چگونه آماده ورود به ماه مبارک شویم

به گزارش سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، آرام آرام زمزمه سحرگاه‌های رمضان به گوش می‌رسد. زمزمه‌هایی که تنها امید گناه‌کاران برای بخشیده شدن اعمال و کمال معنویشان است. هر چه در طول یکسال، اشتباه و گناه در پرونده اعمال انسان باشد، بار سنگینی شده که بنده را در مسیر سخت بندگی به مشقت می‌اندازد. حالا فرصت آن رسیده که این بار سنگین را از دوش‌ها برداشته و دوان دوان به سمت آغوش باز پروردگار برویم.

در وسایل الشیعه آمده است: «ابَوُالصّلت هَروى روایت کرده است که در جمعه آخر ماه شعبان به خدمت حضرت امام رضا (ع) رفتم. حضرت فرمود: اى ابوالصَّلْت! بیشتر ماه شعبان رفت و این جمعه آخر آن است، پس جبران کن کوتاهی‌هایی را که در ایّام گذشته این ماه کردى، در آن چه از این ماه مانده است. بر تو باد به انجام آنچه به حال تو مفید است، دعا، استغفار و تلاوت قرآن را افزون کن و به سوى خدا از گناهان خود توبه کن تا وقتی ماه مبارک فرا رسید، خود را براى خدا خالص کرده باشى. امانتى بر گردن خود باقى مگذار مگر آنکه آن را ادا کنی و نیز در دلت کینه هیچ مؤمنى نباشد مگر اینکه آن را از دل بیرون کنى.

تقوای الهی را پیشه کن و در پنهان و آشکار امور خود بر خدا توکل کن، زیرا هرکه بر خدا توکّل کند خدا او را بس است؛ و بسیار بخوان در بقیّه این ماه این دعا را: «اللّهُمَّ اِنْ لَمْ تَکُنْ غَفَرْتَ لَنا فیما مَضى مِنْ شَعْبانَ فَاغْفِرْ لَنا فیما بَقِىَ مِنْهُ؛ خدایا اگر در آن قسمت از ماه شعبان که گذشته ما را نیامرزیده‌اى در آن قسمت که از این ماه مانده بیامرزمان». به درستى که حقّ تعالى در این ماه، بنده هاى بسیاری را از آتش جهنّم به حرمت ماه مبارک رمضان آزاد مى‌گرداند.

برای آشنایی هر چه بیشتر با اعمال مقدماتی به ورود به ماه مبارک رمضان، با حجت الاسلام و المسلمین حسین غفاری کارشناس مذهبی و پژوهشگر دینی گفتگو کردیم. این کارشناس مذهبی اهمیت آمادگی برای ورود به ماه رمضان را بالا دانست و تاکید کرد: قبل از هر چیزی باید بدانیم که خداوند برای ماه مبارک رمضان، همه را دعوت کرده است. اینگونه نیست که فقط مسلمانان، شیعیان و روزه داران دعوت باشند. بعضی از این دعوت بزرگ الهی بهره می‌برند. مهمانی خدا مانند مجلس عروسی است؛ در مجلس عروسی، فامیل و خویشاوندان به آن دعوت هستند، برخی از فامیل‌ها به آن می‌روند و برخی که دعوت هم هستند، نمی‌روند.

حجت الاسلام و المسلمین غفاری ادامه داد: نکته دیگر این است که برای حضور در هر مهمانی به تناسب مقام میزبان، درجه و رتبه اش و آن مجلس، مهمان باید خود را مهیا کند. بعضی اوقات به یک مهمانی کوچک با تعداد مهمانان کم دعوتیم، اما بعضی اوقات به یک مهمانی بزرگ و به میزبانی شخص بزرگی دعوت شده ایم؛ به تناسب این شرایط سعی می‌کنیم، لباس مناسب بپوشیم، به خودمان برسیم و به اصطلاح امروزی‌ها سعی می‌کنیم که متناسب با هر مهمانی بِروز باشیم. درباره ماه مبارک رمضان هم باید به نوع مهمانی و شاخص‌های میزبان توجه کنیم. یعنی اگر شخص بداند، این مهمانی که دعوت شده، مهمانی از طرف بزرگترین میزبان است. باید بدانیم، تنها او قرار است در این عالم باقی بماند. به همین دلیل مهمانی، ظاهر و باطن خاص خودش را برای مهمان می‌طلبد. این مهمانی وِقار میزبان را می‌خواهد.

