداشت های صورت گرفته، به نقل از یک منبع امنیتی اردنی توضیح داد: «بازداشت عوض الله به دلیل داشتن برخی روابط مشکوک و سوء استفاده از شورای توسعه و گسترش شهر قدس جهت خرید اراضی به سود یهودیان صورت گرفته است».

همچنین بنابر ادعای بترا، بازداشت ابراهیم عوض الله، الشریف حسن بن زید و دیگران به دلایل امنیتی انجام شده و بازجویی از آنها همچنان ادامه دارد.

این در حالی است که روزنامه «واشنگتن پست» در گزارشی درباره حوادث جاری در «امان» پایتخت اردن نوشت که «نیروهای امنیتی اردن شاهزاده حمزه و ۲۰ نفر دیگر را به دلیل آنچه تهدید امنیت ملی عنوان شده بازداشت کرده اند که در ادامه بنابر اعلام رسانه های اردنی شاهزاده حمزه در بازداشت خانگی بسر می برد».

در ادامه رسانه های اردنی به نقل از شماری از مسئولان دیوان سلطنتی از تلاش برای کودتا علیه شاه اردن با مشارکت برخی از شیوخ قبایل و مسئولان سرویس های امنیتی این کشور خبر داده و اعلام کردند: «این یک توطئه پیچیده است که از مدت ها قبل شناسایی و کشف شده بود».

این منابع با بیان اینکه «یکی از افراد خاندان سلطنتی اردن نیز در این توطئه خطرناک مشارکت داشته»، خاطر نشان کردند: «شرکت کنندگان در این توطئه دارای روابط خارجی بودند».

در ادامه نیز منابع اردنی با اشاره به استقرار گسترده نیروهای امنیتی در منطقه «دابوق»، در غرب «امان» پایتخت اردن و نزدیک به کاخ های سلطنتی، گزارش هایی از دستگیری ۴ نفر از اعضای گارد ویژه شاهزاده حمزه و «هاشم عدنان ابو حماد»، مسئول دفتر وی توسط یک تیم ویژه امنیتی منتشر کردند.

درحالی که برخی منابع محلی اعلام کردند: «چند تیم امنیتی مسلح و نقاب پوش به خانه افراد بازداشت شده یورش برده و سلاح های خود را به روی ساکنین آنها از جمله زنان و کودکان نشانه گرفته بودند»، «مضر زهران»، از معارضان معروف اردنی مدعی شد که «شاهزاده حمزه و بقیه افراد بازداشت شده به زندان امنیتی یکی از پایگاه نظامی هوایی خارج از پایتخت اردن منتقل کردند».

اما در ادامه دو ویدئو از شاهزاده حمزه منتشر شد که در آنها وی انتقال وی به زندان امنیتی را رد، اما تأکید کرده بود که در چارچوب سیاست سرکوب معارضان و ساکت کردن صدای منتقدین، وی تحت اقامت اجباری در منزلش قرار گرفته است».

شاهزاده حمزه در این دو کلیپ تصویری گفته است: «امروز (شنبه) صبح با رئیس ستاد مشترک ارتش نیروهای مسلح اردن دیداری داشتم که در آن از من خواستار عدم خروج از خانه و ارتباط با دوستان نزدیک و یا فعالیت در فضای مجازی به خصوص صحبت درباره دیدارهای اخیرم شد که در آنها به دولت انتقاداتی وارد کرده بودم».

وی در ادامه گفته بود که «وی مسئول فروپاشی دولت و فساد و بی کفایتی ۱۵ تا ۲۰ ساله اخیر دولتمردان اردنی نیست که باعث بی اعتمادی روز افزون مردم به مؤسسات و نهادهای رسمی شده است».

شاهزاده حمزه افزوده بود: «وضعیت کشور به جایی رسیده که کسی اجازه صحبت کردن یا بیان دیدگاه هایش در هیچ موضوعی را ندارد، مگر اینکه تحت فشار و تهدید و آزار و اذیت و بازداشت قرار نگیرد».

بازداشت های شب گذشته در صفوف شخصیت های ارشد اردنی در حالی صورت گرفت که گفته می شود، افراد بازداشت شده در صدد کودتا علیه «عبدالله دوم» پادشاه اردن بودند.

شاهزاده حمزه بن الحسین کیست؟

شاهزاده «حمزه بن الحسین بن طلال بن عبدالله»، برادر ناتنی عبدالله دوم، پادشاه اردن و ولی عهد سابق اردن که برای بیش از ۵ سال این منصب را تصدی می کرد، متولد سال ۱۹۸۰ میلادی است و هم اکنون ۴۱ سال دارد.

وی فرزند چهارم ملکه «نور الحسین» همسر چهارم «ملک حسین»، پادشاه سابق اردن و افسر سابق ارتش این کشور است. وی از فوریه ۱۹۹۹ تا نوامبر ۲۰۰۴ منصب ولی عهدی اردن را تصدی می کرد.

شاهزاده حمزه ۲۸ نوامبر سال ۲۰۰۴ طی نامه ای از سوی عبدالله دوم از سمت ولی عهدی برکنار شد، چون بر این باور بود که این منصبی تشریفاتی است، اما در حقیقت وجود این منصب را محدود کننده اختیاراتش و مانعی بین خود و مسئولان و مقامات کشور می دید.

شاهزاده حمزه الحسین فارغ التحصیل دانشگاه نظامی سلطنتی چون «ساند هرست» انگلیس، دانشگاه هاروارد آمریکا و دانشگاه «کینگ کولیج لندن» در انگلیس است.

وی تاکنون علاوه بر ولی عهدی، سمت هایی چون ریاست کمیته مشورتی سلطنتی در بخش انرژی، ریاست افتخاری فدراسیون بسکتبال اردن، ریاست مجلس امنای موزه ماشین های سلطنتی، ریاست باشگاه نیروی هوایی سلطنتی اردن و غیره را برعهده داشت.

بیم از افزایش محبوبیت

در این بین «نصیر العمری»، معارض معروف اردنی با انتشار توئیتی در حساب رسمی خود، علت بازداشت های شب گذشته جاری در اردن از جمله بازداشت شاهزده حمزه الحسین را افزایش محبوبیت مردمی وی در این کشور دانسته و خاطر نشان کرده که «ملک عبدالله نتوانست، پایه گذار حکومتی مردمی در اردن باشد و حکومت وی فاقد هرگونه جایگاه و محبوبیت مردمی به دلیل افزایش فساد و سوء مدیریت کشور و سرکوبگری دولت است».

العمری متهم شدن شاهزاده حمزه الحسین به کودتا علیه عبدالله دوم را مشکوک دانسته، آن را اقدامی پیشگیرانه از سوی شاه اردن می داند که این روزها اوضاع کشور بر وفق مرادش در جریان نیست.

امارات، کلمه رمز کودتای نافرجام اردن

از سوی دیگر، «عباس الضالعی»، فعال و سیاستمدار برجسته یمنی در حساب رسمی اش در توئیتر «امارات» را به دست داشتن در این توطئه و کودتای نافرجام متهم کرد.

وی با انتشار عکسی از شیخ «محمد بن زاید» ولی عهد ابوظبی نوشت : «این کلمه رمز تلاش برای کودتای نافرجام اردن است».

واکنش توئیتری آل شیخ

در همین راستا، «ترکی آل شیخ»، از افراد نزدیک به «محمد بن سلمان» ولی عهد عربستان سعوی و رئیس هئیت موسوم به هیأت سرگرمی و رفاه عربستان سعودی نیز در واکنش به بازداشت های شب گذشته در اردن و متهم شدن شاهزاده حمزه الحسین به کودتا علیه ملک عبدالله دوم و تلاش برای تبرئه محمد بن سلمان از دست داشتن در این توطئه، اقدام به انتشار تصاویری از عبدالله دوم و بن سلمان کرد و در ذیل توئیت خود نوشت که «تصویر گویای همه چیز است».