این پژوهشگر دینی در ادامه به موضوع آداب ورود به ماه رمضان اشاره کرد و گفت: کتاب «اقبال الاعمال»اثر سید بن طاووس است. این عالم ربانی در رعایت آداب و مسائل دین ،آدم بزرگی بوده است، به حدی که امام زمان (عج) درباره ایشان توصیفاتی داشتند. سید بن طاووس می‌گوید وقتی به ماه رمضان نزدیک می‌شویم، من اقبال الاعمال را می‌بوسم و به صورتم می‌مالم و خداوند متعال را شکر می‌کنم که چنین کتابی را به من هدیه کرده است؛ کتابی که به وسیله آن می‌توانم به جایگاه‌های والای معنوی برسم. فارغ از ویژگی‌های «اقبال اعمال»، سید بن طاوسی در این کتاب درباره آداب ورود به ماه رمضان به نماز شکر اشاره کرده است. ایشان به روایتی استناد می‌کند که طی آن انسان باید نماز شکر را از این جهت به جا بیاورد که خداوند توفیق درک یک ماه رمضان دیگر را به او داده است.

وی درباره دیگر اعمال سفارش شده برای ورود به ماه مبارک رمضان اظهار کرد: در روایات دیگر به توبه و استغفار برای ورود به این ماه اشاره شده است. باید همانگونه که در ایام عید خانه هایمان را تمیز می‌کنیم، گناهان دلمان را هم بریزیم. هر مهمانی نیاز به پاکیزگی دارد. پاک کردن اموال و پرداخت خمس مال یکی از سفارشات دینی ست. روزی پیامبر اکرم (ص) وارد مسجد شدند و فرمودند، روزی می‌آید که افرادی، اعمالِ خوب مانند نماز و روزه انجام می‌دهند و شب زنده داری می‌کنند، اما خداوند هیج کدام از این اعمالشان را قبول نمی‌کند. یکی از اصحاب می‌پرسد، چرا خدا اعمال را نمی‌پذیرد؟ رسول اکرم (ص) فرمودند: این افراد کسانی هستند که وقتی در هر سُفره‌ای دعوت می‌شوند، دقت نمی‌کنند که غذای این سفره حلال است یا حرام. آن‌ها اعمال مستحبی و عبادتشان را انجام می‌دهند، اما روی خوراکشان دقت نمی‌کنند.حلال خوری و حرام خوری شاید این روزها هم مورد غفلت ما قرار گرفته است. طیب و طاهر بودن اهمیت فراوان دارد. چه بسا افرادی که به دلیل غفلت در حلال بودن یا نبودن خوراک، اعمالشان در ماه رمضان قبول نیست. ماهی که ماه نزول قرآن و دارنده شب قدر است.

حجت الاسلام و المسلمین غفاری افزود: عفو و مغفرت دو موضوع متفاوت است. عفو به معنای محو کردن گناه و اثر یک گناه است؛ مغفرت یعنی خدا علاوه بر محو کردن گناه، آن را بپوشاند و اثرات آن را از بین ببرد. مغفرت یعنی خدا علاوه بر این که انسان را می‌بخشد، گناهانش را از دیدگان دیگر بندگان حذف می‌کند. طبق فرمایش حضرت حق تعالی ماه مبارک رمضان، ماه مغفرت است. یعنی نه تنها گناهان بخشیده می‌شود، بلکه پوشیده می‌شود. به همین دلیل انسان باید با دقت و توجه خاصی وارد این ماه شود.

وی در پایان گفت: امام صادق (ع) می‌فرمایند که سه روز پایانی ماه شعبان را روزه بگیرید. اگر کسی این کار را انجام دهد، خالی از گناه وارد ماه رمضان می‌شود. این فرد مانند کسی است که سه ماه روزه گرفته است. روزه گرفتن باعث می‌شود، انسان با آمادگی بیشتری وارد ماه مبارک شود. در روایات داریم که روزه آخر ماه شعبان در تطهیر روح انسان تاثیر مثبت دارد. انقدر ماه رمضان مهم است و آمادگی لازم دارد که در روایات بار‌ها به آن اشاره شده است. در کتاب مفاتیح الجنان آمده است که خدا اگر ما را در این لحظه از ماه شعبان نبخشیدی، در آخرین روز این ماه ببخش. چرا این عبارت بیان می‌شود؟ برای این که باید وارد مهمانی بزرگی شویم که نیاز به آمادگی و پاکی دارد. یکی از اعمال مهم در روز‌های ابتدایی ماه رمضان توسل به اهل بیت (ع) است؛ گنجینه‌های الهی در دست آن هاست و می‌شود به واسطه ائمه اطهار (ع) از ماه رمضان بهره‌مند شد.