دیوان سلطنتی عربستان سعودی نیز با انتشار بیانیه ای، حمایت خود از شاه اردن در حوادث شب گذشته را اعلام کرد. این درحالی است که یکی از افراد بازداشت شده شب گذشته به نام ابراهیم عوض الله از دوستان نزدیک محمد بن سلمان، ولی عهد عربستان سعودی و محمد بن زاید، ولی عهد ابو ظبی است.

در این ارتباط «علی التواتی القرشی»، تحلیلگر عربستانی مسائل سیاسی، اقتصادی و راهبردی با انتشار توئیتی در حساب رسمی خود نوشت: «ابراهیم عوض الله، علاوه بر تابعیت اردنی دارای تابعیت فلسطینی و مدیر اجرایی شرکت «طموح» دبی است.

اما «ناجی الزعبی»، تحلیلگر اردنی مسائل سیاسی درباره تحولات شب گذشته جاری این کشور گفت: «درست است که اردن از همه گیری ویروس کرونا در این کشور آسیب های جدی دیده و کرونا باعث شده وخامت اقتصادی ان کشور بیش از پیش افزایش یابد، اما اوضاع در اردن ثابت و در عین حال قابل کنترل است، اما به نظر می رسد، دست هایی تلاش دارند، اردن را به لبه پرتگاه بحران و هرج و مرج و آشوب بکشانند.

الزعبی با اشاره به اینکه شاهزاده حمزه نمی تواند، تأثیری بر روند اوضاع به ویژه در عرصه سیاسی اردن داشته باشد، افزود: «شاهزاده حمزه هم اکنون باید در عربستان و مقیم این کشور باشد».

وی خاطر نشان کرد: «از هفته گذشته نام شاهزاده حمزه طی اعتراض های مردمی در اردن به گوش رسید که نشان می دهد، رخدادهای شب گذشته سناریویی از قبل طراحی شده است».

این تحلیلگر اردنی با بیان اینکه پیش از این نام عوض الله با طرح لیبرالیستی آمریکا در منطقه گره خورده بود، هم اکنون این نام با نام محمد بن سلمان، ولی عهد عربستان گره خورده و با اتهاماتی همچون هدر دادن ثروت ملی مواجه است.

تحولات اردن از نگاه نارام سرجون

اما «نارام سرجون»، تحلیلگر و نویسنده بارز سوری در تحلیلی بر تحولات اردن چنین می نویسد: «ساده لوحی است، اگر تحولات شب گذشته اردن را کودتا یا انقلاب در کاخ سلطنتی اردن تلقی کرد، چون همه می دانند، چگونه کاخ سلطنتی اردن از سوی سرویس های اطلاعاتی انگلیس و اسرائیل کنترل می شود».

سرجون در ادامه با یادآوری تاریخ سرتاسر سر سپردگی خاندان سلطنتی اردن به انگلیس، تأکید می کند: «اگر در این شرایط صحبتی از کودتا در کاخ سلطنتی اردن می شود، مطمئن باشید، این اقدام با هماهنگی با سرویس های اطلاعاتی انگلیس انجام شده است».

به همین دلیل این نویسنده و تحلیلگر بارز جهان معروف معتقد است، در پس بازداشت های شب گذشته و انتشار شایعه کودتا در اردن سناریوهای دیگری وجود دارد که از جمله آنها می توان به «رساندن این پیام که در صورت مخالفت با طرح ها و نقشه های اسرائیل سلطنتش به خطر خواهد افتاد» و یا «قهرمان سازی از ملک عبدالله در اردن درحالی که طبل تو خالی بیش نیست» و یا «یادآوری این نکته به اعراب که حامی بزرگ قدس و قهرمان هلال شیعه در خطر است و بعید نیست که «حزب الله» و «ایران» و «سوریه» در پس این توطئه قرار داشته باشند!!